Το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ) μόλις εγκαινίασε το τέταρτο και τελευταίο μέρος του κύκλου εκθέσεων της σειράς «Κι αν οι γυναίκες κυβερνούσαν τον κόσμο;» με επτά νέες εκθέσεις, της Ιρανής ζωγράφου Tala Madani, την πρώτη σε ευρωπαϊκό μουσείο μετά από δέκα και πλέον χρόνια, μια νέα εγκατάσταση της Εύας Στεφανή, την πρώτη παρουσίαση στην Ελλάδα της σημαντικής Βρετανίδας γλύπτριας Phyllida Barlow σε συνεργασία με το ΝΕΟΝ και τη Συλλογή Δ. Δασκαλόπουλου, τις ατομικές παρουσιάσεις έργων της Bouchra Khalili και της Susan Meiselas και σε πρώτη παρουσίαση μια σειρά άγνωστων σχεδίων της Ελένης Πίταρη-Παγκάλου.
Ολόκληρος αυτός ο θεματικός κύκλος χρωστάει τη γέννησή του στην πρωτοβουλία της καλλιτεχνικής διευθύντριας του ΕΜΣΤ Κατερίνας Γρέγου. Ακόμα και ο ίδιος ο τίτλος μαρτυρά τα φιλοσοφικά, υπαρξιακά και πολιτικά ερωτήματα που κάνουν μια τέτοια έκθεση σπουδαία. Τι θα γινόταν αν οι γυναίκες και οι θηλυκότητες κυβερνούσαν τον κόσμο; Θα είχε υποχωρήσει η βία υπό την πίεση της Δικαιοσύνης; Οι πόλεμοι θα αποτελούσαν ένα μακρινό παρελθόν χωρίς κανέναν χώρο στο παρόν; Το περιβάλλον θα έκανε τις μουντές πόλεις ομορφότερες;
Αυτός ο θεματικός κύκλος με το καλλιτεχνικό του περιεχόμενο αλλά και με την επιλογή να κατακλυστεί μόνο από γυναίκες και θηλυκότητες επιβεβαιώνει αναμφίβολα τον βασικό ρόλο που οφείλει να επιτελεί η Τέχνη, να γεννάει και να θέτει τα ερωτήματα απαλλαγμένη από το άγχος των απαντήσεων, αφού και μόνο η διατύπωση αυτών των ερωτημάτων αρκεί για έναν απαραίτητο υπαρξιακό και πολιτικό αναβρασμό που μοιάζει σήμερα κάτι παραπάνω από απαραίτητος και χρήσιμος.
Ανοίγοντας το τέταρτο μέρος του κύκλου εκθέσεων, το ΕΜΣΤ θα έχει παρουσιάσει συνολικά 18 ατομικές εκθέσεις, εγκαταστάσεις και έργα, αναδεικνύοντας το έργο 40 καλλιτέχνιδων διαφορετικών ηλικιών και προελεύσεων, αποτυπώνοντας με την πληθυντικότητα των φωνών τους τον διαθεματικό φεμινισμό και την ποικιλία των γυναικείων εμπειριών και ταυτοτήτων ανάλογα με τη φυλή και την τάξη.
Το σημαντικό σε αυτό το τέταρτο μέρος είναι ότι το ΕΜΣΤ έχει αφεθεί στην ολοκληρωτική κατάληψή του μόνο από γυναίκες καλλιτέχνιδες, κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά σε δημόσιο μουσείο σε παγκόσμιο επίπεδο.
Από τον Δεκέμβριο του 2023 έως και τον Νοέμβριο του 2024 το ΕΜΣΤ θα έχει καταφέρει να εγκαταστήσει στα μάτια μας και στις συνειδήσεις των επισκεπτών έναν ολόκληρο και ολοκληρωμένο κύκλο εκθέσεων που έχει επικεντρωθεί με πείσμα στο καλλιτεχνικό έργο γυναικών και καλλιτεχνών που αυτοπροσδιορίζονται ως θηλυκότητες, υπό αυτόν τον ευρηματικό τίτλο-ομπρέλα «Κι αν οι γυναίκες κυβερνούσαν τον κόσμο;» (What if Women Ruled the World?), που χρωστάει την ύπαρξή του στο ομώνυμο έργο σε νέον της Yael Bartana (2017) που παρουσιάζεται στη βόρεια και στη νότια πρόσοψη του κτηρίου του ΕΜΣΤ και είναι εμφανές στην άνοδο και στην κάθοδο της λεωφόρου Συγγρού για να μην επιτρέπει έτσι στα διερχόμενα μάτια να αποφύγουν την επαφή τους μαζί του.
Μέσα σε μια εποχή με συντηρητικά αντανακλαστικά να ξεπηδούν από παντού, πολιτικά φορτισμένη και πολωμένη, σε μια Ευρώπη που πολλές φορές οδηγείται στο σκοτάδι, με μια υφήλιο γεμάτη γυναικοκτονίες και αριθμούς που σοκάρουν και στη χώρα μας, το ΕΜΣΤ με αυτό το σύνολο των εκθέσεων μας αναγκάζει να φανταστούμε τον κόσμο αλλιώς, να τον παραδώσουμε στις γυναίκες και στις θηλυκότητες και με τη σειρά μας να παραδοθούμε κι εμείς στον κόσμο τους και να παραδεχτούμε πόσο ομορφότερος δείχνει ο κόσμος τους μέσα από τα μάτια τους, μέσα από τα χέρια τους, μέσα από τα δημιουργήματά τους. Αυτός ο εκθεσιακός κύκλος είναι σαν ένα ουρλιαχτό, μια κραυγή, ένα «φτάνει πια» σε έναν κόσμο αντρών που περιθωριοποίησε και πολλές φορές εξαφάνισε τις γυναίκες από την Τέχνη, τις έκανε αόρατες, απέδωσε πολλές φορές τα έργα τους σε άντρες δημιουργούς που τους τα άρπαξαν γιατί μπορούσαν και ειδικά σε μια Ελλάδα που χαρακτηρίζεται από ελάχιστη παρουσία γυναικών και θηλυκοτήτων στα εικαστικά μέχρι και σήμερα. Αυτός ο εκθεσιακός κύκλος ρίχνει φως στους αποκλεισμούς τους, δίνει χώρο στις ματιές τους και στις καλλιτεχνικές τους ανησυχίες την ώρα που μετατρέπει τα έργα τους σε καθαρές ανάσες μέσα στη δυσωδία και στις ασφυξίες της πατριαρχίας της καθημερινής μας ζωής.
