Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αραιές νεφώσεις
18 °C
16.6°C19.6°C
2 BF 59%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αυξημένες νεφώσεις
17 °C
14.7°C18.2°C
2 BF 59%
ΠΑΤΡΑ
Αυξημένες νεφώσεις
15 °C
15.5°C16.0°C
1 BF 77%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
18 °C
17.8°C19.1°C
5 BF 61%
ΛΑΡΙΣΑ
Σποραδικές νεφώσεις
16 °C
15.9°C18.0°C
0 BF 63%
Ρωσία: Κάλπες σε ψυχροπολεμικό φόντο
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ρωσία: Κάλπες σε ψυχροπολεμικό φόντο

Με τον νικητή της σημερινής αναμέτρησης να είναι λίγο - πολύ γνωστός, το ενδιαφέρον στρέφεται στο πλαίσιο μέσα στο οποίο διεξάγονται οι σημερινές προεδρικές εκλογές στη Ρωσία. Δύο μόλις δεκαετίες στάθηκαν αρκετές ώστε τα χειροκροτήματα της Δύσης για την "προσπάθεια εκδημοκρατισμού" της χώρας από τον Μπορίς Γέλτσιν να μετατραπούν σε κραυγές αποδοκιμασίας για τον άνθρωπο που τον διαδέχτηκε. Σαν να μην πέρασε μια μέρα από το απόγειο του Ψυχρού Πολέμου.

Μέχρι τα μέσα της εβδομάδας, το κατασκοπικό θρίλερ που ξεδιπλωνόταν γύρω από την υπόθεση Σκριπάλ -τη δηλητηρίαση ενός πρώην διπλού πράκτορα και της κόρης του στο Σάλσμπερι της Βρετανίας- έμοιαζε σαν επανάληψη της υπόθεσης Λιτβινένκο μια δεκαετία νωρίτερα. Και πάλι το θύμα ήταν ένας πρώην πράκτορας της Ρωσίας που είχε μεταπηδήσει στο δυτικό στρατόπεδο μπαίνοντας στο μισθολόγιο των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών. Και πάλι το φονικό όπλο ήταν μια μυστηριώδης τοξική ουσία. Και πάλι η επίθεση λάμβανε χώρα σε βρετανικό έδαφος.

Αυτή τη φορά, ωστόσο, η υπόθεση ξεπέρασε κατά πολύ τα όρια μιας ακόμη διπλωματικής κρίσης μεταξύ Ρωσίας και Βρετανίας. Για "επίθεση κατά της κυριαρχίας του Ηνωμένου Βασιλείου" και "απειλή" κατά της παγκόσμιας ασφάλειας έκαναν λόγο σε κοινή ανακοίνωση που εξέδωσαν την Πέμπτη οι ηγέτες της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Βρετανίας και των Ηνωμένων Πολιτειών ζητώντας άμεσα εξηγήσεις από τη Μόσχα.

Οι διατυπώσεις γειτνίαζαν επικίνδυνα με πολεμικό τελεσίγραφο. Οι τέσσερις ηγέτες κατήγγειλαν χωρίς περιστροφές τη Μόσχα για την επίθεση και την "πρώτη επιθετική χρήση νευροτοξικού παράγοντα στην Ευρώπη από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο". Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, το ΝΑΤΟ δήλωνε αποφασισμένο να υπερασπιστεί τα κράτη - μέλη του, διευκρινίζοντας πάντως ότι η βρετανική κυβέρνηση δεν έχει ζητήσει μέχρι στιγμής την ενεργοποίηση του άρθρου 5 για την αμοιβαία άμυνα.

Για "σαφή παράβαση των διεθνών κανόνων και συμφωνιών" έκανε λόγο και ο γενικός γραμματέας της συμμαχίας Γενς Στόλτενμπεργκ, ο οποίος έσπευσε να συνδέσει το περιστατικό του Σάλσμπερι με "ένα απερίσκεπτο μοτίβο της ρωσικής συμπεριφοράς". Ένα μοτίβο στο οποίο συμπεριέλαβε από την προσάρτηση της Κριμαίας μέχρι την προσπάθεια επηρεασμού εκλογικών αναμετρήσεων και αποσταθεροποίησης κυβερνήσεων σε χώρες από τη βόρεια Ευρώπη έως τη Μέση Ανατολή.

Κλιμάκωση και κίνητρα

Πώς φτάσαμε τόσο γρήγορα μέχρι εδώ; Και υπάρχουν πράγματι απτές αποδείξεις για την εμπλοκή της Μόσχας; Όσο και αν θεωρεί κανείς τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες -και τις μυστικές υπηρεσίες των περισσότερων χωρών- ικανές για τα σοβαρότερα εγκλήματα και τις μεγαλύτερες πλεκτάνες, είναι δύσκολο να εξηγηθεί για ποιο λόγο το Κρεμλίνο θα επέλεγε να δολοφονήσει έναν πρώην διπλό πράκτορα τον οποίο είχε συλλάβει, δικάσει και καταδικάσει και τελικά παραδώσει στη Βρετανία μια δεκαετία νωρίτερα, στο πλαίσιο ανταλλαγής κατασκόπων.

