Το «Η εποχή των σκουπιδιών» είναι ο ένατος (μείον live κ.λπ. και τους τρεις που είχε κυκλοφορήσει μαζί με τους Ποδηλάτες πριν αρχίσει την προσωπική διαδρομή του) δίσκος του Μανώλη Φάμελλου. Ή, απλούστερα ίσως, η νέα εργασία -σε μια χρονιά που τον Δεκέμβριο θα συμπληρώσει τα πενήντα- ενός τραγουδοποιού και ερμηνευτή ο οποίος, ανεπηρέαστος από όσα συμβαίνουν γύρω του και όσα λένε οι άλλοι, μιλάει πάντα μόνο για τον εαυτό του, όχι όμως με εγωιστικό τρόπο, αλλά μελετώντας τον. Και αυτό τελικά είναι που τον κάνει να ξεχωρίζει...
* Έχεις μεν αραιώσει κι εσύ τις δισκογραφικές παρουσίες σου, αλλά λιγότερο από άλλους και μάλλον λιγότερο κι απ' όσο ίσως φαίνεται. Μπορεί δηλαδή να έχεις τέσσερα χρόνια να κυκλοφορήσεις προσωπικό δίσκο, αλλά ενδιάμεσα υπήρξαν το project με τα τραγούδια με αγγλικό στίχο και βέβαια το album της Αρετής Κοσμίδου. Τι απέγινε το πρώτο; Ήταν μια one off συνεργασία που τελείωσε; Και τι έχεις να πεις για το δεύτερο;
Θα υπάρξει συνέχεια για το «αγγλόφωνο» σχήμα αλλά μάλλον σε ένα διαφορετικό, αρκετά χαμηλόφωνο κλίμα, ίσως να αποσυρθούμε στο ημίφως ενός δωματίου. Ήδη εκτελούνται εργασίες και στο άμεσο μέλλον θα ξεκινήσουμε τις πρώτες δοκιμαστικές διαδρομές. Η Αρετή πήγε στην Βρετανία σε μιαν απόπειρα... αυτοεπαναπροσδιορισμού που φυσικά δεν μπορώ να αποδοκιμάσω. Μετά τον δικό της δίσκο υπήρξε το «Μονόλογος για δύο» του Πάνου Μουζουράκη στο οποίο έκανα την παραγωγή, έγραψα τη μουσική και τους στίχους και ό,τι άλλο περνούσε από το χέρι μου. Ο Πάνος με τη σειρά του πέταξε για την Καλιφόρνια όπου συμπτωματικά κατοικοεδρεύει και το άλλο μισό των Flitcraft, η Jessica Kilroy. Εγώ απέμεινα εδώ συνεχίζοντας τον δικό μου μονόλογο... Όλοι βλέπεις έχουμε ανάγκη από μιαν επανεκκίνηση και αυτό είναι το μαγικό με τα νέα τραγούδια, νιώθεις σα να αρχίζεις πάντα από το μηδέν, όσες φορές και αν έχεις πετύχει ή αποτύχει. Για αυτό αναζητώ πάντα το επόμενο ταξίδι, σαν επιβάτης ή σαν οδηγός δεν έχει σημασία. Φτάνει να ξεκινήσω ξανά...
* Τι χωρίζει το «Η Εποχή Των Σκουπιδιών» από το «Γύρω Από Τον Ήλιο», εκτός φυσικά από τέσσερα χρόνια; Ποιες είναι οι κυριότερες διαφορές τους; Εχω την αίσθηση ότι το δεύτερο ήταν πολύ πιο αισιόδοξος δίσκος από τον πρώτο, είναι σωστή;
Ίσως ο τίτλος να φαντάζει κάπως εφιαλτικός αλλά μπορεί και να θέλαμε να σας τρομάξουμε, πρέπει και εμείς κάπως να τραβήξουμε την προσοχή μέσα στον ορυμαγδό των πληροφοριών.
Η αίσθηση, αφού είναι δική σου, είναι σωστή. Από την πλευρά μου είναι ένας περισσότερο στοχαστικός δίσκος, ενώ ο προηγούμενος ίσως να ήταν πιο συναισθηματικός. Δεν ξέρω αν ήταν αισιόδοξος, άλλωστε δεν έχω καλή γνώμη για τους αισιόδοξους, στην πράξη δεν είναι αξιόπιστοι. Προτιμώ τους ξεροκέφαλους που πεισμώνουν και συνεχίζουν να προσπαθούν ενώ ξέρουν πως έχουν χαθεί τα πάντα και πάντα κάτι παίρνουν ως αντίτιμο. Ίσως ο δίσκος αυτός να είναι κάτι τέτοιο...
