Του Νίκου Τόσκα*
Ήρθε ο καιρός που η συντηρητική νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση δεν θα μπορεί πλέον να κρυφτεί πίσω από το δάχτυλό της. Ούτε θα μπορεί να προβάλει μόνο τον "εχθρό" σαν πρόσχημα των μέτρων που παίρνει. Φτάνει κάποτε η ώρα που τα ψέματα, με τα κοντά τους ποδάρια, δεν επαρκούν. Κι αυτό όχι από λόγους τακτικής, αλλά από αδυναμία να κρύψει τις προθέσεις. Αποκτά με την ενηλικίωση τέτοιο μπόι, που δεν κρύβεται. Έχει φτάσει πλέον η ώρα να πραγματώσει τους σκοπούς της. Αυτή η βάρκα, που θα περιλάμβανε πλούσιους και φτωχούς και θα σηκωνόταν με το κύμα, βλέπουμε ότι χωράει λίγους, ελάχιστους, και οι πολλοί θα κολυμπήσουν όσο αντέξουν. Γιατί αυτή ήταν η λογική τους πριν από κορωνοϊούς, εδώ και πολλές δεκαετίες. Ούτε πίτα για όλους έχουν στο μυαλό τους, ούτε βάρκα για όλους. Οι λίγοι, οι εκλεκτοί, οι άριστοι να ζήσουν και οι πολλοί, οι έχοντες λίγα ή καθόλου είναι για να παράγουν πολλά για τους λίγους και ό,τι χρειάζεται για την επιβίωση και μόνο των πολλών. Μα εδώ, στη μητρόπολη του καπιταλισμού, το 75% της οικονομίας προέρχεται από την κατανάλωση. Τώρα μπαίνουμε στις αντιφάσεις. Μην θέλουμε να τα λύσουμε όλα. Ας διατηρήσουμε τον πλούτο που παρέχει υπερβολικά καλύτερη και μακρότερη ζωή, καλύτερη υγεία για τους πλούσιους και, ανάλογα με τις πιέσεις από κάτω, βλέπουμε για το μέλλον... Κάτι τέτοια σκέφτονται οι κυβερνώντες και με θρασύτητα ξεκινούν την αναδιανομή του πλούτου.
Αναδιανομή και ίντριγκες
"Οι ανισότητες είναι φυσικό φαινόμενο". Οι πλούσιοι πλουσιότεροι, οι φτωχοί φτωχότεροι. Και για τους τυχοδιώκτες, τους καταφερτζήδες υπάρχει χώρος. Δεν τους αρκούν οι ήπιες κεϋνσιανές συνταγές τής μεταπολεμικής εποχής. Είναι η ώρα των καθαρών λύσεων. "Όλα πωλούνται". Κι αν ο κορωνοϊός καθυστέρησε κάποια πράγματα στην Υγεία και στις μεταφορές, προσπαθούν να κερδίσουν χρόνο δίνοντας επιλεκτικά χρήματα - και μετά βλέπουμε... Οι στοχευμένες επιδοτήσεις δημιουργούν τους κυρίαρχους της επόμενης μέρας.
Μειώνεται ο ρυθμός ανάπτυξης δραματικά. Το λένε το ΔΝΤ, η Κομισιόν ή ίδια η κυβέρνηση, η οποία συνεχίζει το κλίμα φόβου μια και τον πλασάρει σαν το ντεκόρ της πολιτικής που πριν τον κορωνοϊό σχεδίαζε να ακολουθήσει. Κι αυτή η μείωση πιέζει το κρατικοχρηματοπιστωτικό σύμπλεγμα προκειμένου να βρεθούν νέοι τρόποι συγκέντρωσης και κατανομής του χρηματικού κεφαλαίου στους τομείς που επιθυμεί για να εκμεταλλευτεί επικερδείς ευκαιρίες. Τελευταίο παράδειγμα, η αιολική ενέργεια, τάχα μου για την προστασία του περιβάλλοντος. Αυτό το σύμπλεγμα των χρηματοοικονομικών έχει όλα τα χαρακτηριστικά ενός φεουδαρχικού θεσμού ή, αλλιώς, το "Βατικανό του καπιταλισμού" είναι γεμάτο ίντριγκες και μυστικά, με έμπιστους ανθρώπους κλειδιά. Το σύμπλεγμα αυτό δεν ελέγχει μόνο τη συσσώρευση και κίνηση του κεφαλαίου αλλά και κάθε άλλη πτυχή της κοινωνικής ζωής.
