Το τελευταίο project της Λίνας Νικολακοπούλου έχει τον τίτλο «Λάμπα θυέλλης» και πραγματοποιείται όλες τις Τετάρτες του Μαΐου στη μουσική σκηνή «Σφίγγα». Έχει διττή υπόσταση. Κατ’ αρχήν είναι μια σειρά συζητήσεων στις οποίες η ίδια και η δημοσιογράφος Αλεξάνδρα Χριστακάκη συνομιλούν με ανθρώπους του πολιτισμού και του πνεύματος επί ενός συγκεκριμένου θέματος κάθε φορά.
Οι προηγούμενοι συνομιλητές τους ήταν η καθηγήτρια ψυχολογίας Φωτεινή Τσαλίκογλου, ο ψυχίατρος Νίκος Σιδέρης και ο ποιητής Γιώργος Βέης και ακολουθούν την επόμενη Τετάρτη ο Θάνος Μικρούτσικος και η συγγραφέας και πρώην εκδότρια Μυρσίνη Ζορμπά και τέλος η συγγραφέας Μάρω Δούκα.
Το δεύτερο σκέλος όμως της «Λάμπας θυέλλης» είναι καθαρά μουσικό. Σε αυτό ο Θοδωρής Βουτσικάκης και η Αργυρώ Καπαρού ερμηνεύουν μια σειρά εκλεκτών τραγουδιών -επιλεγμένων φυσικά από τη Λίνα Νικολακοπούλου- με τη λιτή συνοδεία ενός τρίο κιθάρας, πιάνου και ακορντεόν.
Με αυτήν την αφορμή είχαμε μια εφ’ όλης της ύλης συζήτηση με τη στιχουργό που, πέραν πάσης αμφιβολίας, άλλαξε τον τρόπο γραφής, ακόμα και τη γλώσσα σε έναν βαθμό, του σύγχρονου ελληνικού τραγουδιού όσο κανείς άλλος δημιουργώντας δική της σχολή, η οποία μπορούμε να πούμε ότι σήμερα κυριαρχεί. Εκτός φυσικά από τη στιχουργία μας μίλησε για την «αλληλοδιαδραστική» σχέση της με άλλες μορφές δημιουργίας πλην του λόγου, συνολικά για τη διαδρομή της, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο έβλεπε και αντίστοιχα το έργο της αλληλεπιδρούσε με τα κοινωνικά δρώμενα, στο παρελθόν αλλά ακόμα και σήμερα.
* Τι σας έκανε να διοργανώσετε αυτές τις βραδιές συνύπαρξης συζητήσεων και ζωντανής μουσικής όταν θα μπορούσατε να πραγματοποιήσατε χωριστά κάθε σκέλος τους και σε διαφορετικούς χώρους; Και γιατί θεωρήσατε απαραίτητο να υπάρχει και μια άλλη συντονίστρια εκτός από εσάς;
Κατ’ αρχήν δεν είναι η πρώτη φορά που το κάνω. Είναι πολλά χρόνια τώρα που επιχειρώ να συνδυάσω τις συζητήσεις με πνευματικούς ανθρώπους τους οποίους εκτιμώ και με ενδιαφέρουν με αξιόλογα μουσικά προγράμματα σε διαφορετικούς κατά σειρά χώρους. Η πιο πρόσφατη φορά ήταν πριν από τρία χρόνια περίπου στο «Gazarte». Η μουσική σκηνή «Σφίγγα» με ενδιέφερε ιδιαίτερα γιατί βρίσκεται σε ένα κεντρικό σημείο, πολύ κοντά στην οδό Ακαδημίας, το οποίο σφύζει από ζωή, γύρω υπάρχουν κινηματογράφοι, θέατρα, καφέ κ.λπ. Ξεκινάμε τις συζητήσεις νωρίς, στις 8, ώστε και το πρόγραμμα να τελειώνει σε μια λογική ώρα γιατί οι εποχές έχουν αλλάξει και ο περισσότερος κόσμος ούτε θέλει, αλλά ούτε και μπορεί να ξενυχτάει. Να πω επίσης, προς αποφυγήν παρεξηγήσεων, ότι το πρόγραμμα με τους Ρώσους ποιητές που επιμελήθηκα πριν από λίγο καιρό στο «Gazarte» δεν είχε καμία σχέση με αυτό τον κύκλο του συνδυασμού συζητήσεων και μουσικής.