Για τις δυτικές χώρες η χρήση ενός νευροτοξικού παράγοντα ρωσικής παραγωγής, του Novitchok, είναι αρκετή για να στοιχειοθετήσει την ενοχή. Οι αποδείξεις που επικαλείται το Λονδίνο είναι οι αναλύσεις που πραγματοποιήθηκαν στις εγκαταστάσεις του Πόρτον Ντάουν -πεδίο δοκιμών εδώ και δεκαετίες για βιολογικά και χημικά όπλα, που λειτουργεί σε συνθήκες παρόμοιας αδιαφάνειας με εκείνες που η Δύση καταλογίζει στη Μόσχα.

Η κρίση κλιμακώθηκε μέσα σε ελάχιστα 24ωρα χωρίς να υπάρχει η γνωμοδότηση κάποιου ανεξάρτητου οργανισμού όπως ο Οργανισμός για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων, ενώ το Λονδίνο αρνήθηκε να ανταποκριθεί στο αίτημα της Ρωσίας για την αποστολή δειγμάτων της επίμαχης ουσίας. Πηγές των ρωσικών υπηρεσιών ασφαλείας υποστήριζαν την ίδια ώρα ότι η επίμαχη ουσία δεν βρισκόταν μόνο στη Ρωσία. "Το Novitchok υπήρχε αποθηκευμένο σε αποθήκες πρώην σοβιετικών δημοκρατιών" τόνιζε στο δίκτυο Novosti ο στρατηγός Βλαντίμιρ Μιχαήλοφ "καρφώνοντας" διακριτικά τη γειτονική Ουκρανία.

Άνθρακες ο θησαυρός

Αν όμως έχει λόγους κανείς να δυσπιστεί απέναντι στις εκθέσεις των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών, το ίδιο θα πρέπει να κάνει και απέναντι στις ρωσικές. Καλό θα ήταν όμως σε αυτό το σημείο να θυμηθούμε άλλη μια ουσία που έφερε το φάσμα του χημικού πολέμου στο επίκεντρο των διεθνών εξελίξεων λίγα χρόνια πριν. Την επαύριο της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, ο πλανήτης κρατούσε την ανάσα του για μερικές εβδομάδες έπειτα από την επίθεση με άνθρακα που σκότωσε πέντε άτομα στην Ουάσιγκτον.

Ήταν ένα από τα διαβόητα "όπλα μαζικής καταστροφής" του Ιράκ που δικαιολόγησαν την εισβολή του 2003. Τελικά οι αποθήκες με τα σατανικά όπλα του Σαντάμ Χουσεΐν δεν ανακαλύφθηκαν ποτέ και η σχετική έρευνα του FBI μπήκε στο αρχείο το 2010 με την επισήμανση ότι πιθανότερος δράστης της μυστηριώδους επίθεσης ήταν ένας Αμερικανός επιστήμονας που είχε αυτοκτονήσει δύο χρόνια νωρίτερα.

Καθώς όμως δύσκολα βγάζει κανείς άκρη με τον δαιδαλώδη και καταχθόνιο κόσμο των μυστικών υπηρεσιών, προτιμότερο θα ήταν να εστιάσουμε στα προφανή. Ποιον θα συνέφερε σε αυτή τη φάση η κλιμάκωση του ψυχροπολεμικού κλίματος; Και αφού όλα αυτά θυμίζουν αρκετά τα μυθιστορήματα του εξπέρ του είδους Τζον Λε Καρέ, ας εξετάσουμε κάποια κίνητρα.

Πρώτος ύποπτος είναι φυσικά ο Βλαντίμιρ Πούτιν. Όχι επειδή είναι απόλυτα ικανός για μια τέτοια πράξη, αλλά και επειδή η ομοβροντία των δυτικών επιθέσεων μάλλον θα ανεβάσει ακόμη περισσότερα τα ποσοστά του στις σημερινές εκλογές. Ποιος, αν όχι ένας "ισχυρός ηγέτης", μπορεί να υπερασπιστεί καλύτερα τη Ρωσία απέναντι στη Δύση, που για μια ακόμη φορά συνασπίζεται εναντίον της;

Ήταν όμως κάτι που είχε πραγματικά ανάγκη ο Ρώσος Πρόεδρος με δεδομένη την απουσία αξιόπιστης αντιπολίτευσης; Και τον συνέφερε να ρισκάρει τη διεθνή απομόνωση τη στιγμή που σε λίγους μήνες η Ρωσία πρόκειται να διοργανώσει το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου προσελκύοντας δεκάδες χιλιάδες επισκέπτες από όλο τον κόσμο έχοντας την προοπτική να αναβαθμίσει σημαντικά τη διεθνή εικόνα της;

Βασικός ύποπτος, όπως γνωρίζει κάθε αναγνώστης αστυνομικής λογοτεχνίας, είναι όμως και εκείνος που ανακαλύπτει το πτώμα. Τον λόγο έχει ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ. "Νομίζω ότι αυτή η υπόθεση αντανακλά την απελπισία της σημερινής βρετανικής κυβέρνησης, ειδικά ως προς το ότι δεν μπορούν να πραγματοποιήσουν τη δέσμευσή τους προς τους πολίτες σε σχέση με την έξοδο από την Ε.Ε." σχολίασε.

