Από την ιστορία του σκακιού
100 χρόνια πριν: Ολυμπιάδα, Παρίσι 1924
Όπως είναι γνωστό, το άθλημα του σκακιού έχει τη δική του αυτόνομη Ολυμπιάδα, που δεν είναι ενταγμένη στο επίσημο πρόγραμμα των Ολυμπιακών Αγώνων, που γίνονται κάθε τετραετία. Οι Σκακιστικές Ολυμπιάδες διεξάγονται κάθε δύο χρόνια. Η τελευταία (44η) έγινε στο Τσενάι της Ινδίας, το 2022 ενώ η φετινή, 45η, θα γίνει στη Βουδαπέστη, από τις 10 ως τις 23 Σεπτεμβρίου.
Φυσικά, η ιδιαιτερότητα του σκακιού δεν σημαίνει ότι το αποκλείει de facto από τη μεγάλη παγκόσμια γιορτή του αθλητισμού και ήδη γίνονται συζητήσεις, σε υψηλό επίπεδο, μεταξύ παραγόντων της ΔΟΕ και της FIDE, με σκοπό την ένταξη του σκακιού στο επίσημο πρόγραμμα των Ολυμπιάδων, έστω και ως τμήματος των πνευματικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων που συνοδεύουν παραδοσιακά το αγωνιστικό μέρος.
Πάντως, πριν το σκάκι "αυτονομηθεί", είχε ξεκινήσει σαν ημι-επίσημο άθλημα των Ολυμπιακών Αγώνων. Έτσι, στην 8η Ολυμπιάδα, που οργανώθηκε τον Ιούλιο του 1924 στο Παρίσι, έγιναν και αγώνες σκακιού! Το σκάκι δεν αποτελούσε μέρος του επίσημου προγράμματος, ίσχυαν όμως οι ολυμπιακοί κανονισμοί (γι’αυτό και το σύστημα των αγώνων ήταν περίπλοκο, με προκριματική και τελική φάση). Στους ατομικούς αγώνες επιτράπηκε η συμμετοχή μόνον ερασιτεχνών σκακιστών, οπότε οι επτά κορυφαίοι παίκτες της εποχής (ο Παγκόσμιος Πρωταθλητής Καπαμπλάνκα, ο προκάτοχός του Λάσκερ, ο επίγονός του Αλιέχιν και οι Ρουμπινστάιν, Νίμτσοβιτς, Τάρρας και Ρέτι) δεν αγωνίστηκαν, ο Αλιέχιν όμως –που είχε γεννηθεί στη Ρωσία αλλά εγκατέλειψε τη χώρα, μετά την επανάσταση των μπολσεβίκων και ζούσε πλέον στη Γαλλία– ήταν ενεργό μέλος της οργανωτικής επιτροπής και διευθυντής των αγώνων.
54 παίκτες από 18 χώρες πήραν μέρος στο σκακιστικό τουρνουά που έγινε στη διάρκεια της 8ης Ολυμπιάδας, στο Παρίσι 1924. Ανάμεσά τους και οι γνωστοί μαιτρ Όϋβε (Ολλανδία), Κόλλε (Βέλγιο), Γιόνερ (Ελβετία), Στάινερ (Ουγγαρία), Άπσενικς (Λετονία) και Ντυσάμπ (πρόκειται για τον γνωστό Γάλλο καλλιτέχνη). Όμως, η έκπληξη έγινε από τον Λετονό Μάτισονς, που τερμάτισε 1ος, με 9½ β. σε 12 αγ. και αναγορεύθηκε σε "Πρωταθλητή Ερασιτεχνών Σκακιστών της 8ης Ολυμπιάδας". Στην τελική φάση, είχαμε: 1) Μάτισονς 5½ β. σε 8 αγ., 2) Άπσενικς 5 β., 3) Κόλλε 4½ β., 4-6) Βάιντα, Όϋβε και Τσεπούρνοβ από 4 β. κ.ά.
Στο ομαδικό ("Τουρνουά των Εθνών"), όπου όμως δεν συμμετείχαν αρκετές ισχυρές χώρες (ανάμεσά τους οι ΗΠΑ, Ρωσία, Γερμανία και Αυστρία) 1η ήρθε η Τσεχοσλοβακία, με 31 β., 2η η Ουγγαρία με 30 β. και 3η η Ελβετία με 29 β. Τη νικήτρια ομάδα αποτελούσαν οι Χρομάντκα (9½ β.), Σκάλιτσκα (6), Σουλτζ (9) και Βάνεκ (6½). Είναι χαρακτηριστικό το ότι ορισμένες ομάδες δεν συμπλήρωναν τετράδα –για λόγους οικονομικούς, κυρίως– και παρέταξαν τρεις ή ακόμα και δύο ή… έναν παίκτη!