Όπου δεν πίπτει λόγος...
Τα μέτρα που παίρνονται, αλλά κύρια αυτά που έρχονται απαιτούν πειθαρχία -ενότητα το λένε- τώρα με την αρρώστια αλλά "και μετά", όπως λέει το σποτ της Πολιτικής Προστασίας.
Κι αλίμονο σε όσους παρεκκλίνουν. Τότε επεμβαίνουν με το "σπαθί και την πένα", ενοχοποιούν κόμματα της αντιπολίτευσης, εμφανίζονται οι "εχθροί" ενώπιον Θεού και ανθρώπων. Εφαρμόζουν πιστά τη λογική του προσφιλούς τους Καρλ Σμιτ "πρώτα κατασκευάζεις τον εχθρό σου". Η συνταγή είναι απλή. Στοχοποιείς την Αριστερά γενικά σαν χώρο. Συντρίβεις το εργατικό δυναμικό με τα αντεργατικά μέτρα και την επιβολή περιορισμών στις συγκεντρώσεις στις πλατείες, διαδηλώσεις κ.λπ., μειώνεις τους μισθούς ή τους καθηλώνεις και θέτεις την κρατική εξουσία στην υπηρεσία τού κεφαλαίου. Αυτή η λύση εφαρμόστηκε σε όλες τις κρίσεις από το 1970 μέχρι και το 2009. Ήταν όμως και η αιτία των επόμενων κρίσεων.
Ξεχνούν ότι "ένα πράγμα δεν μπορείς να κάνεις για πολύ, να κάτσεις πάνω στις ξιφολόγχες (σ.σ.: ή στα ΜΑΤ) που στηρίχτηκες"...
Οι συσχετισμοί
Για την ώρα, η δύναμη του κεφαλαίου είναι υπέρτερη από τη δύναμη των εργαζόμενων. Οι τελευταίοι ηττημένοι προσπαθούν να επιβιώσουν. Θα τους κινητοποιήσουν η πορεία, οι πολιτικές προτάσεις που θα δουν, τα πρότυπα των ανθρώπων, ο αγώνας με ρεαλισμό που θα τους ζητηθεί ή θα ενσωματωθούν σε μια λογική υποταγής. Θα σταθμίσουν θυσίες και κέρδη. Βήμα - βήμα.
Κι εμείς;
Έχουμε την υποχρέωση να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους. Είναι δονκιχωτική η αντίληψη ότι μπορεί να υπάρξει καπιταλισμός ηθικός και δίκαιος. Βέβαια, τα στελέχη της Αριστεράς που ζουν μέσα στο περιβάλλον του πρέπει να είναι ηθικά και δίκαια.
Πρέπει να σκεφτούμε έξω από το δοσμένο πλαίσιο. Τι δομές θέλουμε; Πώς θα εκμεταλλευτούμε νέες τεχνολογίες μέσω τραπεζών γνώσης; Ποιες παραγωγικές δομές και σχέσεις μπορούμε να αναπτύξουμε; Ποιες περιοχές πρέπει να προστατευτούν οικολογικά; "Η φύση δεν είναι ένα απέραντο πρατήριο βενζίνης". Τι πρέπει να γίνει άμεσα για να επιβιώσουν οι άνθρωποι από την κρίση που έρχεται; Κι εδώ να έχουμε κατά νου ότι συλλογικές λύσεις που ευνοούν και τον πολύ πλούσιο, και τον μεσαίο, και τον φτωχό δεν υπάρχουν. Θα υπάρξουν συγκρούσεις συμφερόντων και τώρα, και μετά. Εξάλλου, όπως έλεγε ο Μαρξ, "μεταξύ ίσων δικαιωμάτων, κριτής είναι η δύναμη". Εμείς να βρούμε τι θέλουμε και να το πούμε ανοιχτά. Η στρατηγική θα καθορίσει την τακτική, όχι οι αψιμαχίες...
* Ο Νίκος Τόσκας είναι πρώην υπουργός Προστασίας του Πολίτη
Στηρίξτε την έγκυρη και μαχητική ενημέρωση. Στηρίξτε την Αυγή. Μπείτε στο syndromes.avgi.gr και αποκτήστε ηλεκτρονική συνδρομή στο 50% της τιμής.
