Μετάφραση - απόδοση:
Αργύρης Παναγόπουλος
“Τα βλέπω μαύρα... Δεν μπορείτε να κάνετε το θαύμα του Τσίπρα” είπε ο μεγάλος συγγραφέας Αντρέα Καμιλέρι στον πρώην Ιταλό πρωθυπουργό Μάσιμο Ντ'Αλέμα. “Φτιάξαμε ένα καινούργιο κόμμα” ανταπάντησε ο Ντ'Αλέμα. “Πέρσι πέρασα από δύο γιατρούς για να πάω να ψηφίσω. Τώρα δεν έχω ποιον να ψηφίσω” συμπλήρωσε ο δημιουργός του επιθεωρητή Μονταλμπάνο, δηλώνοντας στον Ντ'Αλέμα ότι δυσκολεύεται να ξεχωρίσει την Κεντροαριστερά από το Κέντρο, εάν όχι, ακόμη χειρότερα, από τη Δεξιά. Ξαναφτιάξτε την πολιτική με το “Π” κεφαλαίο, προτρέπει τους νέους ο Καμιλέρι, που υπήρξε από τους ιδρυτές της Άλλης Ευρώπης με τον Τσίπρα και στέκεται πάντα δίπλα στον ελληνικό λαό.
Ο Αντ. Καμιλέρι είχε έναν μακροσκελή διάλογο με τον Μ. Ντ’Αλέμα, που μοιάζει περισσότερο με συνέντευξη του Καμιλέρι προς τον Ντ'Αλέμα και που θα δημοσιευτεί στο τεύχος του περιοδικού “Ιtalianieuropei”, που θα κυκλοφορήσει στις 20 Δεκεμβρίου. Η μεγαλύτερη όμως ιταλική εφημερίδα “Corriere della Sera” δημοσίευσε στις 2 Δεκεμβρίου ένα μεγάλο τμήμα αυτής της μεγάλης συζήτησης, που κατέληξε μάλλον άδοξα για τον υποψήφιο βουλευτή Ντ'Αλέμα, ο οποίος κατεβαίνει στις επόμενες βουλευτικές εκλογές με το νέο εκλογικό σχήμα Ελεύθεροι και Ίσοι.
Μάσιμο Ντ'Αλέμα: Με εντυπωσίασε η δήλωσή σου πριν από λίγο καιρό, στην οποία εξομολογήθηκες ότι δεν βλέπεις σχεδόν καθόλου, αλλά συνεχίζεις να ονειρεύεσαι με χρώμα... Σε αυτή τη φάση των πολύ ριζοσπαστικών αλλαγών που δεν είναι πάντα θετικές στην οικονομία και στις διεθνείς σχέσεις, σε αυτή την εποχή των συγκρούσεων, της μισαλλοδοξίας, του ρατσισμού, των κλειστών οπτικών, που είκοσι ή τριάντα χρόνια πριν δεν θα μπορούσε να φανταστεί κανείς ότι είναι δυνατόν να γίνουν, εσύ βλέπεις το μέλλον με χρώματα; Υπάρχει χώρος για την ελπίδα;
Αντρέα Καμιλέρι: Αυτό είναι ένα δίλημμα που το έχω μέσα του εδώ και καιρό. Υπάρχει ένα όμορφο επεισόδιο στο οποίο ο Λεονάρντο Σάσια λέει ότι, γύρω στο 1922, ρώτησαν έναν εντελώς τυφλό αγρότη: “Σύντροφε, εσείς αυτό τον φασισμό, πώς τον βλέπετε;”. Και απάντησε στη διάλεκτό του: “Σύντροφε, μέσα σε όλα αυτά που ονειρεύονται σαν τυφλός, τον βλέπω μαύρο”. Τα βλέπω μαύρα. Έτσι, κι εγώ σαν τυφλός θα έλεγα, όπως ο αγρότης, τα βλέπω μαύρα. Έχω όμως και ένα είδος βαθιάς πίστης στον άνθρωπο. Πιστεύω ότι στις χειρότερες στιγμές έρχεται η ώρα που επιστρέφουν τα καλύτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου... Αλλά αυτό που έχω όμως τα τελευταία χρόνια είναι μάλλον ένα είδος τύψης. Η τύψη να αφήσω στα