Η αρχή του τέλους της εποχής των Μνημονίων ξεκίνησε μετά τη συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο (Staff Level Agreement - SLA) για την τρίτη αξιολόγηση, καθώς απομένουν πλέον συζήτηση για χρέος και τέταρτη αξιολόγηση, που σχεδιάζεται να ολοκληρωθεί Μάιο με Ιούνιο. Ενδεικτικό του καλού κλίματος που έχει διαμορφωθεί για την Ελλάδα μετά το SLA είναι ότι οι μεγαλύτεροι διεθνείς οίκοι, χρηματοοικονομικοί και αξιολόγησης, μιλούν για άμεση έξοδο από τα μνημόνια και για "καθαρή έξοδο". Με την Citigroup να σχολιάζει ότι το τέλος των Μνημονίων για την Ελλάδα φαίνεται καθαρά και τη Fitch να εκτιμά πως Αθήνα και πιστωτές έχουν στόχο η έξοδος να μην περιλαμβάνει προληπτική πιστωτική γραμμή μετά τη μείωση του πολιτικού ρίσκου και τον μεγάλο βαθμό αποδοχής εκ μέρους των επενδυτών του πρόσφατου swap ομολόγων.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκαν δημοσιεύματα μεγάλων διεθνών ΜΜΕ, όπως του Bloomberg, που αναφέρει ότι "η χώρα αρχίζει να ετοιμάζεται για τη ζωή της μετά το πρόγραμμα". Ανάλογη ήταν και η αντίδραση της αγοράς ομολόγων. Η απόδοση του 10ετούς υποχώρησε από 5,450% σε 5,381%, ενώ υποχώρησαν οι αποδόσεις σε 4 από τα 5 ομόλογα του swap.
Ανακοινώνοντας βράδυ Σαββάτου τη συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο, ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος δήλωσε ότι "κερδίσαμε αρκετά και είμαστε ευχαριστημένοι", ενώ λίγο αργότερα ήρθε και η επίσημη ανακοίνωση των ευρωπαϊκών θεσμών. Πλέον, η κυβέρνηση ετοιμάζεται να υλοποιήσει άμεσα με νομοσχέδια, αποφάσεις και εγκυκλίους τα απαιτούμενα της τρίτης αξιολόγησης. Όπως εξήγησε ο Ευ. Τσακαλώτος, θα υπάρξουν νομοσχέδια πριν από τα Χριστούγεννα και πολυνομοσχέδιο μετά τις γιορτές.
Ο Πιέρ Μοσκοβισί μίλησε για "εξαιρετικά νέα", που στέλνουν ισχυρό μήνυμα εμπιστοσύνης στους επενδυτές, ενώ τις εξελίξεις χαιρέτησε μέσω Τwitter και ο Βάλντις Ντομπρόβσκις, προσθέτοντας ότι αναμένει τώρα την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων.
Η συμφωνία καλύπτει όλα τα ανοιχτά μέτωπα, με εξαίρεση τον ΦΠΑ στα νησιά, αν και, σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών, έχει συμφωνηθεί ότι υπάρχει δημοσιονομικός χώρος το 2018 και η τελική έκβαση για αναστολή της αύξησης συντελεστών σε 32 νησιά του Αιγαίου από 1.1.2018 θα είναι γνωστή πριν από την καταληκτική ημερομηνία.
Στα κέρδη της συμφωνίας ο Ευ. Τσακαλώτος ενέταξε την αλλαγή της κατάταξης των εργαζομένων στη λίστα των πιστωτών σε περιπτώσεις πτώχευσης με συντελεστή 2,75 επί του κατώτατου μισθού για έξι μήνες σε περιπτώσεις, ενώ θα ακολουθούν τράπεζες και Δημόσιο.