Σημαντικό το να αναφέρουμε ότι η χώρα μας έχει οργανώσει δύο Σκακιστικές Ολυμπιάδες, το 1984 και το 1988, στη Θεσσαλονίκη – στις εγκαταστάσεις της Διεθνούς Έκθεσης!
Η ίδρυση της FIDE
Καθώς η ΔΟΕ (Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή) απαγόρευε τη συμμετοχή των επαγγελματιών αθλητών, αλλά και σε μια προσπάθεια να συστηματοποιηθεί η διαδικασία οργάνωσης των παγκόσμιας εμβέλειας αγώνων, στις 20 Ιουλίου 1924, την καταληκτική ημέρα των αγώνων, 15 αντιπρόσωποι από ισάριθμες χώρες του κόσμου υπέγραψαν την ιδρυτική πράξη της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Σκακιού (FIDE). Πρώτος Πρόεδρος της FIDE εκλέχθηκε ο Ολλανδός Δρ. Αλεξάντερ Ρουμπ ενώ σαν σύνθημά της καθιερώθηκε το λατινικό γνωμικό "Gens Una Sumus" ("Είμαστε Όλοι Μια Οικογένεια"), εκφράζοντας την ενότητα, τη συναδέλφωση και το πνεύμα του ευ αγωνίζεσθαι που πρέπει να χαρακτηρίζει τους σκακιστές όλων των χωρών της γης!
…και δυο από τις πιο σημαντικές παρτίδες του τουρνουά:
Μάτισονς Χ. – Χάβασι Κ.
Ολυμπιάδα Ερασιτεχνών, Παρίσι 1924
Γκαμπί Βασίλισσας [D13]
1.δ4 Ιζ6 2.Ιζ3 δ5 3.γ4 γ6 4.γxδ5 γxδ5 5.Ιγ3 Ιγ6 6.Αζ4 ε6 7.ε3 Αδ6 8.Αη3 0–0 9.Αδ3 Πε8 10.Πγ1 α6 11.0–0 Βε7 12.Αθ4 Αδ7?! [(προτιμότερο ήταν το 12...Βζ8] 13.Αβ1?! [Καλύτερο ήταν το άμεσο 13.ε4, π.χ. 13.δxε4 14.Ιxε4 θ6 15.Ιxζ6+ ηxζ6 16.Αβ1 Ρη7 17.Ιδ2 Αζ4 18.Ιε4, με σημαντική υπεροχή] 13…θ6 14.Βδ3 Βδ8 15.α3 Ρζ8 16.ε4 δxε4 17.Ιxε4 Αε7 18.Αxζ6 ηxζ6?! Ανακρίβεια. Έπρεπε 18...Αxζ6, αλλά και τότε, μετά από 19.Πζδ1 Βε7 20.Ιγ5 η6 21.Βε3, τα λευκά θα ήταν πολύ καλύτερα] 19.Ιη3 ζ5 20.δ5 Ια7? [Λάθος. Έπρεπε 20...εxδ5, αν και πάλι τα λευκά θα είχαν υπεροχή, μετά από 21.Ιθ5 Αζ6 22.Βxδ5 Αε6 23.Βγ5+ Ρη8 24.Πζδ1 ] 21.Πζδ1 Αβ5 22.Ββ3 Αδ6 23.δxε6 ζxε6 24.Αα2 Πγ8 25.Πxγ8 Ιxγ8 26.Ιδ4 Αδ7
27.Ιδxζ5! [27...εxζ5?? 28.Βζ7#] 27…Βγ7 28.Ιxθ6?! [Το 28.Ιxδ6 Ιxδ6 29.Ββ4 ήταν πιο απλό] 28…Αγ6 29.Βγ4 Βη7 30.Βθ4 Αγ7 31.Πε1 Αδ7 32.Ιη4 Αδ8 33.Βθ5 Ιδ6 34.Ιε5 Ιζ5? [Καλύτερο ήταν το 34…Αγ8] 35.Ιη6+? [Ακόμα καλύτερο ήταν το 35.Ιxζ5 εxζ5 36.Ιxδ7+. Βxδ7 37.Βθ8#]
1 – 0
Άπσενικς Φρ. – Όϋβε Μ.
