Ρεαλιστικό αλλά και φιλόδοξο χαρακτήρισε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το σχέδιο πολυετούς κοινοτικού προϋπολογισμού που έδωσε χθες στη δημοσιότητα, παρά τις πρόωρες αντιδράσεις ορισμένων κρατών - μελών.
Η αύξηση του συνολικού προϋπολογισμού, οι περικοπές σε τομείς κλειδιά όπως η αγροτική πολιτική και η συνοχή, αλλά και η προβλεπόμενη μεταφορά κονδυλίων από την Ανατολή προς τον Νότο προμηνύουν μια σκληρή μάχη μέχρι την επίτευξη τελικής συμφωνίας στο Συμβούλιο των κρατών - μελών της Ε.Ε.
Σε μια καινοτόμο πρόταση, η Επιτροπή προβλέπει ένα πακέτο 25 δισ. για τη στήριξη μεταρρυθμίσεων στις χώρες της Ευρωζώνης κάνοντας πράξη την ιδέα του «καρότου αντί μαστιγίου» για την τήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας
Ειδικότερα, στις προτάσεις που παρουσίασαν ο πρόεδρος της Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και ο αρμόδιος επίτροπος Γκίντερ Έτινγκερ ενώπιον της Ολομέλειας του Ευρωκοινοβουλίου, περιλαμβάνεται η συνολική αύξηση των δαπανών από το όριο του 1% του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος (ΑΕΕ) των περασμένων ετών σε 1,114%, καταλήγοντας σε συνολικό προϋπολογισμό ύψους 1,279 τρισ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027.
Στόχος του σχεδίου της Επιτροπής είναι να καλυφθεί η «τρύπα» ύψους 12 δισ. ετησίως από την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά και η χρηματοδότηση νέων προτεραιοτήτων όπως η μετανάστευση, η έρευνα και η καινοτομία, η ασφάλεια και η άμυνα.
"Ρεαλισμός" και αντιδράσεις
Πρόκειται για ένα «ρεαλιστικό σχέδιο για το πώς μπορούμε να κάνουμε περισσότερα με λιγότερους πόρους» δήλωσε σχετικά ο πρόεδρος της Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ επισημαίνοντας ότι αυτός ο προϋπολογισμός “θα καθορίσει το μέλλον της Ευρώπης των 27 και θα αποτελέσει την κληρονομιά μας στις επόμενες γενιές».
Ωστόσο, ήδη οι κυβερνήσεις των λεγόμενων «καθαρών πληρωτών» έδειξαν τα δόντια τους, καθώς Ολλανδία και Αυστρία εξέφρασαν την «απορία» τους γιατί, αφού η Ε.Ε. συρρικνώνεται, μεγαλώνει ο προϋπολογισμός της. Ο πρόεδρος Γιούνκερ επέμεινε, ωστόσο, ότι η Επιτροπή επέδειξε αυτοσυγκράτηση, καθώς αν υπέβαλε προτάσεις για το σύνολο των αναγκών της Ε.Ε., θα είχε απορριφθεί και από τις 27 χώρες της Ε.Ε., αλλά και από το μεγαλύτερο μέλος των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Σημειώνεται ότι η γερμανική κυβέρνηση σε σχετική ανακοίνωση επιβεβαίωσε την πρόθεσή της να «αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη» για την ενίσχυση της Ε.Ε., επισημαίνοντας, ωστόσο, ότι «όλα τα κράτη - μέλη πρέπει να αναλάβουν το δικό τους μερίδιο».
Περικοπές στην ΚΑΠ
Πιο συγκεκριμένα οι προτάσεις της Επιτροπής προβλέπουν τριπλασιασμό των κονδυλίων για τη μετανάστευση και το άσυλο, φτάνοντας τα 33 δισ. ευρώ από τα 13 δισ. του τρέχοντος προϋπολογισμού, αλλά και ένα μεγάλο πακέτο ύψους 20 δισ. για την ασφάλεια και την ευρωπαϊκή άμυνα. Επίσης προτείνεται ο υπερδιπλασιασμός των προγραμμάτων για τους νέους , όπως το Erasmus+, με 30 δισ. ευρώ και το Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης με 1,3 δισ. ευρώ, καθώς και αύξηση κατά 50% των επενδύσεων στην έρευνα και την καινοτομία, με κονδύλι 100 δισ. ευρώ για τα προγράμματα «Ορίζων Ευρώπη» και «Εuratom».
Ωστόσο, στο πλαίσιο των προτάσεων της Επιτροπής, προβλέπονται επίσης περικοπές 5% στην Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) και 7% στην Πολιτική Συνοχής.
Στις προτεινόμενες περικοπές στην ΚΑΠ αντέδρασε έντονα χθες η γαλλική κυβέρνηση χαρακτηρίζοντας «απαράδεκτη» την πρόταση της Επιτροπής και δηλώνοντας πως η Γαλλία είναι πρόθυμη να συνεισφέρει μεγαλύτερο ποσό στο κοινό ταμείο.
Σύνδεση των κονδυλίων με το κράτος δικαίου
Στο πλαίσιο των ανακοινώσεών της η Επιτροπή προέβη χθες και σε μια πρωτοφανή κίνηση προτείνοντας τη σύνδεση των κονδυλίων με το σεβασμό του κράτους δικαίου. Σύμφωνα με την Επιτροπή, η Ένωση θα μπορεί «να αναστέλλει, να μειώνει ή να περιορίζει την πρόσβαση στη χρηματοδότηση της Ε.Ε. κατά τρόπο ανάλογο προς τη φύση, τη σοβαρότητα και την έκταση των ελλείψεων» στον σεβασμό του κράτους δικαίου.
Ο Ζ.Κ. Γιούνκερ διευκρίνισε χθες ότι ο μηχανισμός αυτός «δεν στοχεύει μεμονωμένα κράτη - μέλη», ωστόσο γίνεται σαφές ότι η εν λόγω ρύθμιση απευθύνεται κυρίως σε κυβερνήσεις της ανατολικής Ευρώπης (όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία).
Μάλιστα, έρχεται σε συνέχεια της αντιπαράθεσης μεταξύ Βρυξελλών και Βαρσοβίας με αφορμή τη μεταρρύθμιση του πολωνικού δικαστικού συστήματος, η οποία για την Επιτροπή απειλεί την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης. Εκπρόσωποι της κυβέρνησης της Πολωνίας έχουν ήδη προειδοποιήσει ότι δεν θα δεχτούν τέτοιου είδους «αυθαίρετους» μηχανισμούς.
