Επιλέγοντας σήμερα προς σχολιασμό τη -λόγω βλάβης του εκκλησιαστικού οργάνου κατ’ αποτέλεσμα «ατυχή»- συναυλία της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών της 2ης Δεκεμβρίου 2016, επανερχόμεθα σε μια κατ’ αρχάς «επετηρίδα» πραγμάτευσης των γεγονότων της ύλης μας, δοκιμάζουμε όμως παραλλήλως και την κρισιμότητα ενός άτυπου πλην υπαρκτού ανταγωνισμού μας με τις ταχύτητες αντίδρασης του Διαδικτύου. Διερωτώμεθα, λοιπόν, στο πλαίσιο αυτό, αν η αναδρομή σε καλλιτεχνικό δρώμενο, με χρονική απόσταση από την πραγματοποίησή του, λόγω της ενδεχόμενης πρόσκτησης γνωστικών και εμπειρικών στοιχείων που εμπλουτίζουν τον προβληματισμό, συγκροτεί ανταποδοτικό όφελος υπολογίσιμης αξίας, στο οποίο, ας μας επιτραπεί η εκτίμηση, αποβλέπουν κατά τεκμήριο οι αναγνώστες των εντύπων.
In medias res, λοιπόν, το γεγονός που διεύρυνε αυτή τη φορά καθοριστικά τον προβληματισμό μας, υπήρξε η εν τω μεταξύ -πανηγυρική και σε πολύωρη απευθείας τηλεοπτική ζεύξη- έναρξη λειτουργίας του «Elbphilharmonie», δηλαδή του νέου Μεγάρου Μουσικής του Αμβούργου, στην εκβολή του ποταμού Έλβα. Δύο ώρες συνεντεύξεων «πάνω στο κόκκινο χαλί», όπως ήταν ο τίτλος του δίωρου εισαγωγικού προγράμματος του τοπικού διαύλου NDR, προετοίμασαν την αναμετάδοση της πλούσιας σε καλλιτεχνικές παρουσίες εναρκτήριας συναυλίας, που επίσης διανθίστηκε στο διάλειμμά της με πρωτογενή πληροφόρηση για το ήδη εμβληματικό αυτό κτήριο της βορειογερμανικής λιμανούπολης. Σημειωτέον ότι την αναμετάδοση πληροφορηθήκαμε από τρέιλερ, στο οποίο ο δημόσιος περιφερειακός τηλεοπτικός σταθμός πρόβαλε διαφημιστικά το επίτευγμα, διατυμπανίζοντας χωρίς συμπλέγματα τα συνδεόμενα με αυτό σκάνδαλα και καθυστερήσεις!
Η αναζήτησή μας στη γερμανόφωνη Βικιπαιδεία υπήρξε αποκαλυπτική στην έκταση και τη διεξοδικότητά της για τα τεχνικά δεδομένα και τη λεπτομερή εξιστόρηση της σύλληψης και της πορείας υλοποίησης αυτού του χαρακτηριστικού οικοδομήματος. Σε έκταση 40 και πλέον σελίδων προβάλλει η γέννηση του οράματος, η επιλογή της θέσης, η δημιουργία της πρώτης επιχειρηματικής κοινοπραξίας, ο ενδελεχής σχεδιασμός των χρήσεων, η διαβούλευση και ομόφωνη έγκριση από το -οιονεί βουλευτικό- δημοτικό συμβούλιο της «ελεύθερης και χανσεατικής πόλης», τα αρχικά προβλήματα και η επιγενόμενη διόγκωση του κόστους, η νομοθέτηση, μεσούντων όλων αυτών, πλαισίου διαφάνειας και η συγκρότηση πρωτοβουλιών πολιτών προς την κατεύθυνση αυτή, η αποτυχία τήρησης της αρχικής ημερομηνίας παράδοσης του έργου, η διακοπή εργασιών, η εξεύρεση νέων πόρων, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων χορηγιών, η διεύρυνση των χρήσεων του χώρου με εσωτερικό ξενοδοχείο 15 ορόφων (6ος - 20ος) και 5 αστέρων, spa, καταστήματα και 45 υψηλής τιμής ιδιωτικές κατοικίες, η σύναψη νέας σύμβασης (με τη γνωστή μας Hochtief), η ταυτόχρονη με την ανέγερση σύσταση δύο διαδοχικών εξεταστικών επιτροπών του δημοτικού - βουλευτικού σώματος (το Αμβούργο, όπως ήδη υπαινιχθήκαμε, αναδεικνύει «πρωθυπουργεύοντα δήμαρχο»), η απόρριψη του πορίσματος της 1ης εξεταστικής επιτροπής ως υπερβολικού και η εν συνεχεία ομόφωνη υιοθέτηση εκείνου της 2ης, εν κατακλείδι η τήρηση του νέου χρονοδιαγράμματος παράδοσης (16.12.16) και λειτουργίας (11.01.17).
