Τελικά στην πολιτική ό,τι ψηφίζεις παίρνεις και -ως γνωστόν- μετά την απομάκρυνση από την... κάλπη ουδέν λάθος αναγνωρίζεται. Και οι Αμερικανοί από χθες έχουν και επίσημα, πρώτο πολίτη της χώρας τους, αυτόν που ψήφισαν: τον Ντόναλντ Τραμπ! Έναν εκκεντρικό και επιδειξιομανή δισεκατομμυριούχο, ο οποίος ορκίστηκε 45ος πρόεδρος των ΗΠΑ, κάθισε ήδη στην προεδρική καρέκλα στο οβάλ γραφείο και πέρασε την πρώτη του νύχτα στον Λευκό Οίκο. Και από την εποχή Ομπάμα πέρασαν ήδη στην εποχή του Ντ. Τραμπ.
Η τελετή της ορκωμοσίας του νέου προέδρου είχε στόμφο, όγκο και μια ιδιότυπη μεγαλοπρέπεια, αλλά δεν είχε τη λάμψη και τη γοητεία ανάλογων τελετών στο παρελθόν. Λέγεται ότι διάσημοι Αμερικανοί σταρ της μουσικής και του Χόλιγουντ γύρισαν την πλάτη στον Ντ. Τραμπ και αρνήθηκαν να παρευρεθούν, αλλά η πληροφορία ότι προσεκλήθησαν εσπευσμένα να τους αντικαταστήσουν ο Έλληνας... αοιδός Βαλάντης και ο... λαμέ δήμαρχος Πατούλης, ελέγχεται ως ανακριβής.
Ως εδώ όλα καλά και χαριτωμένα. Τα δύσκολα είναι μπροστά. Εντάξει, οι Αμερικανοί θα πληρώσουν το τίμημα ή θα εισπράξουν τα οφέλη της επιλογής τους. Τίμημα, όμως, θα πληρώσει και ο υπόλοιπος κόσμος, καθώς οι ΗΠΑ παραμένουν η κυρίαρχη πολιτική, οικονομική και στρατιωτική δύναμη στον κόσμο και ο νέος πλανητάρχης από τη θέση του και με τις επιλογές του θα επηρεάζει, θα διαμορφώνει και θα ρυθμίζει την παγκόσμια πολιτική, οικονομική και γεωστρατηγική ισορροπία. Και αυτή η εξουσία, όταν περνάει στα χέρια ενός Ντόνταλντ Τραμπ, εύλογα προκαλεί ανησυχία, αμηχανία και φόβο για το τι μέλλει γενέσθαι.
Έδωσε νωρίς το στίγμα του
Υπερβολές; Μακάρι να ήταν, αλλά οι οιωνοί δεν είναι άριστοι, διότι, εκτός από την καλή, και η κακή ημέρα φαίνεται από το πρωί. Για την ακρίβεια φάνηκε όταν ο υποψήφιος πρόεδρος Ντ. Τραμπ ξεδίπλωνε έναν φαινομενικά αντισυστημικό, αλλά βαθιά συντηρητικό έως αντιδραστικό λόγο με ρατσιστικές, ξενοφοβικές και σεξιστικές εκρήξεις. Φάνηκε πιο καθαρά το τελευταίο διάστημα όταν ο εκλεγμένος πρόεδρο,ς με ομοβροντία δηλώσεων και συνεντεύξεων, έκανε άνω - κάτω την Ευρώπη και όχι μόνο. Όταν δηλαδή χαρακτήριζε «...γερμανικό όχημα την Ευρωπαϊκή Ένωση», «θαυμάσια υπόθεση» το Brexit και “παρωχημένο” το ΝΑΤΟ, όταν... έκλεινε το μάτι στη Ρωσία του Πούτιν και έτριζε τα δόντια στην Κίνα, αλλά και όταν ισχυριζόταν πως είναι «εξόχως καταστροφικό λάθος» το άνοιγμα των συνόρων στους πρόσφυγες.
Το αν και πώς αυτή η ρητορική θα κορυφωθεί και θα γίνει επίσημη πολιτική των ΗΠΑ, μένει να το δούμε το αμέσως επόμενο διάστημα. Ωστόσο ο Ντ. Τραμπ έδωσε το στίγμα του και με το παραπάνω. Κυρίως αποκάλυψε τις βαθύτερες επιδιώξεις μιας ισχυρής μερίδας του αμερικανικού κατεστημένου, το οποίο στην ουσία θέλει και προωθεί μια νέα παγκόσμια ισορροπία και μια νέα εντελώς διαφορετική σχέση μεταξύ Αμερικής και Ευρώπης. Μια σχέση στην οποία κυρίαρχο ρόλο θα παίζει πλέον η αρχή του εθνικού συμφέροντος των ΗΠΑ, εις βάρος των κοινών αρχών που καθοδηγούσαν μέχρι τώρα την κοινή πορεία Αμερικής και Ευρώπης στη γεωπολιτική σκακιέρα.