Όσον αφορά στο δεύτερο σκέλος της ερώτησης, ούτε εγώ ούτε η Αλεξάνδρα Χριστακάκη είμαστε «συντονίστριες», συμμετέχουμε απλώς στη συζήτηση με τους προσκεκλημένους μας. Βλέπουμε τα πράγματα από διαφορετική οπτική γωνία, εγώ από τη δική μου και εκείνη από τη δημοσιογραφική. Ας μην ξεχνάμε τέλος ότι λίγο - πολύ το ίδιο με αυτό που κάνουμε σε αυτές τις συζητήσεις το κάναμε για δυο χρόνια περίπου στην κοινή μας εκπομπή στον ραδιοσταθμό 105,5 Στο Κόκκινο.
* Μήπως ο κύκλος αυτών των «συναντήσεων» λόγου και μουσικής είναι μια προσπάθειά σας να επαναφέρετε λίγο περισσότερο τον πρώτο στο επίκεντρο επειδή πιστεύετε ότι το τραγούδι μονοπωλεί το ενδιαφέρον του κόσμου;
Μα τα τελευταία χρόνια συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο! Στις εκδηλώσεις που ομιλούν συγγραφείς και άλλοι πνευματικοί άνθρωποι, παρουσιάσεις νέων βιβλίων κ.λπ., αν είναι έστω και λίγο γνωστοί ο κόσμος συρρέει. Αντίθετα βλέπουμε καλά μουσικά προγράμματα να σταματούν μετά από λίγο λόγω έλλειψης κοινού. Ο κόσμος που ενδιαφέρεται για το πνεύμα και τον πολιτισμό και άρα και για συζητήσεις σχετικά με αυτά είναι σε πολύ μικρό βαθμό κοινός με εκείνον που ενδιαφέρεται για το τραγούδι και μάλιστα τόσο ώστε να παρακολουθεί ζωντανά προγράμματα. Αυτό που θέλω να κάνω, λοιπόν, είναι να φέρω σε επαφή αυτά τα δύο διαφορετικά τμήματα του κόσμου. Όχι για εμπορικούς λόγους, δηλαδή για να είναι μεγαλύτερη η προσέλευση, αλλά γιατί απλά θεωρώ πολύ θετικές αυτές τις «προσμίξεις», διαφορετικές μερίδες του κόσμου να συνυπάρχουν σε έναν χώρο και να γνωρίζουν και να κατανοούν καλύτερα η μια την άλλη.
* Το μουσικό σκέλος σχετίζεται με τις συζητήσεις; Επιλέξατε τα τραγούδια με βάση το περιεχόμενό τους;
Όχι. Πάντα επιλέγω τα τραγούδια με βάση τις φωνές που έχω στη διάθεσή μου. Στη συγκεκριμένη περίπτωση ο Θοδωρής Βουτσικάκης και η Αργυρώ Καπαρού έχουν πολύ γλυκιές φωνές και έτσι διάλεξα τραγούδια που να τους ταιριάζουν και με μια ανάλογη ενορχήστρωση. Στη συνέχεια αυτού του κύκλου θα ήθελα ίσως να κάνω πιο στενή τη σχέση λόγου και μουσικής, να ακούγονται δηλαδή μετά από κάθε συζήτηση τραγούδια που έχουν επιλέξει οι προσκεκλημένοι, αλλά αυτό δεν είναι και τόσο εύκολο πρακτικά.
* Αναμφίβολα οι σπουδές σας στην τότε Πάντειο βοήθησαν και επηρέασαν τη στιχουργία σας, αναρωτιέμαι όμως αν συνέβη το ίδιο και με τις κινηματογραφικές και τις θεατρικές.
