Νεοφιλελεύθερος ή σοσιαλφιλελεύθερος, άνθρωπος των τραπεζιτών ή πολιτικό παιδί του δοκιμαστικού σωλήνα, μακρά χειρ του Σόιμπλε ή παρελκόμενο της γαλλικής ολιγαρχίας, ο Μακρόν είναι ο νέος Πρόεδρος της Γαλλίας. Κι αν του κάτσει στις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου, θα έχει τον πλήρη έλεγχο της πολιτικής κατάστασης για πέντε χρόνια. Δύσκολο το «πείραμά» του, πλαγιοκοπούμενο και από την Ακροδεξιά της Λεπέν και από τη ζαλισμένη Κεντροδεξιά και Κεντροαριστερά του παραδοσιακού κομματικού συστήματος και από την Αριστερά του Μελανσόν, αλλά κατά τα φαινόμενα το παλεύει, με αμέριστη υποστήριξη από Βρυξέλλες, ΜΜΕ, αγορές, γαλλική ελίτ.
Ο Μακρόν δεν έκανε καμιά ιδιαίτερη προσπάθεια να στρογγυλέψει το νεοφιλελεύθερο και αντιδημοφιλές στα λαϊκά στρώματα πρόγραμμά του (λογικά αντιδημοφιλές: όταν ακούς συνταξιοδοτική «μεταρρύθμιση», ανθρωπινό κρέας σου μυρίζει), σαν να αδιαφορεί για τη δυσφορία τους, απευθυνόμενος στους λοιπούς: πρωτίστως στην επιχειρηματική ελίτ, που προσδοκά υπεραξίες από την αποκατάσταση του γαλλικού γοήτρου στα ευρωπαϊκά πράγματα, και στον ρευστό «μεσαίο χώρο», που δεν απειλείται ιδιαίτερα από το πρόγραμμά του.
Για ν’ ανταποκριθεί σ’ αυτά τα στοιχειώδη, είπε κάτι αναμενόμενο. Επανέφερε στο προσκήνιο τη γαλλική (και όχι μόνο) πρόταση να προχωρήσει η ομοσπονδοποίηση της Ευρωζώνης με τρία μέτρα: κοινό προϋπολογισμό, κοινό υπουργό Οικονομικών, «αμοιβαιοποίηση» μέρους του χρέους της Ευρωζώνης με έκδοση ενός τύπου ευρωομολόγων.
Ακολούθησαν μια αναμενόμενη και μια απροσδόκητη αντίδραση. Η αναμενόμενη ήρθε από τον Β. Σόιμπλε, που είπε τα γνωστά: αυτές οι προτάσεις δεν είναι ρεαλιστικές γιατί απαιτούν αλλαγές στις ευρωπαϊκές συνθήκες. Αυτό που μπορεί να γίνει είναι να μετεξελιχθεί ο ESM σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο, που θα αναλάβει την επιτήρηση της εφαρμογής «των κανόνων» (του Συμφώνου Σταθερότητας και των παρελκομένων του). Γνωστά πράγματα, κανείς δεν μπορεί να μεμφθεί τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών για έλλειψη σταθερότητας στις απόψεις του.
Η απροσδόκητη αντίδραση στις προτάσεις Μακρόν ήρθε από τον πρόεδρο της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ. Παρότι ο ίδιος προσωπικά, όπως και σύσσωμο το ιερατείο των Βρυξελλών, έκαναν κανονική προεκλογική καμπάνια υπέρ του Μακρόν και πανηγύρισαν την εκλογή του, ο Γιούνκερ συμπλήρωσε την κριτική του Σόιμπλε θυμίζοντας στον νέο Γάλλο Πρόεδρο ότι πρέπει να περικόψει δραστικά τις κρατικές δαπάνες, που ανέρχονται στο 56% του ΑΕΠ, ενώ δεν βρήκε να πει μια λέξη συμπάθειας για τις προτάσεις για την Ευρωζώνη.
Λογικά ο Γιούνκερ έπρεπε να υπερθεματίσει, εν μέρει τουλάχιστον, σε ό,τι αφορά την εμβάθυνση της ΟΝΕ. Πολύ περισσότερο που στο πεδίο αυτό βρίσκεται απέναντι στον Σόιμπλε: ο Γιούνκερ θέλει μια πιο «πολιτική Κομισιόν», που να είναι η κυβέρνηση Ε.Ε. και Ευρωζώνης, ενώ ο Σόιμπλε θέλει να την «ξεδοντιάσει» και να την περιθωριοποιήσει.
Τι ενώνει, λοιπόν, Σόιμπλε και Γιούνκερ σ’ αυτό το πρόωρο ευρωπαϊκό «κούρεμα» του Μακρόν, πριν καν εδραιώσει την εξουσία του στις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου; Υπάρχουν πολλά που μπορεί να τους ενώνουν, όπως για παράδειγμα η ανάγκη να στηρίξουν το αδελφό κόμμα τους στη Γαλλία, τους Ρεπουμπλικανούς, αλλά και να θέσουν τον Μακρόν σε καθεστώς επιτροπείας, επιβάλλοντας μια ευρεία συγκυβέρνηση στη Γαλλία που θα εγγυηθεί τις σκληρές μεταρρυθμίσεις.
Αλλά υπάρχει και κάτι ακόμη που ενώνει τους Γιούνκερ και Σόιμπλε, παρά τα αντιτιθέμενα σχέδιά τους για την πορεία της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Η επωδός του Σόιμπλε είναι ότι δεν είναι εφικτές αλλαγές στη διακυβέρνηση της Ευρωζώνης που απαιτούν «αλλαγές στις Συνθήκες». Γιατί; Διότι αυτό απαιτεί εγκρίσεις από εθνικά κοινοβούλια ή δημοψηφίσματα, δηλαδή απαιτεί να λειτουργήσει στοιχειωδώς η ενοχλητική και χρονοβόρα δημοκρατική διαδικασία, ο αφόρητος λαϊκός παράγοντας, που δεν είναι το ίδιο ελεγχόμενος στις 19 χώρες της Ευρωζώνης. Κι αυτοί οι «ενοχλητικοί» παράγοντες, μέχρι στιγμής, έχουν ματαιώσει πολλά ευρωπαϊκά σχέδια.
Ο Σόιμπλε, λοιπόν, αντιπαραθέτει στις προτάσεις του Μακρόν που απαιτούν αλλαγή συνθηκών «τον ρεαλιστικό τρόπο των αλλαγών που θα συμφωνηθούν μεταξύ των κρατών», δηλαδή με διακυβερνητικές συμφωνίες που θα μένουν εκτός θεσμικού πλαισίου της Ε.Ε., χωρίς περιττές υποχρεώσεις διαφάνειας, λογοδοσίας, κοινοβουλευτικού ελέγχου κ.λπ. Όπως περίπου συμβαίνει με τον ESM και δεκάδες θεσμικά όργανα που έχουν συγκροτηθεί απαλλαγμένα από τα «δημοκρατικά μπιχλιμπίδια» των Συνθηκών.
Σ’ αυτόν τον «ρεαλισμό» έχει προσγειωθεί και ο Γιούνκερ -τον απέδειξε με υποδειγματικά πραξικοπηματικό τρόπο στη διαχείριση του προσφυγικού, της ευρωπαϊκής ασφάλειας και άμυνας και άλλων ζητημάτων-, με τη διαφορά ότι θέλει κέντρο της διακυβέρνησης της Ευρωζώνης την Κομισιόν «του», ενώ ο Σόιμπλε προτιμά το «ανεξάρτητο» EMF (Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο). Και για τους δύο ο «μεταρρυθμιστικός» οίστρος του Μακρόν χρειάζεται ένα βαθμό τιθάσευσης, μέχρι να αντιληφθεί ότι το ευρωπαϊκό παιχνίδι παίζεται στα παζάρια πίσω από κλειστές πόρτες, όχι στις κάλπες. Αλλά, νέος είναι, θα μάθει...