Ο Ντ. Τραμπ και η Ευρώπη
Οι ΗΠΑ του Ντ. Τραμπ εμφανίζονται, για πρώτη φορά μετά τον πόλεμο, να μην ενδιαφέρονται και πολύ για το μέλλον της ευρωπαϊκής ενοποίησης, και το δείχνουν ανοιχτά. Πιστεύουν ότι η σημερινή Ευρώπη είναι όχημα για τη γερμανική κυριαρχία στη Γηραιά Ήπειρο και το δηλώνουν δημοσίως. Προωθούν το Brexit και τη στρατηγική σύγκλιση με τη Βρετανία, προβλέπουν και άλλες αποχωρήσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση και δεν κρύβουν τη χαρά τους για όλα αυτά. Θεωρούν ότι το ΝΑΤΟ είναι απαρχαιωμένος μηχανισμός, που κοστίζει ακριβά στις ΗΠΑ και κατηγορούν τους Ευρωπαίους συμμάχους τους ως... μπαταχτσήδες, καθώς δεν πληρώνουν το μερίδιο που τους αναλογεί για να απολαμβάνουν την προστασία της αμερικανικής ομπρέλας.
Δεν είναι και λίγες οι ανατροπές που σηματοδοτούν οι δηλώσεις Τραμπ. Το αν θα συνεχιστούν και μετά την εγκατάστασή του στον Λευκό Οίκο, μένει να το δούμε. Θα φανεί αργά ή γρήγορα. Το βέβαιο είναι ότι ο κόσμος, έτσι όπως τον γνωρίσαμε μετά τον πόλεμο, δεν υπάρχει πια. Η οικονομική κρίση, που άλλους τους... ανεβάζει και άλλους τους κατεβάζει, δεν έχει ξεπεραστεί ακόμα οριστικά. Απλώς έχει προκαλέσει επικίνδυνους κλυδωνισμούς στο παγκόσμιο σύστημα επιταχύνοντας υποβόσκουσες διεργασίες στον πυρήνα των οποίων βρίσκεται η ανακατανομή ρόλων στις αγορές και η αναζήτηση νέων ισορροπιών στην Ευρώπη και στον παγκόσμιο οικονομικό καταμερισμό. Κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει ομαλά, μπορεί όμως να γίνει και βίαια. Αυτό το ενδεχόμενο προσθέτει ανησυχίες, φόβους και εντάσεις σε έναν κόσμο, που αλλάζει αλλά δεν γίνεται καλύτερος. Γίνεται περισσότερο ασταθής και πιο επικίνδυνος, καθώς μπαίνει και σε αχαρτογράφητα νερά.
Ο «...εχθρός του εχθρού» και ο... φίλος
Ασφαλώς ο Ντ. Τραμπ δεν είναι «ο τρελός του χωριού». Δεν γίνεται επικίνδυνος απλώς επειδή επιδιώκει να διατηρήσει την πρωτοκαθεδρία της χώρας του στον κόσμο. Ούτε επειδή είναι «...ο εχθρός του εχθρού μου» τον κάνει απαραίτητα... φίλο μου. » Το γεγονός ότι απαξιώνει την Ευρώπη και βάζει στο στόχαστρό του τη Γερμανία της Μέρκελ και του Σόιμπλε δεν τον κάνει αυτομάτως υποστηρικτή μιας άλλης Ευρώπης, μη γερμανικής. Το πρόβλημα τελικά είναι το πώς και με ποια μέσα θα πολιτευθεί ο πρόεδρος Ντ. Τραμπ. Αυτό ουδείς το γνωρίζει. Το σίγουρο είναι ότι δεν θα πλήξουμε. Επίσης σίγουρο είναι ότι το «βαθύ σύστημα» των ΗΠΑ διαθέτει το ένστικτο, τα μέσα και τον τρόπο για να διορθώνει επικίνδυνες ανορθογραφίες και να επαναφέρει στην «τάξη» ακόμα και τον πρόεδρο. Ο ίδιος ο Τραμπ έχει δώσει εγκαίρως το στίγμα του με τις ρατσιστικές, ξενοφοβικές τοποθετήσεις του, αλλά και με την εκφρασμένη συμπάθειά του στον στρατό, στην αστυνομία και στις μυστικές υπηρεσίες. Τι απομένει; Ο θεός να βάλει το χέρι του. Και οι λαοί, βεβαίως.
Σκίτσο: Γιάννης Κουτσοκώστας
