Έχω πολλές φορές αναφερθεί στο θέατρο του Ζωρζ Φεντώ (1862-1920). Μάστορας της φόρμας του “καλοχτισμένου έργου”, συνεχίζει και ανανεώνει το “ελαφράς κατασκευής” μπουλβάρ ή “θέατρο σαλονιού”, με θέμα του την ερωτική απιστία, τη ζήλια, τις ίντριγκες, τις παρεξηγήσεις, τις εξωφρενικές συμπτώσεις που οδηγούν σε απίστευτα περίπλοκες καταστάσεις. Όλα τέλεια κουρδισμένα και στη διαπασών, ώστε να προκαλούν ίλιγγο στον θεατή ώς την τελική λύση που θα επαναφέρει τα πράγματα σε κατάσταση ηρεμίας. Αλλά μόνο φαινομενικά, επειδή υπάρχει μια δυσδιάκριτη ρωγμή στην καλοχτισμένη φόρμα, μέσω της οποίας σταλάζει κόμπο-κόμπο η τραγικότητα. Αυτό θα γίνει φανερό λίγο αργότερα, στα έργα του Ίψεν που ακολουθούν ως φυσική συνέχεια, με την άτυπη σχιζοφρένεια των αστών ηρώων τους να μην κρύβεται πια “κάτω από το χαλί”.
Για όλα τα πιο πάνω, τα έργα του Φεντώ δεν θεωρούνται άδικα σήμερα ως προπομποί του υπερρεαλισμού. Επειδή ο συγγραφέας τους έχει συλλάβει, ήδη πριν από το κίνημα του υπερρεαλισμού, κάτι παλαιόθεν γνωστό: ότι η πραγματικότητα, πράγματι είναι... υπερρεαλιστική... Μόνο που εμείς δεν είμαστε σήμερα σε θέση να το καταλάβουμε... επειδή την έχουμε συνηθίσει ως πραγματικότητα. Αυτή η χαρίεσσα διαλεκτική... της πραγματικότητας με τον εαυτό της, προσοχή, όχι του λογικού με το παράλογο, φέρνει από τη μία μεριά... ροπή στην αταξία με χαρακτήρα μιμητικό -τα συστήματα αντιγράφουν τον εαυτό τους- και από την άλλη προάγει ευνοϊκά την ποικιλία της αμίμητης ζωής. Κάτι που επικυρώνει η σύγχρονη φυσική, αφοπλίζοντας όλες τις θύραθεν γηραιές ή νεάζουσες μεταφυσικές. Είναι αυτή η κρυφή γοητεία των έργων του Φεντώ που τα κάνει να παίζονται ακόμη σήμερα τόσο συχνά, μάλιστα στη χώρα μας.
Στο “Από Μηχανής Θέατρο”, ο σκηνοθέτης Δημήτρης Μυλωνάς “διαβάζει” τον “Ράφτη Κυριών” του Φεντώ σωστά, “οπερετικά”, και στήνει με βάση αυτό, σε ωραία μετάφραση - απόδοση δική του, μια ευφάνταστη, πολύχρωμη παράσταση “κουρδισμένη” σε άπιαστους, ασύλληπτους ρυθμούς και σε ύφος ονειρικής “εξτραβαγκάντσας” (επιμέλεια κίνησης της Ειρήνης Κυρμιζάκη). Με “ομιλούντα” σκηνικά της Αμαλίας Αντώνη, ομόλογα κοστούμια Miltos, παίζοντες φωτισμούς (Γιώργος Αγιαννίτης) και μουσικές Π.Κ. Ενα σωστό “πλοίο των τρελών”, στο οποίο μετέχει ώς πλήρωμα ένας πολυπρόσωπος θίασος με “καπετάνιο” τον Αλέξανδρο Μπουρδούμη και ισότιμους “ναυτίλους” τους: Άννα Ελεφάντη, Ελεάνα Στραβοδήμου, Μαρούσκα Παναγιωτοπούλου, Ευθύμη Μπαλαγιάννη, Δημοσθένη Φίλιππα, Γιάννη Σαμψαλάκη, Μαρία Χάνου, Ελένη Βαΐτσου.
Επισημαίνω την ελπιδοφόρο εμφάνιση του νεότατου σκηνοθέτη (24 χρόνων μόλις) Αλέξανδρου Διαμαντή στο Θέατρο “Σημείο”, με τον θηριώδη “Κοριολανό” του Σαίξπηρ, ένα έργο - δοκιμασία και για έμπειρους ακόμη θεατρανθρώπους. Έργο που μιλάει με τρόπο διαχρονικό για το θεσμό της εξουσίας και τους μηχανισμούς μέσω των οποίων κάποιοι ορίζουν τη ζωή και τη μοίρα όλων μας.
Δεν θα μείνω σε όποιες τυχόν αδυναμίες της παράστασης, οφειλόμενες σε απειρία, αλλά θα τονίσω την ευφυέστατη και εντελώς πρωτότυπη, από όσο ξέρω, “ψυχαναλυτική” προσέγγιση του κεντρικού ήρωα, ως ενός προέφηβου, που αντλεί τη “φυσική” του ισχύ αποκλειστικά από την προσκόλληση στο σώμα μιας παντοδύναμης, παρ’ ότι ακρωτηριασμένης σε ζωτικά όργανά της, μάνας - ακυρωμένης Αμαζόνας. Ο νεαρός σκηνοθέτης αναθέτει εδώ προσφυώς στην ίδια γυναίκα - ηθοποιό (Παρθενόπη Μπουζούρη) τους ρόλους της μάνας του έφηβου ήρωα - φονιά πολεμιστή, Βολούμνιας (η Ρωμαϊκή θεά - προστάτιδα των νεογνών !) και του ορκισμένου “εχθρού” του, Αουφίδιου. Με αποτέλεσμα, παρά τις όποιες ατέλειες, άκρως ενδιαφέρον. Σημειώνω την καλή άρθρωση των ηθοποιών (Ιωάννης Παπαζήσης, Παρθενόπη Μπουζούρη, Στάθης Μαντζώρος, Άτρεμις Γρύμπλα, Νικόλας Μίχας, Ωρόρα Μαριόν), το δημιουργικό σκηνικό της Μικαέλας Λιακατά και αναμένω τη συνέχεια της παρουσίας του νεότατου σκηνοθέτη.
