Στο μεγάλο, γοητευτικό και όλοι ευχόμαστε μακρύ ταξίδι της ζωής, χρειάζεται ο καθένας να παίρνει μαζί του εκείνα τα εργαλεία που θα τον κάνουν χρήσιμο, δημιουργικό, θετικό για τους δικούς του ανθρώπους αλλά και για τους ξένους και τους άγνωστους, εργαλεία που έχουν να κάνουν με τη γνώση και τη δύναμη του νου και της ψυχής.
Ο Πολιτισμός αγκαλιάζει αυτή τη γνώση και την κάνει χρήσιμη. Μεταδίδει ευχαρίστηση και όμορφα αισθήματα. Κάνει τον άνθρωπο Άνθρωπο. Μέρες σαν αυτές τις γιορτινές που διανύουμε, συνυπάρχουν και η χαρά αλλά και η περισυλλογή του νου και της ματιάς μας πίσω. Στον χρόνο δηλαδή που φεύγει. Τι άφησε; Και τι μας «φορτώνει» στον επόμενο;
Στο συλλογικό πεδίο, το 2016 ήταν μια χρονιά σκληρή. Και στον Πολιτισμό. Ανάμεσα στην προσπάθεια για την απόδραση από το τούνελ της επιτροπείας και της συμμόρφωσής μας στα συμφωνηθέντα, μαζί με τους ανθρώπους του Πολιτισμού έγιναν προσπάθειες ώστε να θεραπευτούν μια σειρά από παραφωνίες. Το Μέγαρο Μουσικής πέρασε πια στην ευθύνη του Δημοσίου. Έτσι, αφού ούτως ή άλλως με ευθύνη των προηγούμενων κυβερνήσεων το Δημόσιο, δηλαδή ο ελληνικός λαός, είχε αναλάβει όλα τα χρέη του, τουλάχιστον είναι πια και ο ιδιοκτήτης. Στις κρατικές σκηνές, υπάρχει μια κανονικότητα. Η Λυρική Σκηνή μετακομίζει στη νέα στέγη της. Το Ελληνικό Φεστιβάλ, μετά τους κλυδωνισμούς που ακολούθησαν την περσινή πετυχημένη διοργάνωση σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης, ετοιμάζεται για το καλοκαίρι του 2017. Το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης άρχισε δειλά, είναι η αλήθεια, τη λειτουργία του. Τα πολύπαθα ΔΗΠΕΘΕ, το θέατρο στην Περιφέρεια δηλαδή, ακόμα περιμένουν άπραγα - κυριολεκτικά.
Όλοι αυτοί οι θεσμοί, μαζί και με άλλους πολλούς, είναι τα όπλα και τα εργαλεία προσφοράς του πολιτιστικού αγαθού από το οργανωμένο κράτος προς τους πολίτες. Ο Πολιτισμός, σαν αγαθό κοινωνικό, είναι κάτι που θα έπρεπε να μοιράζεται απλόχερα σε όλους. Κάτι το οποίο η ίδια η Πολιτεία θα έπρεπε να το προσφέρει δωρεάν. Δυστυχώς, σε έναν κόσμο όπου βασιλεύει το κέρδος και όλα μετρώνται με τις πωλήσεις, με τα κλικαρίσματα, με τα likes και τις κατευθυνόμενες επιλογές για το πλατύ κοινό, εκείνο το πολιτιστικό αγαθό που ψυχαγωγεί, και με τις δύο έννοιες του όρου, εκλείπει.
Το πολιτιστικό, όπως και κάθε προϊόν λοιπόν, έχει ανάγκη από καταναλωτές. Με τη φτωχοποίηση όλο και περισσοτέρων τμημάτων του πληθυσμού, η πολιτιστική αγορά, παγκόσμια, συρρικνώνεται δραματικά. Στους δύσκολους αυτούς καιρούς που ζούμε, η δυνατότητα επικοινωνίας των λαών με την τέχνη είναι ανεκτή έως εκεί που το χρηματοπιστωτικό σύστημα διακινεί χρήμα. Παράγει κέρδος. Πέραν τούτου, απορρίπτεται οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα.
Εδώ είναι που η δική μας αντίσταση καθίσταται αναγκαία. Εδώ είναι που χρειάζεται να δράσουμε. Να δράσουμε πολιτιστικά. Και εδώ είναι μεγάλη η ευθύνη της συντεταγμένης Πολιτείας προς τους πολίτες. Θα πρέπει οι θεσμοί που λειτουργούν υπό την εποπτεία της να μην κάνουν «εκπτώσεις Πολιτισμού», την ίδια στιγμή που αναγκαίο είναι να μετέρχονται των κανόνων του σύγχρονου marketing ώστε να προσελκύουν το κοινό.
Να ενθαρρυνθούν οι συνέργειες και μεταξύ των εποπτευομένων φορέων αλλά και με τον ιδιωτικό τομέα. Με μία δέσμευση όμως. Αυτές οι συμπαραγωγές να επιχειρούνται πάνω στη βάση της καλλιτεχνικής αναζήτησης και πρότασης και βέβαια με απόλυτη διαφάνεια στα οικονομικά, με απόλυτη προστασία του δημόσιου χρήματος.
Να ενθαρρυνθούν όλες οι φωνές λοιπόν. Ιδιαίτερα εκείνες των νέων ανθρώπων που αυτοί πρώτοι υφίστανται τα δεινά της ανεργίας ή, στην περίπτωση που βρίσκουν δουλειά, τις αδικίες και την εκμετάλλευση της εργοδοσίας.
Το 2017 είναι μια νέα χρονιά. Όλοι ελπίζουμε πως θα είναι καλύτερη χρονιά. Ιδιαίτερα τώρα, που έχουμε και στο πολιτικό πεδίο κάποια σαφή μηνύματα. Είθε να είναι καλή χρονιά και όσον αφορά τον μαγικό και υπέροχο κόσμο του Πολιτισμού. Και για τους δημιουργούς, αλλά και για τους θεατές, ακροατές, αναγνώστες...
Καλή χρονιά!
* Ο Πάνος Σκουρολιάκος είναι μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ και βουλευτής στην Περιφέρεια Αττικής.
