Τα πρώτα συμπεράσματα της ανασκαφικής έρευνας στον σταθμό Αγίας Σοφίας του Μετρό Θεσσαλονίκης, που έφερε στο φως ένα σημαντικό μνημειακό σύνολο αποτελούμενο από υπολείμματα μαρμαρόστρωτης πλατείας που περικλειόταν από κυκλική σιγμοειδή στοά, παρουσίασε χθες η αρχαιολόγος Ελένη Λαμπροθανάση στην 30ή Επιστημονική Συνάντηση για τις ανασκαφές του 2016 στη Μακεδονία και τη Θράκη, στην αίθουσα Τελετών του ΑΠΘ, συνδιοργανωτή μαζί με το υπουργείο Πολιτισμού.
"Οι μνημειακές αυτές διαμορφώσεις του δημόσιου χώρου, ενταγμένες σε μεγάλα οικοδομικά προγράμματα, ανάγονται στον 5ο και 6ο αιώνα με ενδιάμεσες επισκευές και διάρκεια χρήσης τουλάχιστον μέχρι τον 9ο αιώνα" επισήμανε η κ. Λαμπροθανάση για το μνημειακό σύνολο στη διασταύρωση της κεντρικής ρωμαϊκής λεωφόρου Decumanus Maximus με τον "cardo" της Αγίας Σοφίας, που εντοπίστηκε στις εισόδους του υπό κατασκευή σταθμού και βρίσκεται πάνω στον άξονα δύο σημαντικών παλαιοχριστιανικών μνημείων, της Βασιλικής της Αχειροποιήτου και της επισκοπικής Βασιλικής στη θέση του ναού της Αγίας Σοφίας.
Πρόσθεσε παράλληλα ότι παρόμοιες διαμορφώσεις δημόσιων χώρων σε κεντρικές οδούς "υλοποιήθηκαν ως μεγάλα οικοδομικά προγράμματα αυτοκρατόρων του 4ου, 5ου και 6ου αιώνα στην Κωνσταντινούπολη", ενώ επισήμανε ότι "στη Θεσσαλονίκη το νέο πολεοδομικό πρόγραμμα των παλαιοχριστιανικών χρόνων με ημικυκλικές σιγμοειδείς πλατείες εκτείνεται πάνω σε προγενέστερες οικοδομικές νησίδες".
"Η επαλληλία των οικοδομημάτων εντός ενός διευρυμένου χρονολογικά ορίζοντα, που κυμαίνεται από τα χρόνια της ύστερης αρχαιότητας μέχρι τη βυζαντινή εποχή, είναι ενδεικτική για τη διαχρονία της δημόσιας καθημερινής ζωής της πόλης" τόνισε η αρχαιολόγος.
Η ρωμαϊκή πλατεία απλωνόταν βόρεια του Decumanus Μaximus, περικλειόταν από κυκλική σιγμοειδή στοά - εξέδρα και το εμβαδόν της υπολογίζεται στα 300 τετραγωνικά μέτρα. Μέσα στο μεγάλο σκάμμα αποκαλύφθηκε το ανατολικό ήμισυ της πλατείας σε έκταση 190 τ.μ. Δύο θυραία ανοίγματα οδηγούν πιθανότατα σε άλλο μέρος της στοάς όπου εκτιμάται πως λειτουργούσαν καταστήματα.
"Με βάση τα μέχρι σήμερα ανασκαφικά δεδομένα υποθέτουμε ότι η πλατεία συνδέεται με τον κεντρικό δρόμο μέσω στοάς παράλληλης με αυτόν, εκτεινόμενη μόνο στο πλάτος του ανοίγματός της" είπε η κ. Λαμπροθανάση. Ημικυκλική μαρμαρόστρωτη πλατεία με στοά εντοπίστηκε και στη νότια γωνία του Decumanus Maximus, ενώ τμήματα από τοίχους και από τους στυλοβάτες βρέθηκαν και στο σκάμμα του νότιου κελύφους του σταθμού "Αγίας Σοφίας".
Ο εντοπισμός θραυσμάτων από ψηφιδωτά και τοιχογραφίες μαρτυρούν ότι τα τόξα της στοάς είχαν πολυτελή διάκοσμο. Το εμβαδό της πλακόστρωσης της πλατείας υπολογίζεται στα 296 τ.μ.
