Ένα χρόνιο αίτημα του λαού της νότιας Αθήνας βρίσκει τώρα -επιτέλους- τη λύση του. Ένα αίτημα των πολιτών του Δήμου Αγίου Δημητρίου και της ευρύτερης περιοχής (Νέα Σμύρνη κ.ο.κ.), που μετρά κάτι παραπάνω από τρεις δεκαετίες, λύθηκε μέσα σε δύο μήνες (!) χάρη στη στενή συνεργασία κυβέρνησης και δήμου.
Ο λόγος για την πολύπαθη περιοχή του Ασυρμάτου -η θλιβερή εικόνα των παρατημένων κεραιών της Αεροπορίας μαρτυρά το παρελθόν και επιβεβαιώνει το μέχρι τούδε παρόν. Με το εναπομείναν στην κυριότητα του Δημοσίου τμήμα 40 έκτασης στρεμμάτων να περιέρχεται οριστικά κατ' ουσίαν και χωρίς όρους στους κατοίκους της περιοχής, χάρη στις ενέργειες του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών Τρύφωνα Αλεξιάδη, της δημάρχου Μαρίας Ανδρούτσου και του προέδρου της ΕΤΑΔ Γιώργου Τερζάκη. Αυτό όμως που είναι σε πολύ λίγους γνωστό είναι ότι προϋπόθεση για την πράξη παραχώρησης ήταν η εξαίρεση που πέτυχε στη διαπραγμάτευσή της με τους εταίρους ένα μήνα πριν η ελληνική κυβέρνηση.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή...
Το ιστορικό
Η επίμαχη έκταση που εκτείνεται συνολικά στα 75 (κατ' άλλους 78) στρέμματα είναι στα όρια του Δήμου Αγίου Δημητρίου, απέχει όμως μόλις τρία τετράγωνα από τα διοικητικά όρια με τον Δήμο Νέας Σμύρνης. Είναι μια περιοχή μάλλον υποβαθμισμένη (με πολλά νεκροταφεία, για παράδειγμα) και κατά συνέπεια ο εν λόγω χώρος ήταν και παραμένει η τελευταία ελπίδα των περίοικων για λίγο πράσινο.
Με ένα Βασιλικό Διάταγμα του 1952 απαλλοτριώνεται υπέρ του Δημοσίου έκταση, εκτός σχεδίου (!) τότε, με σκοπό «την ανέγερσιν εγκαταστάσεων ασυρμάτων Νέας Σμύρνης». Από εκεί και η ονομασία Ασύρματος. Την έκταση άρχισαν να εκμεταλλεύονται το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας, η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας, η Μετεωρολογική Υπηρεσία, η Αστυνομία, αλλά και το υπουργείο Εξωτερικών.
Από τις αρχές της δεκαετίας του '80 (με κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου δηλαδή), η κατάσταση αρχίζει να αλλάζει. Η Πολεμική Αεροπορία και οι υπόλοιποι χρήστες προφανώς δεν έχουν ανάγκη τον χώρο πια όσο στο παρελθόν, και αρχίζει να παραχωρείται φέτα - φέτα. Το 1983 παραχωρούνται τα πρώτα 23,5 στρέμματα. Η επόμενη πράξη παραχώρησης θα αργήσει πολύ ωστόσο...
Μόλις το 1997 παραχωρούνται άλλα 11,5 στρέμματα (σύνολο 35 στρέμματα). Έξι χρόνια αργότερα, παραχωρούνται άλλα 7,5 στρέμματα, όχι όμως ενιαίας έκτασης, αλλά τρία χωριστά «οικόπεδα», με την υποχρέωση -εκ μέρους του Δήμου Αγίου Δημητρίου- να κάνει κάποια έργα αλλά και να μην... παρεμποδίζει τη λειτουργία των υπαρχουσών εγκαταστάσεων στον χώρο της Πολεμικής Αεροπορίας.
Είχε προηγηθεί η απόφαση του τότε υπουργού Εθνικής Άμυνας Ευάγγελου Βενιζέλου για τη διάθεση στην ΚΕΔ «της υπόλοιπης έκτασης των 32 στρεμμάτων από τον χώρο του Κέντρου Εκπομπών Νέας Σμύρνης, που ανήκει κατά κυριότητα στο Δημόσιο και κατά χρήση στην Πολεμική Αεροπορία».
Θετική, σίγουρα, η ανάμειξή του, αν και θα μπορούσε να πει κανείς ότι η ενέργειά του δεν ήταν αυτή που θα έφερνε αποτέλεσμα... Η αντίστοιχη απόφαση του συναδέλφου του, υπουργού Οικονομικών, και μόνο αυτή, θα... ξεκλείδωνε την υπόθεση.
Μερικά χρόνια αργότερα, το 2015, η Ελληνική Εταιρεία του Δημοσίου κρίνει ότι δεν υλοποιήθηκαν οι όροι της παραχώρησης και την ανακαλεί! Την ίδια περίοδο, εξάλλου, βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, του ΚΚΕ και της ΔΗΜ.ΑΡ... βομβαρδίζουν τους αρμόδιους υπουργούς με ερωτήσεις στη Βουλή.