Ολυμπιάδα Ερασιτεχνών, Παρίσι 1924
Άνοιγμα 4 Ίππων [C49]
1.ε4 ε5 2.Ιζ3 Ιγ6 3.Ιγ3 Ιζ6 4.Αβ5 Αβ4 5.0–0 0–0 6.δ3 δ6 7.Αη5 Ιε7 [Τα μαύρα αποφασίζουν να “σπάσουν” τη συμμετρία]
8.Ιθ4 γ6 9.Αγ4 δ5 10.εxδ5 Αxγ3 11.βxγ3 Ιζxδ5 12.Βε1 Ρθ8 13.δ4 ζ6 14.Αδ2 Ιη8? [Παθητική κίνηση. Έπρεπε 14...εxδ4 15.γxδ4 η5 16.Ιζ3 Ιη6 17.Βδ1 Αζ5 18.α4 Βδ7 19.Πα3 Πη8, με αμφίρροπο παιχνίδι]
15.δxε5 ζxε5 16.Ιζ3 Πxζ3 (θυσία διαφοράς, ώστε να εξασθενήσει την άμυνα του αντιπάλου βασιλιά) 17.ηxζ3 Βζ6 18.Αδ3 Ιηε7 19.γ4 Ιη6 20.γxδ5 Ιθ4 21.Βε4 Αζ5
22.Βxθ4! [Τα λευκά ήσαν έτοιμα γι’αυτή τη στρατηγική θυσία της βασίλισσας] Βxθ4 23.Αxζ5 Πζ8 24.δxγ6 Πxζ5 25.γxβ7 (Π, Α και πιόνι στην 7η είναι πολύ καλό αντάλλαγμα για τη βασίλισσα!] 25…Πζ8 26.Παβ1 Πβ8 27.Πβ4 Βδ8?! [Ανακρίβεια Καλύτερο το 27...Βθ5, αλλά και τότε τα λευκά θα είχαν μεγάλη υπεροχή, μετά από 28.Πζβ1 Βη6+ 29.Ρζ1 Βα6+ 30.γ4 Βγ6 31.Αε3 Βxζ3 32.Ρε1]
28.Αε3 ε4?? [Σοβαρό λάθος, αλλά σε πολύ δύσκολη θέση. Έπρεπε 28...Βδ5, αλλά και τότε 29.Πζβ1 Βxα2 30.θ3 Βα6 31.ζ4 θ6 32.γ4 η5 33.ζxε5 και τα μαύρα θα ήσαν χαμένα]
29.Αζ4 Βζ8 30.Πxε4
1 – 0
Επικαιρότητα
* «Κύπελλο Αττικής»: Ο Πειραϊκός Ο.Σ. αναδείχθηκε Κυπελλούχος Αττικής 2024. Στους ημιτελικούς (15 / 06), Πειραϊκός Ο.Σ. - Α.Ο. «Ζήνων» Γλυφάδας 3 - 1 [Νικολαΐδης Γιάν. (GM 2490) –Λουτραγώτης Δημ. (FM 2343) 1 – 0, Κοτρωνιάς (GM 2415) – Κατσαδώρος (1598) 1 - 0, Πούπαλος Ν. (FM 2309) – Καραουλάνης (2000) 1 – 0, Τζωρτζάτος (1986) – Παπαουλάκης (1908) 0 – 1] και «Φυσιολάτρης» Νίκαιας - ΕΕΣ Κορυδαλλού 2½ - 1½ [Χατζηελευθερίου Αν. (FM 2368) - Κοφίδης Αν. (IM 2229) ½ - ½, Μέρκος (2050) – Σωτηράκης Κ. (2029) 0 – 1, Μιχελάκος (FM 2320) – Παπασταυρόπουλος (FM 2012) 1 – 0, Οικονομόπουλος Φίλ. (1980) – Κατσίρης (1932) 1 – 0]
Στον τελικό (16 / 06): Πειραϊκός Ο.Σ. – «Φυσιολάτρης» Νίκαιας 2½ - 1½: Κοτρωνιάς (GM 2415) – Οικονομόπουλος Φίλ. (1980) 1 – 0, Νικολαΐδης Γιάν. (GM 2490) – Μιχελάκος (FM 2320) ½ - ½, Αλεξάκης jr. (IM 2489) – Χατζηελευθερίου Αν. (FM 2368) 1 – 0, Πούπαλος Ν. (FM 2309) – Παπαϊωάννου Δημ. (2025) 0 - 1.