* Μουσικά υπάρχουν διαφορές ή όσον αφορά σε αυτό το σκέλος απλά κάνεις κάθε φορά ό,τι σου προκύπτει αυθόρμητα;
Φυσικά και κάνω ό,τι μου κατέβει (γέλια) και παράλληλα προσπαθώ να με καταλάβω. Και ενώ στην αρχή συμβαίνει αυτό, μαζεύω δηλαδή τα κομμάτια μου αναζητώντας μιαν ενότητα, στο τέλος ψάχνω να βρω τη σωστή απόχρωση ελπίζοντας πως το σύνολο θα πει κάτι περισσότερο από αυτό που λέει καθένα ξεχωριστά.
* Πριν περάσουμε στον δίσκο αυτή η «εποχή των σκουπιδιών» στην οποία ζούμε σε απωθεί, σε αηδιάζει, την αποδέχεσαι γιατί δεν μπορείς να κάνεις αλλιώς ή μήπως κάπου ακόμα και σε διασκεδάζει;
Φυσικά είναι τόσο θελκτική επειδή ακριβώς μας χαϊδεύει και μας διασκεδάζει. Άλλωστε τα σκουπίδια παράγονται για να λατρεύονται, να φθείρονται ταχύτατα φοβάμαι, να εγκαταλείπονται και μετά πάλι να τα νοσταλγούμε μέσα στον ίδιο άγονο κύκλο, σε έναν χρόνο χωρίς ορίζοντα...
* Τα «σκουπίδια» μένουν μόνο στο συλλογικό και κοινωνικό επίπεδο ή περνούν και στο προσωπικό; Είναι αναπόφευκτο τελικά όταν συμβαίνει το πρώτο αργά ή γρήγορα να ισχύσει και το δεύτερο;
Δεν ξέρω τι προηγείται...Η ανθρώπινη εμπειρία ανακυκλώνεται αλλά φαίνεται ότι από όλα αυτά δεν μας απομένει τίποτα. Είναι μια ματαίωση που γίνεται βάρος στο θυμικό και μετά το θυμικό γίνεται βία. Μια βία άλογη που δεν οδηγεί παρά πίσω στον εαυτό της... Θυμάμαι ότι ξεκίνησα να γράφω αυτό το τραγούδι μέσα σε μια απεργία των απορριμματοφόρων και περπατώντας στους βρώμικους δρόμους έφτασα στον «σκουπιδότοπο» της δικής μου μνήμης. Μέσα από τα τόσα σκουπίδια που παράγουμε μιλάει το αδιέξοδο, εκεί πρέπει να διαβάσουμε τους οιωνούς, το μέλλον... ίσως αν τρέξουμε να το προφτάσουμε.
* Το «Πενθύμιο» με κάνει να σε ρωτήσω κάτι που έχω σκεφτεί πολλές φορές για εσένα, νιώθεις περισσότερο Αθηναίος, Θεσσαλονικεύς ή μόνιμα και αιώνια μοιρασμένος, αν όχι και... διχασμένος, ανάμεσα στις δύο πόλεις;
Ναι, ένας από τους πολλούς διχασμούς που φέρω είναι και αυτός αλλά καθόλου άγονος. Δεν ξέρω αν θα μπορούσα να ανήκω οριστικά κάπου, το μέτρο της δυσφορίας παραμένει ίδιο. Στην Θεσσαλονίκη δεν μπορώ να αναπνεύσω ελεύθερα μέσα σε τόσο παρελθόν και στην Αθήνα αισθάνομαι ξεκρέμαστος μέσα σε ένα παρόν χωρίς ειρμό... Πρέπει να σταθώ σε ένα διαφορετικά από αμφότερα σημείο και να τα ξαναδώ όλα με ένα... τρίτο μάτι!
* Αυτό είναι ένα τραγούδι νοσταλγίας ή αντίθετα ένα κλείσιμο των τελευταίων λογαριασμών με το παρελθόν ώστε να ανοίξουν νέες πόρτες, δηλαδή ένα τραγούδι - άγγελμα αισιοδοξίας;
Είναι τελικά κάτι πολύ προσωπικό, ένας κόμπος που δυσκολεύομαι να λύσω και προσπαθώ να τον διηγηθώ. Αλλά σαν κάθε τέτοιο τραγούδι πρέπει να μείνει ανοικτό στη «μετάφραση» του. Απλά η δική μου ιστορία μιλάει για το ένα που ήμουν πριν σκορπιστώ, ας το δούμε σαν χρονικό ενός αποχωρισμού ο οποίος είναι και πληγή και πηγή μαζί που δεν κλείνει ούτε σταματά.