Είχε προηγηθεί η σύγκρουση τοπικής κοινωνίας και ΕΤΑΔ, αφού το 2013 η Εταιρεία που αποτελεί το διάδοχο σχήμα της ΚΕΔ ζητούσε οικονομικό αντάλλαγμα, κάτι που απέρριπτε ασυζητητί ο δήμος. Σε ανακοίνωση του τοπικού ΣΥΡΙΖΑ - ΕΚΜ της εποχής εκείνης διαβάζουμε: «Αυτό (σ.σ.: το οικονομικό αντάλλαγμα) πρακτικά σημαίνει ότι, για να χρησιμοποιήσουμε τη δημόσια γη που έχουμε στο Μπραχάμι και για να ολοκληρωθεί και να αντιμετωπιστεί ως ενιαίος χώρος πρασίνου ο χώρος του Ασυρμάτου, μας ζητάνε να πληρώσουμε κι από πάνω!!!».
Όλα αυτά πριν γίνει κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ φυσικά.
Οι εξελίξεις του τελευταίου διμήνου
Ο Ασύρματος όμως είναι μια παλιά ιστορία, που πάντα πονούσε τους δημοκρατικούς, ευαίσθητους πολίτες. Είναι ένα θέμα στο οποίο η Αριστερά είχε δώσει αγώνες και αγώνες...
Γι' αυτό και, αθόρυβα αλλά αποτελεσματικά, η δημοτική παράταξη «Μετέχω» και η Οργάνωση Μελών ΣΥΡΙΖΑ κινούνται, βλέπουν αρμόδιους κυβερνητικούς παράγοντες και κάπως έτσι το θέμα επανέρχεται...
Το δημοτικό συμβούλιο συνεδριάζει και πάλι προκειμένου να επανεπικυρώσει παλιότερη απόφασή του, ενώ η δήμαρχος Μαρία Ανδρούτσου σε επιστολή της την 1η Ιουνίου, με αποδέκτες την ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών (Ευκλείδη Τσακαλώτο και Τρύφωνα Αλεξιάδη) και την ΕΤΑΔ, υπογραμμίζει τη θλιβερή εικόνα του χώρου: «Εντός αυτής (της έκτασης) εξακολουθεί να υφίσταται μεγάλος αριθμός εγκαταλελειμμένων κεραιών, χωρίς έλεγχο της στατικής τους επάρκειας (αντηρίδες) (σ.σ.: !), ενώ ο κίνδυνος πυρκαγιάς, ιδιαίτερα κατά τους θερινούς μήνες, είναι αυξημένος λόγω της έλλειψης συστημάτων πυροπροστασίας».
Ακριβώς μία εβδομάδα μετά, ο Τρ. Αλεξιάδης ανταποκρίνεται ακαριαία στο αίτημα των πολιτών του Αγίου Δημητρίου και με έγγραφό του προς τον πρόεδρο της ΕΤΑΔ Γ. Τερζάκη και τον γ.γ. Δημόσιας Περιουσίας Ν. Ματζάκο γνωστοποιεί: «...Συμφωνούμε με τις απόψεις του δήμου και παρακαλούμε για τις δικές σας ενέργειες, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων σας».
Και την περασμένη Τετάρτη η ΕΤΑΔ παίρνει την οριστική απόφαση για παραχώρηση 32 στρεμμάτων για 30 χρόνια (σ.σ.: αυτό γίνεται για τυπικούς λόγους) και άνευ ανταλλάγματος, όπως επίσης την εκ νέου παραχώρηση 7,5 στρεμμάτων από την προηγούμενη ανακληθείσα παραχώρηση.
«Ανταποκριθήκαμε τάχιστα στο δίκαιο αίτημα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και του Δήμου Αγίου Δημητρίου να δοθεί η έκταση στους δημότες. Είμαι πολύ ευτυχής για την εξέλιξη» μας είπε, τέλος, ο Τρ. Αλεξιάδης σε επικοινωνία που είχαμε μαζί του.
Το παρασκήνιο με το κουαρτέτο
Ίσως όλα τα παραπάνω να μην ήταν εφικτά αν η ελληνική διαπραγματευτική ομάδα δεν κατάφερνε μια πολύ συγκεκριμένη επιτυχία, η οποία καταγράφεται στο άρθρο 196, παράγραφος 4 του πρόσφατου πολυνομοσχεδίου. Εκεί όπου ορίζεται ότι «η κυριότητα και νομή όλων των ακίνητων περιουσιακών στοιχείων, τα οποία ανήκουν στο Ελληνικό Δημόσιο και στον ΕΟΤ και τα διαχειρίζεται η ΕΤΑΔ σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, μεταβιβάζονται αυτομάτως στην ΕΤΑΔ χωρίς αντάλλαγμα με τις κατωτέρω εξαιρέσεις:
α. Αιγιαλοί, παραλίες και παρόχθιες εκτάσεις, υδρότοποι
β. Περιοχές Ramsar
γ. Περιοχές Natura
δ. Αρχαιολογικοί χώροι.
ε. Αμιγώς δασικές εκτάσεις και λοιπά πράγματα εκτός συναλλαγής -και με αυτήν την τελευταία υποπερίπτωση - εξαίρεση («λοιπά πράγματα εκτός συναλλαγής») φωτογραφίζονται, μεταξύ άλλων, οι κοινόχρηστοι χώροι.
Και ο Ασύρματος (ή πάρκο Ελευθερίου Βενιζέλου) είναι, φυσικά, κοινόχρηστος χώρος, ως εκ τούτου ήταν εφικτό να βγει από το... καλάθι της αξιοποίησης.