Στον “μικρό τελικό”: Α.Ο. «Ζήνων» Γλυφάδας - ΕΕΣ Κορυδαλλού 0 – 4: Ροϊνός (2204) - Κοφίδης Αν. (IM 2229) 0 – 1, Ζερβός Λάζ. (2020) - Σωτηράκης Κ. (2029) 0 – 1, Παπαουλάκης (1908) – Παπασταυρόπουλος (FM 2012) 0 – 1 και Σκλαβούνος Παν. (1772) – Αβαγιαννός. (1939) 0 – 1.
Θυμίζουμε ότι οι ημιτελικοί του Κυπέλλου Ελλάδος θα παιχθούν την Τρίτη 2 Ιουλίου και οι τελικοί την Τετάρτη 3 Ιουλίου, στα Τρίκαλα, στις παλιές αποθήκες του ΟΣΕ, δίπλα στον Σιδηροδρομικό Σταθμό.
Η 4άδα του F4: ΟΦΗ, Πειραϊκός Ο.Σ, ΣΑΘ “Λευκός Πύργος”, Σ.Ο, Καβάλας.
Θα ακολουθήσει, το 6ήμερο 4 ως 10 Ιουλίου και επίσης στα Τρίκαλα, το Διασυλλογικό Πρωτάθλημα, με συμμετοχή 34 ομάδων.
* Το 26ο Όπεν Σκακιστικό Τουρνουά Ηρακλείου ολοκληρώνεται στο Ηράκλειο Αττικής σήμερα, 23 Ιουνίου. Η διοργάνωση πραγματοποιείται από τη Σκακιστική Επικοινωνία Ηρακλείου σε συνεργασία με τον Δήμο Ηρακλείου Αττικής. Οι αγώνες φιλοξενούνται στο Πολιτιστικό́ Πολύκεντρο Δήμου Ηρακλείου, Λ. Ηρακλείου και Κουντουριώτου & Νεότητος και στον Τεχνοχώρο Κουντουριώτου 20, σε μικρή́ απόσταση από το σταθμό́ ΗΣΑΠ Ηρακλείου. 59 συμμετοχές, πρώτα 10 elo οι: J.-Seb. Christiansen (Νορβηγία, GM 2655), Σπ. Καπνίσης (GM 2400), Χρ. Κράλλης (FM -έχει ήδη συμπληρώσει τις νόρμες IM, 2343), Στέφ. Καζαντζόγλου (2214), Στ. Γαζής (FM 2157), Γ. Φινοκαλιώτης (2128), Ν. Συρίγος (FM 2101), Αλ. Γκόγκολης (FM 2074), Γιάν. Πανόπουλος (2005) και Δημ. Κάσσιος (1994). https://chess-results.com/tnr957806.aspx?lan=1
* Στο 1ο Καλοκαιρινό Όπεν που διοργάνωσαν οι “Μαχητές Πειραιά”, στο πρ. Δημαρχείο Δραπετσώνας, στο Κερατσίνι, είχαμε 37 παίκτες στον Α' όμιλο, τα πρώτα 5 elo οι: Γ. Παπαδόπουλος (FM 2294), Δημ. Αλεξάκης sr. (2030), Αλέξ. Βλαστός (1892), Μ. Κοσμά (1867) και Αν.-Μ. Μηναδάκης (1855).
https://chess-results.com/tnr957883.aspx?lan=1
* Ξεκίνησαν δυο ακόμα μεγάλες διοργανώσεις στη Ρόδο: το Ευρωπαϊκό Ομαδικό Πρωτάθλημα Νέων (20-28 Ιουνίου, https://euroyouth2024.com) και το 7ο Διεθνές Όπεν Summer Cup (21-30 Ιουνίου).
* Το 47ο Διεθνές Τουρνουά «Ίκαρος 2024» έχει ενταχθεί στις εορταστικές εκδηλώσεις για τα 100 χρόνια από την ίδρυση της FIDE (Άγιος Κήρυκος, 11-19 Ιουλίου, https://ikariachess.blogspot.com/).
Επιμέλεια: [email protected]