Είναι δεδομένο, όχι μόνο για εμένα, αλλά και για κάθε δημιουργικό άνθρωπο, ότι δέχεται επιδράσεις και από άλλες μορφές δημιουργίας. Οτιδήποτε βλέπεις, ακούς, μαθαίνεις σε επηρεάζει, πόσο μάλλον αν το σπουδάζεις κιόλας. Θα ήταν αδύνατο, λοιπόν, να μην έχω επηρεαστεί από όσα έμαθα στη σχολή κινηματογράφου του Λυκούργου Σταυράκου και στη δραματική σχολή του Πελου Κατσέλη. Από την άλλη, όμως, πολλά διδάχθηκα και τα δέκα συναπτά χρόνια που εργάστηκα στην τηλεοπτική εκπομπή της ΕΡΤ «Παρασκήνιο», στην οποία είχα την ευκαιρία να γνωρίσω πάρα πολλούς σημαντικούς πνευματικούς ανθρώπους. Εξίσου έχω επηρεαστεί όμως και από τη ζωγραφική. Και πρέπει να σου πω ότι αυτές τις διαχρονικές εκλεκτικές συγγένειες με δημιουργούς από κάθε γωνιά του κόσμου τις έχω διαπιστώσει πολλές φορές, βλέποντας για παράδειγμα στην υπόθεση μιας ταινίας το θέμα ενός τραγουδιού που έχω ήδη γράψει.
* Θα συνεργαστείτε ξανά δισκογραφικά με τον Σταμάτη Κραουνάκη;
Αυτό που συμβαίνει είναι ότι αμφότεροι λειτουργούμε πλέον ελεύθερα. Η τελευταία φορά που συνεργαστήκαμε δισκογραφικά ήταν στο «Ισόβια» με ερμηνευτή τον Μανώλη Μητσιά το 2005. Έκτοτε τείνουμε να συναντιόμαστε στο θέατρο με τελευταία φορά την παράσταση για τον Ντάριο Φο στο Ηρώδειο το 2015. Τα τελευταία δύο χρόνια πάντως μου λέει συχνά να γράψουμε ξανά μαζί τραγούδια. Είναι κάτι που σίγουρα θα συμβεί πάλι αλλά απλώς δεν έχει έρθει ακόμα η στιγμή για αυτό.
* Έχετε σίγουρα δημιουργήσει τη δική σας στιχουργική σχολή. Θα ήθελα τη γνώμη σας για όσους και όσες ακολούθησαν τα βήματά σας και ιδιαίτερα για δύο συγκεκριμένους, τον Παρασκευά Καρασούλο και τον Νίκο Μωραϊτη.
Είναι αλήθεια ότι πολλά νέα παιδιά, αγόρια και κορίτσια, έχουν έρθει κατά καιρούς και μου έχουν πει ότι, ανεξάρτητα και από όποια επιρροή, οι στίχοι μου ήταν η αιτία για να αρχίσουν να γράφουν και οι ίδιοι και αυτό είναι ένα πολύ ωραίο συναίσθημα. Μια ηθική ανταμοιβή αν θέλεις. Ο Παρασκευάς Καρασούλος είναι ένας πολύ σημαντικός στιχουργός με άποψη, ουσία, αλήθεια και προσωπικό ύφος. Θεωρώ μάλιστα πολύ σπουδαίο ότι με άξονα και βάση αυτό που κυρίως κάνει δημιούργησε τη Μικρή Άρκτο, έναν οργανισμό ο οποίος προάγει όχι μόνο το τραγούδι με τις δισκογραφικές κυκλοφορίες του, αλλά και το βιβλίο με τις εκδόσεις του, ακόμα και τα εικαστικά.
Ο Νίκος Μωραΐτης είναι ένας αξιόλογος στιχουργός ο οποίος όμως, κατά τη γνώμη μου και χωρίς οποιαδήποτε «δασκαλίστικη» διάθεση, υποκύπτει συχνά στις ίδιες του τις ευκολίες. Η υπερπαραγωγικότητα δεν είναι πάντοτε ο καλύτερος σύντροφος της ποιότητας. Πιστεύω ότι τα καλύτερα πράγματα δεν τα έχει πει ακόμα αλλά πολλές φορές αδικεί ο ίδιος τον εαυτό του.