Citigroup: Ευδιάκριτο το τέλος των Μνημονίων για την Ελλάδα
Σύμφωνα με τη Citigroup, η οποία επισήμανε ότι η τρίτη αξιολόγηση αποδείχθηκε από τις ομαλότερες στα 7,5 χρόνια με προγράμματα στην Ελλάδα, το τέλος της εποχής των διασώσεων μπορεί να είναι μια ορατή πραγματικότητα, καθώς είναι προς το συμφέρον όλων των πλευρών να εργαστούν για μια επιτυχημένη καθαρή έξοδο της Ελλάδας από τα Μνημόνια. Επισημαίνει ωστόσο ότι η ελάφρυνση του χρέους αντιπροσωπεύει σημαντικό εμπόδιο πριν από τη λήξη του προγράμματος διάσωσης, ωστόσο προσθέτει ότι εξακολουθούν να υπάρχουν αρκετά κονδύλια στο πλαίσιο του προγράμματος των 86 δισ. ευρώ (μόνο 40,2 δισ. ευρώ έχουν εκταμιευτεί μέχρι τώρα).
Αναφορικά με τη συμμετοχή του ΔΝΤ, εκτιμά πως μπορεί να μη συμβεί και το πρόγραμμα να ολοκληρωθεί. Σχολιάζει δε πως, παρά τις σημαντικές αμφιβολίες για διατηρησιμότητα του χρέους, οι πιθανότητες για "καθαρή" έξοδο έχουν αυξηθεί σημαντικά.
Fitch: Στόχος όλων η καθαρή έξοδος
Η έξοδος από το Μνημόνιο δεν θα περιλαμβάνει προληπτική πιστωτική γραμμή, εκτιμά ο οίκος Fitch, καθώς έχει μειωθεί το πολιτικό ρίσκο, ενώ αξιολογεί ως θετικό το υψηλό ποσοστό αποδοχής εκ μέρους των αγορών του swap ομολόγων, το οποίο θεωρεί νέο βήμα επιστροφής της Ελλάδας σε τακτικές εκδόσεις ομολόγων. Σημειώνει ότι το swap θα πετύχει τον στόχο βελτίωσης εμπορευσιμότητας των ελληνικών ομολόγων, κάτι που στηρίζει τη μελλοντική πρόσβαση στις αγορές, υπενθυμίζοντας ότι, σύμφωνα με τους "F.T.", η Αθήνα ευελπιστεί να αντλήσει τουλάχιστον 6 δισ. το πρώτο εξάμηνο του 2018 μέσω εκδόσεων με λήξεις 3 έως 10 ετών.
Εκτιμά πως τόσο η Ελλάδα όσο και οι δανειστές θα στοχεύσουν σε μια "καθαρή έξοδο" από το πρόγραμμα τον Αύγουστο του 2018, που δεν θα περιλαμβάνει προληπτική πιστωτική γραμμή. Προσθέτει όμως ότι η πρόσβαση στις αγορές θα εξαρτηθεί από το αν θα φανεί ότι καλύπτονται οι προσδοκίες ελάφρυνσης του χρέους.
Η Fitch αξιολογεί ως μειωμένο το πολιτικό ρίσκο για συμμόρφωση στο πρόγραμμα μετά τη νομοθέτηση από την κυβέρνηση μη δημοφιλών μέτρων την τελευταία διετία (περιλαμβανομένων και αυτών του 2019-2020), χωρίς να χαθεί η κυβερνητική πλειοψηφία. Ωστόσο, συνεχίζει, υψηλό δημόσιο χρέος και άστατη ανάπτυξη σημαίνουν ότι η συμμόρφωση με τη μετά το πρόγραμμα παρακολούθηση, που αναμένεται εντονότερη από ό,τι σε Ιρλανδία και Πορτογαλία, αποτελεί μια πρόκληση.
Teneo Intelligence: Αποθεματικό 12-15 δισ.