Μολαταύτα, σε αυτή την πολυκύμαντη και πολλαπλώς αμφισβητούμενη δεκαετή διαδικασία υλοποίησης, η διαφάνεια ουδέποτε παρακάμφθηκε. Ακόμη και οι υπογεγραμμένες συμβάσεις παραμένουν προσιτές στο διαδίκτυο, δεν αμφισβητήθηκε στιγμή ο εμβληματικός χαρακτήρας του δημόσιου αυτού έργου (ειδική εταιρεία διαχειρίζεται το εμπορικό του σήμα!), ενώ κάθε αντιπαράθεση, σε εναρμόνιση με τον εν γένει «εποικοδομητικό» προσανατολισμό του γερμανικού πολιτικού συστήματος, αποτέλεσε λόγο λήψης συγκεκριμένων άμεσων μέτρων για την ορθολογική και εν τέλει συναινετική άρση της.
Στον βαθμό που η ζοφερή ελληνική πραγματικότητα αναζητεί παραδειγματική αναφορά μιας εθνικά επωφελούς «συναίνεσης» φορέων και πολιτών, τότε το Elbphilharmonie αποτελεί πρότυπη περίπτωση. Κοινωνικές και πολιτικές αντιλήψεις, όπως αυτές που οδήγησαν τελικά στην υλοποίησή του, όχι ως άμοιρη προβλημάτων, αλλά ως θρίαμβο μιας πολλαπλής λειτουργικής δομής επίκαιρων ελεγκτικών επιπέδων, θα ήταν ευχής έργον να πρυτάνευαν και στα καθ’ ημάς. Και ίσως (;) να είχαν αποτρέψει και το «ατύχημα» του εκκλησιαστικού οργάνου στο Μέγαρο της Αθήνας, όχι άσχετο ενδεχομένως και με τη δραστική περικοπή των κονδυλίων του, με δεδομένο δε ότι η συναυλία είχε προγραμματιστεί από την ΚΟΑ ειδικά για την ανάδειξή του.
Θα είχαμε έτσι αποχωρήσει από την εκδήλωση με την ικανοποίηση της (σπάνιας) επαφής μας με τη μεταγραφή του Πρελούδιου και Φούγκας BWV 544 του Γ.Σ. Μπαχ από τον Δημήτρη Μητρόπουλο και με την επίγευση της κυριαρχίας του διεθνώς διακεκριμένου οργανίστα και συνθέτη Thierry Escaich πάνω στο κονσέρτο του Φρανσίς Πουλένκ που ακολούθησε. Τέλος δε θα είχε δικαιωθεί, μετά το διάλειμμα, η ενεργητική, αναλυτική και γεμάτη χαρακτήρα ερμηνεία του αρχιμουσικού Μιχάλη Οικονόμου στην 3ησυμφωνία του Καμίγ Σαιν - Σανς, ουσιωδώς ανολοκλήρωτη χωρίς τη μεγαλειώδη οργανική δήλωση στο τελευταίο της μέρος, έλλειψη που ο διάσημος σολίστ μάταια προσπάθησε να ισοσκελίσει εκ των ενόντων από το πιάνο. Ας διδαχθούμε, λοιπόν, ευελπιστώντας ότι ποτέ δεν είναι αργά!