* Το «Στην πλατεία της Αγίας Ειρήνης» είναι μία ψύχραιμη, ίσως και λίγο χιουμοριστική καταγραφή μιας νέας κοινωνικής πραγματικότητας σε ένα συγκεκριμένο σημείο της Αθήνας ή μία υπόγεια ειρωνική κριτική για την έκπτωση όλων των ειδών των ανθρωπίνων σχέσεων και πριν από όλα των ερωτικών στην Ελλάδα του σήμερα;
Είναι ό,τι εννοεί ο ακροατής, εγώ απλά έκανα μια υπόθεση. Άλλωστε και εγώ «είμαι κάποιος και δεν είμαι κανείς», όπως λέει και το ίδιο και όλοι μαζί μα και καθένας μόνος μέσα στο τίποτα παίρνουμε μια ωραία πόζα και μας βγάζουμε μια selfie, αφού ο πανικός είναι δεδομένος ας δείχνουμε τουλάχιστον ψύχραιμοι. Ναι, προφανώς υπάρχει η ειρωνεία αλλά έχει καταντήσει και αυτή μια κοινοτοπία όπως τα εξεζητημένα μουστάκια μας...
* Το «Λιμάνι» καθενός είναι ένας χωρόχρονος μάλλον παρά τόπος αναχώρησης, άφιξης, επιστροφής ή νομοτελειακά όλα αυτά ταυτόχρονα;
Το λιμάνι είναι ένα όνειρο. Κάτι, ποιος ξέρει πως, στερεωμένο ή στοιχειωμένο μέσα μας αλλά πάντα ενεργό, ένας ψίθυρος που μας καλεί διαρκώς και ενώ στην πραγματικότητα δεν υπάρχει είναι αυτό που μας κρατά δεμένους στο ταξίδι, ένας αντικατοπτρισμός στη μνήμη. Όσο δυνατός και αν είναι ο πόθος όμως ο δρόμος δεν ξαναπερνά ποτέ από το ίδιο σημείο...
* Έχεις συνεργαστεί όχι μόνο με περισσότερους και περισσότερες από άλλους αλλά κυρίως όλοι και όλες τους ήταν τόσο διαφορετικοί/ες μεταξύ τους καλύπτοντας σχεδόν όλο το εύρος της σημερινής ελληνικής μουσικής. Ποια από όλες αυτές τις συνεργασίες έχει παραμείνει περισσότερο στη μνήμη σου και γιατί;
Αν ήξερα πως θα μου έκαναν τόσο συχνά αυτή την ερώτηση πονηρά σκεπτόμενος θα τους είχα μνημονεύσει όλους αλλά τώρα είναι αργά! (γέλια) Όσον αφορά στο εύρος έχεις δίκαιο, ίσως από την άλλη να μην είναι και τόσο μεγάλο. Ή ίσως και το εύρος της ανασφάλειας μου να είναι μεγαλύτερο... Συνήθως σε αυτό το σημείο... καταθέτω ένα στεφάνι στον Άγνωστο Στρατιώτη τιμώντας τους απλούς μουσικούς που με βοήθησαν για τη χαρά του πράγματος. Τελικά από αυτούς έμαθα και εξακολουθώ να μαθαίνω...
* Τι ακριβώς συμβαίνει με εσένα και τον Στάθη Δρογώση και τα τελευταία χρόνια πραγματοποιείτε τόσο συχνά κοινές εμφανίσεις; Διαπιστώσατε ξαφνικά ότι συνεργάζεστε καλύτερα από ό,τι καθένας σας με οποιονδήποτε άλλον, αισθάνεστε «αδελφές ψυχές», τουλάχιστον μουσικά ή υπάρχει κάποιος άλλος λόγος;
Ό,τι συμβαίνει με όλες τις φιλίες υποθέτω, είμαστε τελείως διαφορετικοί και μας ξεκουράζει να ανταλλάσσουμε εαυτούς. Στο πλαίσιο αυτής της άτυπης φιλικής εταιρείας που έχουμε συστήσει αναπτύσσουμε διάφορες δραστηριότητες που ξεφεύγουν από τα συνηθισμένα στενά πλαίσια...Αλλά ποιος νοιάζεται για τα πλαίσια;
* Και η συνέχεια για το καλοκαίρι, το υπόλοιπο της χρονιάς, τον επόμενο δίσκο ίσως;
Απλά θα συνεχίσω στον ίδιο δρόμο, αυτόν που φαίνεται να οδηγεί στο άγνωστο αλλά στην πραγματικότητα είναι εκείνος στον οποίο μας οδηγεί το άγνωστο.