εγγόνια μου μια Ιταλία με ένα προβληματικό μέλλον. Αισθάνομαι ότι η γενιά μου απέτυχε στους πολιτικούς της αγώνες. Ανήκω στη γενιά που ήταν 20 ετών όταν η Ιταλία απελευθερώθηκε από τον φασισμό και είχε μια άσχημη παιδεία. Επειδή στην εποχή μου η πολιτική γινόταν από ανθρώπους όπως ο Ντε Γκάσπερι, ο Τολιάτι, ο Νένι, ο Σφόρτσα, ο Πάρι. Ανακαλύψαμε τη δημοκρατική πολιτική ως ένα νέο πράγμα, χαιρόμασταν που μπορούσαμε να εκθέσουμε ελεύθερα τις ιδέες μας και να αντιμετωπίσουμε τους άλλους, που δεν ήταν εχθροί, αλλά αντίπαλοι. Και υπήρχε μια μεγάλη επιθυμία να ξαναφτιάξουμε την Ιταλία. Τώρα, στην ηλικία των 92 ετών, αισθάνομαι ότι υπάρχει έλλειψη μιας γνήσιας ορμής για να προσπαθήσουμε να ξαναφτιάξουμε την Ιταλία. Ως εκ τούτου, θα ήθελα να ληφθεί η κληρονομιά μου με το ελαφρυντικό ότι κάτι προσφέραμε. Πριν από λίγο καιρό, συναντήθηκα με μερικούς μαθητές από ένα Λύκειο της Ρώμης και μιλήσαμε για το τι ήταν ο φασισμός. Τους είπα να μην εγκαταλείψουν την πολιτική, αλλά να την ξαναφτιάξουν: μην ακούτε πια εμάς, εμείς είμαστε ήδη νεκροί. Βρείτε νέες λέξεις για την πολιτική. Ξαναδώστε στην πολιτική το κεφάλαιο “Π” που έχει χάσει τα τελευταία χρόνια...
Ντ 'Αλέμα: Μεγαλώσαμε σε μια κοινωνία όπου ο καθολικός κόσμος και η Αριστερά είχαν επιβεβαιώσει και κερδίσει κάποιες αξίες της αλληλεγγύης: ότι δεν θα μπορούσαν να υπάρξουν πάρα πολύ πλούσιοι δίπλα σε πάρα πολύ φτωχούς, ότι οι ανισότητες θα έπρεπε να μειωθούν, ότι οι άνθρωποι θα έπρεπε να πλησιάσουν ο ένας τον άλλο. Η φθορά αυτών των μεγάλων δημοκρατικών πολιτισμών έχει οδηγήσει στην επικράτηση του ατομικισμού.
Καμιλέρι: Από αυτό τον ατομικισμό μου φαίνεται ότι πηγάζει σήμερα η στάση μας μπροστά στην υποδοχή των μεταναστών, η απόλυτη απόρριψη που καλλιεργούμε σε σχέση με αυτό το μεγάλο και προβλέψιμο φαινόμενο που είναι η μετανάστευση. Και γι’ αυτό εμείς οι Ιταλοί, που αυτοαποκαλούμαστε καλοί άνθρωποι, κάνουμε πολλές παραλείψεις. Θυμάμαι ότι στη δεκαετία του '60, όταν βρισκόμουν στο Τορίνο για να δουλέψω στην τηλεόραση..., είδα με τα μάτια μου -γιατί τότε υπήρχε εσωτερική μετανάστευση- τις ενδείξεις στις πόρτες που έλεγαν: “Δεν νοικιάζουμε σε άτομα από τη Νότια Ιταλία”. Αυτό δεν ήταν ρατσισμός; Φανταστείτε ότι σήμερα νοικιάζουμε σε Ιρανούς, Βορειοαφρικανούς... Για κάποιους, αυτοί οι φτωχοί απελπισμένοι άνθρωποι δεν έπρεπε να πατήσουν το πόδι τους στην Ιταλία... Εάν έτσι κάποιοι κερδίζουν τις εκλογές, τότε νιώθω τρόμο, γιατί καταλαβαίνω πόσο διαδεδομένος είναι ο ατομικισμός. Το “ιδιωτικό” αναδύεται σε όλα...
Ντ'Αλέμα: Είναι αλήθεια ότι στην Εκκλησία υπάρχει συντηρητικό πνεύμα. Αλλά βλέπω και με λίγη ζήλια την κοινωνική ευαισθησία της Εκκλησίας του Μπεργκόλιο, γιατί στην ιταλική Αριστερά ακούω λίγες φωνές που να έχουν την ίδια ευαισθησία. Αλλά τότε, τι έχει γίνει σήμερα η ιταλική Αριστερά;
Καμιλέρι: Μου φαίνεται ότι να μιλάμε τώρα για Κεντροδεξιά και Κεντροαριστερά είναι ένας τρόπος να εξαπατήσουμε το παιχνίδι. Στην πραγματικότητα, η Κεντροαριστερά είναι σήμερα Κέντρο και είναι ήδη κάτι σημαντικό εάν δεν είναι Δεξιά... Έλπιζα πως θα καταφέρναμε στην Ιταλία να επαναλάβουμε το θαύμα που έκανε ο Τσίπρας στην Ελλάδα όταν κατάφερε να ενώσει διάφορες ομάδες της Αριστεράς. Αλλά το βλέπω δύσκολο.
Ντ'Αλέμα: Δεν είναι εύκολο, αλλά νομίζω ότι σήμερα γίνεται η μόνη προσπάθεια που αξίζει κανείς τον κόπο να δοκιμάσει. Σήμερα η πραγματικότητα του Δημοκρατικού Κόμματος είναι εκείνη μιας δύναμης που φαίνεται να είναι φυλακισμένη από έναν προσωποπαγή ηγέτη. Έχει γίνει το κόμμα ενός ατόμου.
Καμιλέρι: Προσαρμόζεται σε μια τάση. Καθώς το κόμμα του Γκρίλο είναι του Γκρίλο και το κόμμα του Μπερλουσκόνι είναι του Μπερλουσκόνι, προσαρμόστηκε επίσης και το Δημοκρατικό Κόμμα.
Ντ'Αλέμα: Θα πρέπει να προσπαθήσουμε να αναδείξουμε μια διαφορετική δυνατότητα στην Ιταλία. Είναι η προσπάθεια αυτών των εβδομάδων, αυτών των μηνών: να δημιουργήσουμε μια διαφορετική προοπτική. Γνωρίζω πολλούς ανθρώπους που μου λένε “δώσε μου κάτι να ψηφίσω, αλλιώς θα μείνω στο σπίτι”.
Καμιλέρι: Για πρώτη φορά, στα 92 μου χρόνια, για να πάω να ψηφίσω στο δημοψήφισμα [σ.σ.: τον Δεκέμβριο του 2016], αναγκάστηκα να πάω στο τοπικό ΙΚΑ, όπου έκανα ιατρικές εξετάσεις για να μπορεί να με συνοδεύσει ένα άτομο εμπιστοσύνης στο εκλογικό τμήμα. Πέρασα από δύο ιατρικές εξετάσεις για να μπορέσω τα ψηφίσω. Τώρα θα δυσκολευόμουν να ξανακάνω αυτή τη διαδικασία, γιατί, ειλικρινά, δεν ξέρω ποιον να ψηφίσω.