Η Ελλάδα θα πετύχει "καθαρή έξοδο" τον Αύγουστο του 2018 εκτιμά η Teneo Intelligence μετά την επίτευξη τεχνικής συμφωνίας για την τρίτη αξιολόγηση. Ως βασικό σενάριο εκτιμά ότι "η Ελλάδα θα επιτύχει μια καθαρή έξοδο από το πρόγραμμα βοήθειας, όταν αυτό θα λήξει το ερχόμενο καλοκαίρι" ανέφερε ο Βολφάνγκο Πικόλι, υψηλόβαθμο στέλεχός της, σε σημείωμα στους πελάτες της, προσθέτοντας: "Για τον σκοπό αυτό, η Ελλάδα θα πρέπει να σχηματίσει ένα αποθεματικό ύψους περίπου 12 -15 δισ. ευρώ πριν από την έξοδό της από το πρόγραμμα".
Bloomberg: Προς ανάκτηση της εμπιστοσύνης των επενδυτών
Σύμφωνα με το Bloomberg, η Αθήνα σχεδιάζει έκδοση νέου ομολόγου 3ετούς ή 7ετούς διάρκειας αμέσως μετά τη συνεδρίαση του Eurogroup τον Ιανουάριο, το οποίο αναμένεται να προσυπογράψει ότι η χώρα τηρεί τους όρους του προγράμματός της. Και προσθέτει ότι η Ελλάδα θα προσπαθήσει να αντλήσει τουλάχιστον 6 δισ. ευρώ έως το τέλος του προγράμματος με την έκδοση δύο ή τριών νέων ομολόγων έως τότε, για να σχηματίσει ένα ταμειακό απόθεμα 15 δισ. ευρώ, στο οποίο θα περιλαμβάνονται και δάνεια από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM).
Προσθέτει ότι πλέον "η χώρα αρχίζει να ετοιμάζεται για τη ζωή της μετά το πρόγραμμα" και ότι "μία επιτυχής ολοκλήρωση της τρέχουσας αξιολόγησης δεν θα συνεπάγεται μόνο την εκταμίευση νέων δανείων, αλλά θα βοηθήσει επίσης την Ελλάδα να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών, καθώς σχεδιάζει να χρηματοδοτηθεί και πάλι από τις χρηματοπιστωτικές αγορές".
"Handelsblatt": "Μικρό θαύμα" αλλά και έλλειμμα εμπιστοσύνης
"Επιτέλους. Αυτό είναι ένα μικρό θαύμα αν σκεφτεί κανείς ότι η προηγούμενη δεύτερη αξιολόγηση καθυστέρησε πάνω από έναν χρόνο" σημειώνει η "Handelsblatt", σχολιάζοντας ότι, καθώς ο πρωθυπουργός έχει υποσχεθεί ότι το πρόγραμμα θα ολοκληρωθεί έως τις 20 Αυγούστου 2018, το χρονοδιάγραμμα της τέταρτης αξιολόγησης δεν μπορεί να καθυστερεί. Σχολιάζει ότι ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, αν και επισπεύδει τις μεταρρυθμίσεις υπό την πίεση των δανειστών, πρέπει να ασκήσει μια πολιτική στην οποία δεν πιστεύει, κάτι που προκαλεί ανησυχία σε αγορές και Ευρωπαίους πιστωτές για το αν η Αθήνα θα έχει υλοποιήσει πλήρως τη μεταρρυθμιστική ατζέντα του προγράμματος προσαρμογής.
Ανάλογο είναι και το σχόλιο της "Frankfurter Allgemeine Zeitung" ότι πίσω από την τεχνική συμφωνία δεν κρύβεται κάποια αλλαγή πεποίθησης του Έλληνα πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα. Το πακέτο διάσωσης και οι μεταρρυθμίσεις θεωρούνται αναγκαίο κακό". Η "FAZ" διατυπώνει ακόμη φόβους και για χαλάρωση πολιτικής για προεκλογικούς λόγους.