* Αισιοδοξείτε για το μέλλον, τόσο ως πολίτης όσο και ως άνθρωπος;
Ως προς το πρώτο σκέλος θα αντιδιαστείλω τις έννοιες. Δεν είμαι απαισιόδοξη αλλά και χωρίς να αισιοδοξώ. Πιστεύω ότι το κυριότερο πρόβλημα είναι ότι όλοι μας, από καθέναν μας ξεχωριστά μέχρι και δυστυχώς ακόμα περισσότερο, τις ηγεσίες όλων των πολιτικών κομμάτων, δεν έχουμε συνειδητοποιήσει τι ακριβώς και γιατί το περνάμε. Και η αιτία γι’ αυτό είναι, πριν και πάνω από όλα, η διαχρονική έλλειψη ουσιαστικής παιδείας που μαστίζει τη χώρα μας, αυτό μας κάνει να εξακολουθούμε να είμαστε συλλογικά ανώριμοι. Μπορεί λοιπόν να μην απαισιοδοξώ, αλλά δεν μπορώ και να μην ανησυχώ για το τι θα φέρει το μέλλον. Σαν άνθρωπος είμαι ευγνώμων για ό,τι έχω καταφέρει μέχρι τώρα, όσα μπόρεσα να προσφέρω, τους τόσους σημαντικούς ανθρώπους με τους οποίους συνεργάστηκα ή και απλώς γνώρισα. Η αισιοδοξία μου, λοιπόν, πηγάζει από το ότι σκοπεύω να συνεχίσω με τον ίδιο τρόπο, κάνοντας κάθε φορά το καλύτερο, για όσο περισσότερο μπορώ.
* Για κάποιον λόγο έχω την αίσθηση ότι αυτό που λέτε αποτυπώνεται ιδιαίτερα στην πιο πρόσφατη δισκογραφική σας εργασία, στο «Στην ομίχλη των καιρών» που κάνατε με τον Θάνο Μικρούτσικο.
Ναι. Είχα πάρα πολύ καιρό να αισθανθώ τόσο καλά με έναν δίσκο, να νιώσω ότι οι στίχοι μου αξιοποιήθηκαν έτσι ακριβώς όπως έπρεπε. Αυτό το διαπίστωσα από την πρώτη στιγμή, από τότε που με φώναξε σπίτι του για να ακούσω τα τραγούδια. Κάθε ικανός συνθέτης ξέρεις μπορεί να μελοποιήσει ικανοποιητικά έναν στίχο. Είναι λίγοι όμως αυτοί και ακόμα λιγότερες οι συγκυρίες που κάποιος μπορεί να αγκαλιάσει με τη μουσική του αυτό που έγραψες και να το πάει πιο πέρα, πιο μακριά. Ο δίσκος αυτός είναι σίγουρα μα τέτοια περίπτωση.
* Μαζί με τον Σταμάτη Κραουνάκη και μια ομάδα άλλων συνεργατών σας ήσασταν από αυτούς που μεσουρανήσατε την εποχή των υποτιθέμενων «παχιών αγελάδων». Κάνοντας ειλικρινά την αυτοκριτική σας, πιστεύετε ότι συμβάλλατε, έστω και δίχως να το θέλετε, σε όλο αυτό το κλίμα και την νοοτροπία που το διείπε;
Κατηγορηματικά όχι! Δεν έχω να ντρέπομαι ούτε καν να μετανιώνω για οτιδήποτε από όσα έχω κάνει. Σε όλη τη διαδρομή μου έκανα πάντα μόνο αυτό που έλεγε το μυαλό και η ψυχή μου. Πάντα χαίρομαι φυσικά να βλέπω τον κόσμο να διασκεδάζει αλλά όταν κάτι γινόταν υπερβολικά και για τους λάθος λόγους μαζικό δεν δίσταζα να φύγω και να πάω να κάνω κάτι με πολύ μικρότερες διαστάσεις που όμως με ενδιέφερε και με εξέφραζε πολύ περισσότερο. Πάντα επίσης και σε κάθε δουλειά μου είχα διάλογο με το εκάστοτε κοινωνικό γίγνεσθαι.
Και είναι αυτό ακριβώς το τελευταίο που μας κάνει να πιστεύουμε ακράδαντα ότι η Λίνα Νικολακοπούλου θα είναι όχι μόνο παρούσα, αλλά και με κάθε έννοια ενεργή για πολλά χρόνια ακόμα...
