Μία από τις πιο κρίσιμες εβδομάδες για το ελληνικό πρόγραμμα ξεκινά αύριο, δεδομένου ότι στο Eurogroup της Πέμπτης είναι μία από τις τελευταίες ευκαιρίες για όλες τις πλευρές να καταλήξουν σε μια πολιτική συμφωνία η οποία θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης έως το επόμενο Eurogroup τον Φεβρουαρίου, ώστε να είναι εφικτή η ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ εντός του πρώτου τριμήνου του έτους.
Η κυβέρνηση έχει πλήρη συνείδηση της κρισιμότητας της κατάστασης, γι’ αυτό και αυτές τις ημέρες έχει ενεργοποιηθεί σε διπλή κατεύθυνση. Πρώτον, ο επικεφαλής της ελληνικής ομάδας διαπραγμάτευσης Ευκλείδης Τσακαλώτος πραγματοποιεί σειρά επαφών με κορυφαίους πολιτικούς παράγοντες των θεσμών και ομολόγους του στην Ευρωζώνη. Δεν αποκλείεται σε αυτή την κατεύθυνση να υπάρξουν και κατ’ ιδίαν συναντήσεις με ορισμένους εξ αυτών. Δεύτερον, η κυβέρνηση έχει καταλήξει σε πρόταση για να “ξεπαγώσουν” οι διαπραγματεύσεις. Οι τελευταίες αποφάσεις για τις κατευθύνσεις αυτής της πρότασης και τις επαφές του υπουργού Οικονομικών πάρθηκαν έπειτα από κρισιμότατη πολύωρη σύσκεψη κορυφαίων υπουργών και στελεχών που εμπλέκονται στη διαπραγμάτευση υπό τον πρωθυπουργό την Παρασκευή το απόγευμα.
Σε συμμετοχή του Ταμείου προσανατολίζονται Ουάσιγκτον και Βερολίνο
Στην πλευρά των δανειστών φαίνεται να συνηγορούν στην ανάγκη γρήγορης ολοκλήρωσης της δεύτερης αξιολόγησης, με δεδομένο ότι κανείς δεν επιθυμεί μια αναζωπύρωση της ελληνικής κρίσης σε μια εκλογική χρονιά για πολλές χώρες και ενώ η ανάληψη των καθηκόντων από τον Ντόναλντ Τραμπ δημιουργεί αβεβαιότητα. Καταγράφεται δε σειρά θετικών δηλώσεων για την πορεία της ελληνικής οικονομίας.
Επίσης, έπειτα από μία βδομάδα σχεδόν αυτοαναιρούμενων δηλώσεων του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, οι οποίες έμοιαζαν να έχουν ως στόχο να φορτώσουν την ευθύνη μιας ενδεχόμενης αποχώρησης του ΔΝΤ στις πλάτες της Ελλάδας, τόσο η Γερμανία όσο και το Ταμείο δείχνουν να συντείνουν στην παραμονή του ως ενεργού μέρους, με χρηματοδότηση. Μετά τη συνάντηση της Κριστίν Λαγκάρντ με τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε στο Νταβός την Παρασκευή, ο εκπρόσωπος Τύπου του ΔΝΤ Τζέρι Ράις σε γραπτή δήλωσή του ανέφερε ότι ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών καλωσόρισε τις «διαβεβαιώσεις του ΔΝΤ ότι το Ταμείο θα παραμείνει πλήρως ενεργό» στις συζητήσεις για την Ελλάδα, «με στόχο να επιτευχθεί γρήγορα συμφωνία (early agreement) για ένα πρόγραμμα που θα μπορεί να στηριχθεί με τη χρήση πόρων του Ταμείου».
Κόφτης και πλεονάσματα τα κλειδιά
Με βάση όλα αυτά, η ελληνική πλευρά εργάζεται έχοντας ως βασικό σενάριο την παραμονή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα. Σε αυτή τη κατεύθυνση εξετάζεται η επέκταση του δημοσιονομικού κόφτη μετά τη λήξη του προγράμματος, αλλά και η ταυτόχρονη σαφέστερη περιγραφή των μεσοπρόθεσμων μέτρων ελάφρυνσης του χρέους. Σε αυτά δεν αποκλείεται να περιληφθούν και ορισμένα μέτρα από αυτά που ζητά το ΔΝΤ. Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση χρησιμοποιεί τον κόφτη ως εργαλείο κατευνασμού των απαιτήσεων του ΔΝΤ, θεωρώντας όμως δεδομένο ότι ο κόφτης δεν πρόκειται να ενεργοποιηθεί ποτέ.
Σημαντικό θέμα είναι και το να μη νομοθετηθεί η επέκταση του κόφτη, αλλά να περιλαμβάνεται σε σχετική απόφαση του Eurogroup, καθώς και το να μην είναι ποσοτικοποιημένα τα μέτρα. Σχετικά με αυτό το θέμα, την Παρασκευή ο πρωθυπουργός επανέλαβε πως η κυβέρνηση δεν πρόκειται να δεχτεί να νομοθετήσει επιπλέον μέτρα για μετά το 2018, παρά μονάχα την επέκταση του αυτόματου μηχανισμού δημοσιονομικής προσαρμογής για έναν και μόνο χρόνο.
Μεγάλο ερώτημα παραμένει το θέμα του ύψους των πρωτογενών πλεονασμάτων που θα αποφασιστούν για μετά το τέλος του προγράμματος το 2018. Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, ισχυρή πιθανότητα έχει το εξής σενάριο: Η παραμονή του 3,5% για την τριετία 2018-2021, η μείωση του στο 3% για τη διετία 2022-2023 και ακολούθως η σταδιακή μείωσή του κοντά στην περιοχή του 2%. Επί του παρόντος συντηρείται η πρόταση Τσακαλώτου για σπάσιμο του στόχου του 3,5% σε 2,5% και 1% (με το 1% να χρησιμοποιείται για την ελάφρυνση της φορολογίας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων).
