Η πρόταση να δώσουν νέο ραντεβού οι τρεις υπουργοί Εξωτερικών των εγγυητριών δυνάμεων έπεσε στο τραπέζι των σκληρών διαπραγματεύσεων στη Γενεύη. Στο κείμενο, επί του οποίου διαπραγματεύονταν μέχρι αργά το βράδυ χθες, επικεντρωνόταν στη σύσταση ομάδας διαπραγμάτευσης σε επίπεδο τεχνοκρατών, η οποία θα συσκεφθεί στις 18 του μηνός και αργότερα, εφ’ όσον εξαχθούν συμπεράσματα, θα συνεχιστεί σε πολιτικό επίπεδο. Νωρίτερα είχε γίνει λόγος από τον Νίκο Κοτζιά για συνάντηση των τριών υπουργών Εξωτερικών στις 23 Ιανουαρίου.
Αναλυτικότερα, στη συνάντηση που είχαν οι Νίκος Κοτζιάς, Μεβλούτ Τσαβούσογλου και Μπόρις Τζόνσον το απόγευμα της Πέμπτης, συζητήθηκε η σύσταση ομάδας εργασίας σε επίπεδο τεχνοκρατών, η οποία με βάση ερωτηματολόγιο θα καταγράψει τις συγκλίσεις και τις αποκλίσεις στα δύο θέματα που την αφορούν. Το γεγονός αυτό απέκλειε την προοπτική μετάβασης των τριών ηγετών Αλέξη Τσίπρα, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και Τερέζα Μέι στη Γενεύη σε αυτή τη φάση.
Κυπριακές πηγές, σχολιάζοντας τη συζήτηση των τριών εγγυητριών δυνάμεων, παρέπεμπαν στο πρότυπο του Iran Deal, που χρειάστηκε, για να ολοκληρωθεί, μια σειρά διασκέψεων τέτοιου είδους με ενδιάμεσα working groups. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές από τη Λευκωσία το θέμα αυτό συζητήθηκε στη σύνοδο της διάσκεψης το βράδυ από την έναρξή της.
Η βραδινή σύνοδος ξεκίνησε με μισή ώρα καθυστέρηση και λίγο μετά την έναρξή της διεκόπη προκειμένου να διαβουλευτούν οι αντιπροσωπείες μόνες τους. Αντικείμενο της συνόδου αποτέλεσα σειρά θεμάτων, αλλά και η συγκεκριμένη πρόταση που έπεσε στο τραπέζι της συνάντησης των τριών εγγυητριών.
Ν. Κοτζιάς: «Δέσαμε την ατζέντα»
Σε δηλώσεις στους δημοσιογράφους ο Νίκος Κοτζιάς ανέφερε πως μια δίκαιη, λειτουργική λύση για το Κυπριακό «βρίσκεται στην ακτίνα του υλοποιήσιμου» και πως έχουν γίνει βήματα σε θετική κατεύθυνση. Σύμφωνα με τον Νίκο Κοτζιά, θα μπορούσε να συμφωνηθεί μια διεθνής ομάδα για το πώς θα υλοποιείται η συμφωνία που θα σχετίζεται με την αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων.
Μιλώντας για τις ελληνικές θέσεις μίλησε για συνεχή ροή αποχώρησης με καταληκτική ημερομηνία. Επιπλέον έκανε λόγο για τη σύσταση μιας ειδικής ομάδας υπό την ομπρέλα του ΟΗΕ, η οποία θα καταγράψει τον ακριβή αριθμό του κατοχικού στρατού, καθώς και της ΕΛΔΥΚ. Η ομάδα αυτή, κατά τη διαδικασία υλοποίησης της συμφωνίας θα είναι αυτή που θα επιβλέπει την αποχώρηση όλο το χρονικό διάστημα που θα συμφωνηθεί.
«Δέσαμε την ατζέντα» είπε ο υπουργός Εξωτερικών και εξήγησε πως ο πυρήνας της ημερήσιας διάταξης της διεθνούς διάσκεψης είναι αυτή που από την πρώτη στιγμή αυτή η ελληνική κυβέρνηση είχε επιβάλει, ήδη από την άνοιξη του 2015.
Σύμφωνα με πληροφορίες αντικείμενο διαφωνίας των εμπλεκόμενων πλευρών ήταν η ημερομηνία συνάντησης των τριών υπουργών Εξωτερικών, το αν δηλαδή θα πρέπει αυτή να διεξαχθεί πριν ή μετά την ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ.
Για το θέμα των προτάσεων για το πώς θα αποχωρήσει ο τουρκικός στρατός από το βόρειο κομμάτι της Κύπρου διπλωματικές πηγές επισήμαιναν πως η ελληνική πλευρά έχει μελετήσει ήδη μια σειρά ιστορικών αποχωρήσεων τις τελευταίες δεκαετίες. Συγκεκριμένα οι ίδιες πηγές αναφέρονται στο παράδειγμα της αποχώρησης των ρωσικών στρατευμάτων από τη Γερμανία μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Πρόκειται για τη συμφωνία που έμεινε γνωστή ως Συμφωνία Στάθμευσης και, ενώ προέβλεπε την αποχώρηση των στρατευμάτων εντός τεσσάρων ετών, ο ρωσικός στρατός αποχώρησε τέσσερις μήνες πιο νωρίς.
Πρόταση Αναστασιάδη 14 σελίδων
Με ένα κείμενο 14 σελίδων από τον Νίκο Αναστασιάδη που περιγράφει τις ελληνοκυπριακές θέσεις, ξεκίνησε η πρώτη σύνοδος της διεθνούς διάσκεψης για την Κύπρο. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές ήταν η μόνη πρόταση που κατατέθηκε και οι υπόλοιπες τοποθετήσεις αναφέρθηκαν σε αυτή. Ο ηγέτης της τουρκοκυπριακής κοινότητας Μουσταφά Ακιντζί παίρνοντας τον λόγο σημείωσε ότι μια ενδεχόμενη συμφωνία θα πρέπει να προβλέπει πως η προβλέψεις για την αντιμετώπιση της απειλής του ενός δεν πρέπει να αποτελούν απειλή για τον άλλον.
Ο υπουργός Εξωτερικών Μελβούτ Τσαβούσογλου επέμεινε στις τουρκικές θέσεις που αφορούν τη συνέχιση του καθεστώτος των εγγυήσεων και της παραμονής του κατοχικού στρατού. Ο κ. Τσαβούσογλου εξήγησε πως κάτι τέτοιο, κατά την άποψή του, θα εξασφαλίζει την προστασία του τουρκοκυπριακού πληθυσμού και θα συντελεί στη σταθερότητα της περιοχής.
Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Ε.Ε. Ζαν Κλοντ Γιούνκερ ανέφερε ότι, αν χρειαστεί, η νέα κατάσταση θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί με ευρωπαϊκά κονδύλια. Να σημειωθεί ότι κατά το γεύμα η ύπατη εκπρόσωπος της Ε.Ε. για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας Φεντερίκα Μοντερίνι κινήθηκε στο πνεύμα του κ. Γιούνκερ τονίζοντας ότι η Κύπρος είναι ευρωπαϊκή περιοχή.
Γκουτιέρες: “Ο στόχος μας δεν είναι χρονικός”
Θετικά υποδέχθηκαν την παρέμβαση του Αντόνιο Γκουτιέρες αξιωματούχοι από την κυπριακή αποστολή. Οι ίδιες πηγές σημείωναν πως ο κ. Γκουτιέρες αποφεύγει να υιοθετήσει την πολιτική άσκησης πίεσης προς τη Λευκωσία, τύπου «λύση τώρα ή ποτέ», όπως συνέβαινε με τον προκάτοχό του Μπαν Κι Μουν. Μάλιστα οι κυπριακές πηγές σημείωναν ότι βασικός άξονας της παρέμβασής του κατά την πρωινή σύνοδο ήταν ότι επέστησε την προσοχή στα εμπλεκόμενα μέρη πως η συμφωνία που θα υπογράψουν θα πρέπει να περάσει από τους πολίτες.
«Ο στόχος μας δεν είναι χρονικός, ο στόχος μας εδώ είναι να φέρουμε τα απαραίτητα αποτελέσματα και για να το κάνουμε αυτό πρέπει να εργαστούμε σοβαρά για όσο χρόνο χρειάζεται» σημείωσε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ στις δηλώσεις του στους δημοσιογράφους και πρόσθεσε: «Είμαστε στην αρχή. Αυτή είναι η πρώτη φορά που τα πέντε μέρη συζητούν το θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Μόλις αρχίσαμε. Είναι ελπίδα μου ότι θα υπάρξει πρόοδος και πιστεύω ότι αυτό είναι που αξίζει ο κυπριακός λαός και αυτό που χρειάζεται ο κόσμος σήμερα».
Επιπλέον συνέστησε υπομονή για την επίτευξη λύσης αναφέροντας πως «δεν μπορεί κανείς να αναμένει θαύματα για άμεσες λύσεις, δεν ψάχνουμε για μια γρήγορη λύση, ψάχνουμε για μια σταθερή και διαρκή λύση για την Κυπριακή Δημοκρατία και για τις κοινότητες της Κυπριακής Δημοκρατίας». Έτσι σημείωσε πως οι δύο πλευρές εργάζονται «για όσο χρόνο χρειάζεται για να πετύχουμε αυτόν τον στόχο αλλά και με τον στόχο να το πετύχουμε στο πλαίσιο της παρούσας διάσκεψης».
Επιπλέον εξέφρασε την πεποίθηση ότι είναι κοντά μια λύση σε σχέση με τη δημιουργία μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Μιλώντας για την επίτευξη μιας συμφωνίας στο θέμα της ασφάλειας αναφέρθηκε στο γεγονός ότι η συμφωνία που θα υπάρξει θα περάσει από δημοψήφισμα: «Δεν είναι εύκολη πρόκληση και είτε θα έχουμε μια σαφή σταθερή λύση που θα την υιοθετήσουν πλήρως τα κόμματα και θα την αποδεχτεί πλήρως ο κόσμος ή δεν θα μπορέσουμε να πετύχουμε».
Τζανακόπουλος: “Ικανοποίηση από την υποστήριξη της Ε.Ε. στις θέσεις μας”
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος κατά τη χθεσινή ενημέρωση των κυβερνητικών συντακτών εξέφρασε την ικανοποίηση της ελληνικής κυβέρνησης «για το γεγονός ότι οι θέσεις μας σε ό,τι αφορά τα ζητήματα ασφάλειας έχουν αποκτήσει υποστήριξη από την Ε.Ε.». Επιπλέον ο κυβερνητικός εκπρόσωπος εξέφρασε ικανοποίηση και για το γεγονός της συνεννόησης στην Ελλάδα με στόχο τη δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού προβλήματος.
Ακόμη ο Δημήτρης Τζανακόπουλος χαρακτήρισε θετική την πρόοδο που έχει συντελεστεί στις συζητήσεις, «αλλά και η ανταλλαγή χαρτών μεταξύ της ελληνοκυπριακής και της τουρκοκυπριακής πλευράς για πρώτη φορά μετά το 1974». Το μεσημέρι της Πέμπτης, όταν πραγματοποιήθηκε η ενημέρωση, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος σημείωσε σχετικά με τη συμμετοχή του Αλέξη Τσίπρα στη Διάσκεψη: «Ο πρωθυπουργός θα μεταβεί στη Γενεύη εφόσον διαφανεί δυνατότητα εξεύρεσης λύσης».
Ερωτηθείς αν υπάρχει περίπτωση να μεταβεί ο πρωθυπουργός στη Γενεύη ακόμα και αν η Τουρκία στείλει κάποιον άλλον υψηλόβαθμο παράγοντα, πέραν του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, απάντησε: «Το επίπεδο εκπροσώπησης της τουρκικής πλευράς το αποφασίζει η τουρκική πλευρά και εκ μέρους μας δεν έχουμε την πρόθεση να εμπλακούμε στη συζήτηση που γίνεται στην Τουρκία και σχετίζεται με την ίδια την πολιτειακή διάρθρωση. Αν η τουρκική πλευρά επιλέξει τη συμμετοχή της στην πολυμερή διάσκεψη σε επίπεδο πρωθυπουργού, αυτό είναι θέμα της τουρκικής πλευράς».
Τουρκία: "Δεν θα δεχθούμε de facto καταστάσεις"
ΥΠΕΞ: "Το καθεστώς στο Αιγαίο δεν επιδέχεται καμία αμφισβήτηση"
«Η χώρα μας έχει ανακοινώσει αρκετές φορές ότι δεν θα δεχθεί να δημιουργήσει η Ελλάδα πιθανές de facto καταστάσεις σε υπό αμφισβήτηση γεωγραφικούς σχηματισμούς και ότι αυτοί οι σχηματισμοί δεν θα μπορούν να γεννήσουν αποτελέσματα σε επίπεδο δικαίου» σημείωσε σε δηλώσεις του ο εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών Χουσεΐν Μουφτούογλου και συνέχισε: «Αναμένουμε ότι ο γείτονάς μας, η Ελλάδα, στο θέμα αυτό, που συνιστά ιδιαίτερα ευαίσθητο θέμα για την κυβέρνησή μας και την κοινή μας γνώμη, θα συμπεριφερθεί με κοινή λογική».
Το παραπάνω σχόλιο από τον Τούρκο πρέσβη ήρθε μετά την απάντηση του υφυπουργού Ναυτιλίας Νεκτάριου Σαντορινιού στη Βουλή ότι η ελληνική κυβέρνηση προγραμματίζει την κατοίκιση 28 νησιών. Πηγές από το υπουργείο Εξωτερικών σημείωναν σχετικά: «Το καθεστώς του Αιγαίου είναι ξεκάθαρο. Δεν επιδέχεται καμία αμφισβήτηση».