"Χημικός πόλεμος" κατά Κόρμπιν

Στην περίπτωση των κυβερνώντων και αλληλοσπαρασσόμενων Τόρις υπάρχει άλλωστε κι ένα επιπλέον κίνητρο. Οι πιο προσεκτικοί θα θυμηθούν ότι ο ηγέτης των Εργατικών Τζέρεμι Κόρμπιν -και πρωθυπουργός εν αναμονή της Βρετανίας με βάση τις τελευταίες δημοσκοπήσεις- είχε γίνει τον προηγούμενο μήνα στόχος μιας συντονισμένης επίθεσης των ταμπλόιντ της βρετανικής Δεξιάς. Το θέμα ήταν και πάλι κατασκοπικό και το πλαίσιο εξόχως ψυχροπολεμικό.

Ούτε λίγο, ούτε πολύ τα δημοσιεύματα υπαινίσσονταν ότι ο Κόρμπιν υπήρξε πληροφοριοδότης των μυστικών υπηρεσιών της Τσεχοσλοβακίας στη διάρκεια της δεκαετίας του 1980 και είχε γι' αυτό τον λόγο σειρά συναντήσεων με Τσέχο κατάσκοπο. "Ο Τζέρεμι Κόρμπιν έδειξε τρομακτική έλλειψη κρίσης με το να 'ενημερώσει' έναν πράκτορα των Σοβιετικών. Δεν πρέπει να του δοθούν τα κλειδιά της Ντάουνινγκ Στριτ" συνόψιζε τα συμπεράσματα η "Sun".

Όλα αυτά προετοίμασαν το έδαφος. Έτσι, όταν την προηγούμενη εβδομάδα ο Κόρμπιν καταδίκασε την επίθεση κατά του Σκριπάλ, αλλά τόλμησε να ισχυριστεί ότι δεν υπάρχουν σοβαρές αποδείξεις για τη ρωσική ενοχή, η γη άνοιξε να τον καταπιεί. Οι βουλευτές των Τόρις άρχισαν να κραυγάζουν "αίσχος", ενώ η πρωθυπουργός Τερέζα Μέι κατήγγειλε τον πολιτικό της αντίπαλο για την "άρνησή του να καταδικάσει το ρωσικό κράτος". Μέσα σε λίγες ώρες η σκυτάλη των επιθέσεων είχε περάσει στην μπλερική πτέρυγα των Εργατικών, πολλά στελέχη της οποίας αξίωσαν την "απερίφραστη καταδίκη" της Μόσχας.

Τελειώνει άραγε εδώ η λίστα με τους υπόπτους; Πώς θα μπορούσε να τελειώνει όταν την προηγούμενη εβδομάδα οι εξελίξεις στην Ουάσιγκτον ξετυλίγονταν με σχεδόν κινηματογραφικό ρυθμό; Όταν ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ αντικαθιστούσε εσπευσμένα τον υπουργό Εξωτερικών του Ρεξ Τίλερσον λίγο αφότου δήλωνε ότι εμπιστεύεται απόλυτα τα συμπεράσματα της βρετανικής κυβέρνησης για την επίθεση στον Σκριπάλ;

Όταν ο κλοιός του FBI και η έρευνα για τις υποτιθέμενες διασυνδέσεις του επιτελείου Τραμπ με το Κρεμλίνο έσφιγγε ολο και περισσότερο; Όταν η Ουάσιγκτον επέβαλλε νέες κυρώσεις στη Μόσχα για κυβερνοεπιθέσεις και προσπάθεια επηρεασμού των προεδρικών εκλογών του 2016 ασκώντας παράλληλα πιέσεις σε Βερολίνο και Παρίσι να διατηρήσουν τις ευρωπαϊκές κυρώσεις; Όταν ο πόλεμος στη Συρία έμπαινε σε μια νέα δραματική φάση με τον ανταγωνισμό Δύσης - Ρωσίας να γίνεται πιο έντονος παρά ποτέ;

Ο υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας Μπόρις Τζόνσον δεν δίστασε άλλωστε να συνδέσει την υπόθεση Σκριπάλ με τις εξελίξεις στη Συρία. Όπως έγραψε στην "Washington Post", υπάρχει "άμεση διασύνδεση μεταξύ της υποστήριξης των αγριοτήτων του Άσαντ από τον Πούτιν και της εμφανούς αποφασιστικότητας του ρωσικού κράτους να χρησιμοποιήσει χημικά όπλα σε βρετανικό έδαφος". Θα μπορούσε το επόμενο κεφάλαιο του κατασκοπικού θρίλερ να διαδραματίζεται στο πάντοτε πρόσφορο έδαφος της Μέσης Ανατολής;

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL