Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Σποραδικές νεφώσεις
18 °C
16.2°C18.8°C
2 BF 62%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
13.1°C17.3°C
2 BF 63%
ΠΑΤΡΑ
Αυξημένες νεφώσεις
15 °C
14.9°C16.0°C
0 BF 80%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
18 °C
17.8°C18.3°C
4 BF 61%
ΛΑΡΙΣΑ
Σποραδικές νεφώσεις
15 °C
14.5°C15.7°C
0 BF 67%
Ν. Φίλης: Από το σχολείο της κρίσης στο σχολείο της ανάπτυξης
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ν. Φίλης: Από το σχολείο της κρίσης στο σχολείο της ανάπτυξης

Συγκεκριμένα τόνισε ότι:

Η ερευνητική δουλειά του ΚΑΝΕΠ/ ΓΣΕΕ είναι ένα παράδειγμα σταθερής επιστημονικής ενασχόλησης σχετικά με την ποιότητα του εκπαιδευτικού συστήματος. Δεν είναι μια φωτοβολίδα, ούτε μια αγοραία έρευνα, που συχνά επιδιώκουν τον πρόσκαιρο εντυπωσιασμό και εξυπηρετούν πολιτικές και οικονομικές σκοπιμότητες  υποκρυπτόμενων συμφερόντων. 

Το ΚΑΝΕΠ/ΓΣΕΕ λειτουργεί με συνείδηση της αποστολής του, που συνίσταται στην ανάδειξη του δημοσίου συμφέροντος ως προς την εξέλιξη της εκπαίδευσης. Μέσα στη γενικότερη κρίση των συνδικαλιστικών οργανώσεων το ΚΑΝΕΠ/ΓΣΕΕ  επιβεβαιώνει μια προοπτική ανανέωσης του συνδικαλιστικού κινήματος, μακριά από ποικίλες χειραγωγήσεις, με σταθερή έγνοια τη δημοκρατική πολιτικοποίηση των αναπτυξιακών στόχων, μια ανάπτυξη που στο επίκεντρό της θα είναι η κοινωνική αλληλεγγύη, η  εργασία, η μόρφωση, η προστασία του περιβάλλοντος .

Προχθές συμπληρώθηκαν επτά χρόνια από την υπαγωγή της χώρας στο καθεστώς των Μνημονίων και της σκληρής επιτήρησης. Απομένει να επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις ότι η οικονομία μπορεί σύντομα να βγει στο ξέφωτο της ανάπτυξης, αφήνοντας σταδιακά και ελπίζουμε οριστικά πίσω της τα μνημόνια, αλλά και τις παθογένειες που οδήγησαν στην κρίση και τα Μνημόνια.

Α. Τα ερωτήματα που τίθενται είναι: «ποια ανάπτυξη;», «προς όφελος ποιων; με ποια σχέση με τον διεθνή περίγυρο;»

Στα ερωτήματα αυτά αναδεικνύεται ως κεντρική η απάντηση για την κατεύθυνση της εκπαίδευσης. Πως από το σχολείο της κρίσης θα περάσουμε στο σχολείο της ανάπτυξης. Με ποιο σχολείο σε ποια ανάπτυξη.

Σε μια χώρα που οι ιδιωτικές δαπάνες εκπαίδευσης συναγωνίζονται τις δημόσιες με αποτέλεσμα στρεβλώσεις και εκπαιδευτικές-κοινωνικές ανισότητες, πρέπει να δώσουμε απάντηση στο ερώτημα πώς το εκπαιδευτικό σύστημα, με τη γενναιόδωρη δημόσια υποστήριξη θα αποτελέσει τη ραχοκοκαλιά της νέας αναπτυξιακής  προσπάθειας χωρίς να υποτάσσει τις μορφωτικές  προτεραιότητες σε ένα αναχρονιστικό οικονομισμό αλλά και χωρίς να αναπαράγει έναν ξέπνοο ακαδημαϊσμό, τις παθογένειες που έχουνε οδηγήσει το σχολείο σε μια κατάσταση ακινησίας.  

Προφανώς και η αναγκαία εκπαιδευτική μεταρρύθμιση προϋποθέτει ένα «παιδαγωγικό πλαίσιο αναφοράς στόχων και πρακτικών που θα προσαρμόζονται σε κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης». Από την προσχολική μέχρι και την τριτοβάθμια και την δια βίου μάθηση όπως σωστά προτείνει το ΚΑΝΕ/-ΓΣΕΕ. Προφανώς πρέπει να απομακρυνθούμε  από την πρακτική  σύμφωνα με την οποία η εκπαιδευτική  μεταρρύθμιση  συρρικνωνόταν στο πρόβλημα του τρόπου εισαγωγής στα πανεπιστήμια. Γι’ αυτό και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ απέφυγε να ξεκινήσει από την πεπατημένη, ξεκινήσαμε από τα νηπιαγωγεία, τα δημοτικά, τα γυμνάσια καθώς επίσης και από τον επανασχεδιασμό των δομών της μη τυπικής εκπαίδευσης.

Ο εθνικός και κοινωνικός διάλογος για την Παιδεία αγκάλιασε όλες τις πτυχές θεσμών περιεχομένου νοοτροπιών  και σχέσεων εξουσίας στο χώρο της εκπαίδευσης, με την πεποίθηση ότι το σχολείο της ανάπτυξης πρέπει να καθιερώσει την 14χρονη υποχρεωτική εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένης της δίχρονης υποχρεωτικής  προσχολικής  αγωγής.

Αυτό προϋποθέτει έμπρακτο ενδιαφέρον του κράτους. Σταματήσαμε την παραπέρα πτώση των κονδυλίων του προϋπολογισμού για την εκπαίδευση, είναι αναγκαίο όμως τώρα να αρχίσει η ανοδική πορεία τους.  Τα μνημόνια αφήνουν πίσω τους σχολεία υποστελεχωμένα σε προσωπικό με ανεπαρκώς συντηρούμενες υποδομές. Είναι λοιπόν στόχος προτεραιότητας η αύξηση των δαπανών για την εκπαίδευση.

Η νεοφιλελεύθερη προσέγγιση με το σύστημα των κουπονιών κλπ., με την οποία επιχειρείται  η υποκατάσταση του δημοσίου καθήκοντος από τα νοικοκυριά, εάν εφαρμοστεί, θα οδηγήσει σε σχολεία πολλαπλών ταχυτήτων, δηλαδή σε υποβάθμιση της δημόσιας εκπαίδευσης και σε έκρηξη των εκπαιδευτικών ανισοτήτων. Αυτό επιβεβαιώνουν  διεθνείς μελέτες.    

Β. Μέσα στο σύνολο των αναγκαίων μέτρων εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, πρέπει να αναδείξουμε τις εξής προτεραιότητες:

1. Πρώτη προτεραιότητα η ριζική αλλαγή της Τεχνικής-Επαγγελματικής εκπαίδευσης, ώστε από αποθήκη εφήβων να αποκτήσει μορφωτική αξία, επαγγελματική ωφελιμότητα και  κοινωνική αναγνώριση. Για πολλούς λόγους δεν είναι δυνατή σήμερα η επανίδρυση των ενιαίων πολυκλαδικών λυκείων. Οφείλουμε να εισαγάγουμε την αρχή της πολυκλαδικότητας στην βαθμίδα  του λυκείου. Από φέτος ενισχύουμε την πρώτη λυκείου των ΕΠΑΛ, ώστε να έχουν ένα πρόγραμμα με ισχυρότερη  γενική μόρφωση. Στη Β΄ λυκείου καθιερώνουμε τους τομείς και στη Γ΄ λυκείου τις ειδικότητες, ενώ άρχισε ήδη να λειτουργεί και ο μεταλυκειακός θεσμός της Μαθητείας. Πρόκειται για βήματα  που αποσκοπούν στην αναβάθμιση της Τεχνικής εκπαίδευσης, στη διαμόρφωση συνθηκών ώστε η φοίτηση στα ΕΠΑΛ να είναι επιλογή των μαθητών και των μαθητριών και όχι προϊόν σκληρής ταξικής επιλογής.

Οφείλουμε να αποφύγουμε όμως έναν διπλό κίνδυνο στην προσπάθειά μας να καταστήσουμε ισότιμους τους δύο τύπους λυκείου. Δεν πρέπει να αντιμετωπίζουμε τα ΕΠΑΛ ως ΓΕΛ έστω β’  κατηγορίας, ούτε βεβαίως τα ΓΕΛ  ως σχολικές μονάδες που το επίπεδό τους θα προσαρμόζεται σε εκείνο των ΕΠΑΛ.

Τέλος, οφείλουμε να ενισχύσουμε και να διαφοροποιήσουμε τη διέξοδο των αποφοίτων των ΕΠΑΛ προς την Τεχνική Τριτοβάθμια εκπαίδευση, π.χ. με την καθιέρωση ενός δίχρονου κύκλου σπουδών στα ΤΕΙ που θα στο τέλος του θα χορηγείται πιστοποιητικό επάρκειας για συγκεκριμένα επαγγέλματα που είναι αναγκαία στην αγορά.

2. Δεύτερη προτεραιότητα: η καθιέρωση της υποχρεωτικής δίχρονης προσχολικής αγωγής. Πρόκειται για έναν θεσμό που η καθιέρωσή του ανάγεται στο 1983  αλλά παρά τον πακτωλό χρημάτων που ξοδεύτηκαν από τότε στην εκπαίδευση, παραμένει μια υποβαθμισμένη βαθμίδα. Όχι μόνο χωρίς κτιριακή υποδομή, αλλά και με προσωπικό με υψηλό μέσο όρο ηλικίας.

 3. Τρίτη προτεραιότητα η Ειδική Αγωγή: Πέρσι και φέτος προσελήφθη αριθμός ρεκόρ αναπληρωτών και αναπληρωτριών. Χρειάζεται κατά προτεραιότητα ο διορισμός μόνιμου προσωπικού. Η ανίχνευση των παιδιών με ειδικές ανάγκες ήδη από το νηπιαγωγείο, μια διαδικασία που ουσιαστικά δεν υφίσταται σήμερα.  Και, βεβαίως, η καθιέρωση του εκπαιδευτικού μοντέλου της συμπερίληψης με τη διαφοροποιημένη διδασκαλία,  που προϋποθέτει επιμόρφωση όλων των εκπαιδευτικών και όχι πολλές κατηγορίες εκπαιδευτικών.

4. Τέταρτη προτεραιότητα η επιμόρφωση όλων των εκπαιδευτικών σε όλες τις βαθμίδες. Η επιμόρφωση πρέπει να ολοκληρώνεται με πιστοποιητικό μετά από αξιολόγηση. Το ΚΑΝΕΠ/ΓΣΣΕΕ έχει εμπειρία από επιμόρφωση εκπαιδευτικών, όπου υπήρξε προθυμία και ζήλος να συμμετάσχουν. Συναφές θέμα στο σημείο αυτό είναι και η εισαγωγική εκπαίδευση των εκπαιδευτικών.

5.  Πέμπτη προτεραιότητα η αναμόρφωση της ξενόγλωσσης εκπαίδευσης και η αξιοποίηση του κρατικού πιστοποιητικού γλωσσομάθειας. Ταυτοχρόνως η καθιέρωση μέσα στο σχολείο του κρατικού πιστοποιητικού Πληροφορικής.  

Γ. Ξεχωριστή σημασία έχει το πρόγραμμα διορισμού εκπαιδευτικών. Η γήρανση του εκπαιδευτικού προσωπικού θα επιδεινωθεί με την παράταση του εργάσιμου βίου και της συνταξιοδότησης στα 67. Η πολιτεία πρέπει να καθιερώσει δυνατότητες εθελοντικής μετακίνησης εκπαιδευτικών σε διοικητικές θέσεις. Η γήρανση του εκπαιδευτικού πληθυσμού σε συνδυασμό και η   προσωρινότητα των αναπληρωτών   συνιστούν αντικίνητρα για την αναγκαία επιμόρφωση των εκπαιδευτικών.

Δ. Στην έκθεση επισημαίνονται γεωγραφικές και περιφερειακές ανισότητες. Η αντιμετώπισή τους προϋποθέτει εξωστρέφεια του σχολείου προς την τοπική κοινωνία, αύξηση του δημόσιου ενδιαφέροντος για τις ζώνες εκπαιδευτικής προτεραιότητας   και συμπερίληψη της σχολικής διαρροής και της στασιμότητας στους δείκτες αυτόαξιολόγησης των σχολικών μονάδων.

Ε. Σε μια χώρα όπου το 55% των νέων είναι άνεργοι,  είναι αναμενόμενο να είναι αυξημένος και ο αριθμός των ΝΕΕΤS. Αναφερόμενοι στις χώρες του ΟΟΣΑ, πρόκειται για 40 εκατομμύρια νέους που σήμερα δεν έχουν εργασία, δεν σπουδάζουν και δεν καταρτίζονται επαγγελματικά (Νο Employment, Education, Training-Νeets).

Αποτελούν το 15% του συνόλου των νέων ηλικίας 15 έως 29 ετών των χωρών του ΟΟΣΑ και οι δύο στους τρεις εξ αυτών έχουν πάψει να ψάχνουν ενεργά για δουλειά.

Ένας μεγάλος αριθμός από αυτούς εγκαταλείπει το σχολείο στα μέσα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, κάτι που θα τους στοιχίσει αργότερα σε δεξιότητες και ευκαιρίες απασχόλησης.

Για το 20% αυτών η χρονική περίοδος χωρίς δουλειά, εκπαίδευση και κατάρτιση διαρκεί πάνω από ένα χρόνο και τις περισσότερες φορές οδηγεί σε αποθάρρυνση και αποκλεισμό.

Οι ΝΕΕΤs έχουν χαμηλότερα επίπεδα ευτυχίας, εμπιστοσύνης και ικανοποίησης από τη ζωή τους ενώ ενδιαφέρονται λιγότερο για την πολιτική.

Το συνολικό ακαθάριστο προϊόν που χάνεται από την αδρανοποίησή τους εκτιμάται στα 360-605 δισ. δολάρια, δηλαδή το 0,9%-1,5% του ΑΕΠ των χωρών του ΟΟΣΑ.

Η Δια Βίου Μάθηση και Κατάρτιση μπορεί να αποδειχθεί αναγκαίος μοχλός για τον περιορισμό του προβλήματος. 

Σε ό, τι αφορά στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση, η κυβέρνηση συμπληρωματικά με τις μέχρι σήμερα παρεμβάσεις της θα φέρει σύντομα για διαβούλευση και νομοθέτηση σειρά μέτρων αναβάθμισης της παρεχόμενης εκπαίδευσης στα ΑΕΙ και στα ΤΕΙ, που θα καθιερώνουν τον Ενιαίο Χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας, θα ενισχύουν την αντιπροσωπευτικότητα και την αποτελεσματικότητα των οργάνων διοίκησης των ΑΕΙ, θα επαναφέρουν τη φοιτητική συμμετοχή, θα διευρύνουν τους μορφωτικούς ορίζοντες των φοιτητών με την καθιέρωση της δυνατότητας να πιστοποιούν τις γνώσεις τους και σε άλλο τμήμα πέραν αυτού της εισαγωγής τους, θα διασφαλίζουν την  ελεύθερη πρόσβαση όλων όσοι το επιθυμούν στα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών με την ενίσχυση των τμημάτων εκείνων που προσφέρουν δωρεάν Π.Μ.Σ. και με την απαλλαγή τουλάχιστον του 40% των φοιτητών από τα τέλη φοίτησης.

Συμπερασματικά, το εκπαιδευτικό σύστημα εμφανίζεται ακινητοποιημένο από τις παραμονές της κρίσης μέχρι σήμερα, το χρονικό διάστημα δηλαδή που μελετά η έκθεση του ΚΑΝΕΠ/ΓΣΕΕ. Οι προ υπάρχουσες παθογένειες οδηγούν στην επιδείνωση της εκπαιδευτικής  κρίσης. Παρόλα αυτά το δημόσιο σχολείο αντέχει. Πρέπει να το παραδεχτούμε χάρη στη προσφορά των εκπαιδευτικών παρότι αντιμετωπίζονται  συχνά με απαξιωτικό τρόπο. Καμιά έξοδος από την εκπαιδευτική κρίση δεν είναι δυνατή χωρίς εμπιστοσύνη στους εκπαιδευτικούς οι οποίοι με τη σειρά τους οφείλουν να αντιληφθούν τη νευραλγική θέση τους προκειμένου το σχολείο να επανακτήσει τη δημόσια εμπιστοσύνη.

Προς την κατεύθυνση αυτή, συμβολικά και ουσιαστικά υπήρξε σημαντική η επιστροφή στην κανονικότητα τον περασμένο Σεπτέμβριο όταν όλα τα σχολεία άνοιξαν στην ώρα τους μετά από πολλά χρόνια. 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL