Ήθελα να γράψω κάτι χριστουγεννιάτικο, αλλά γνώριζα ότι ήταν μεγάλος ο κίνδυνος να πέσω σε κοινοτοπίες. Αναρίθμητες οι σελίδες που γράφονται κάθε χρόνο τέτοια εποχή.
Είπα λοιπόν να εστιάσω στο γνωστό φαινόμενο της μελαγχολίας ή της κατάθλιψης των γιορτών. Είναι πολύ διαδεδομένο και αφορά σχεδόν το 50% των ανθρώπων στις δυτικές κοινωνίες.
Πιστεύω ότι κύρια αιτία της μελαγχολίας Χριστουγέννων - Πρωτοχρονιάς, γενεθλίων και άλλων επετείων είναι ο Χρόνος. Οι άνθρωποι τότε αναγκάζονται να κοιτάξουν κατάματα το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της ύπαρξής τους μέσα στον κόσμο.
Εμβληματικό για το επιχείρημά μου είναι το πολυδιαβασμένο μυθιστόρημα του Κάρολου Ντίκενς «Χριστουγεννιάτικα κάλαντα», γραμμένο το 1843.
Συμβολικό θέμα του Ντίκενς και πραγματικός πρωταγωνιστής είναι ο Χρόνος, αν παραλείψουμε τον γέρο - Σκρουτζ, κάτι που δικαιολογείται σε μια δεύτερη, αφαιρετική ανάγνωση των λογοτεχνικών έργων.
Η δομή του μυθιστορήματος χωρίζεται σε τρεις ενότητες, τα περασμένα Χριστούγεννα, τα παρόντα και τα μελλοντικά.
Τα Χριστούγεννα και η Πρωτοχρονιά λοιπόν είναι που φέρνουν αυτές τις τρεις διαστάσεις του Χρόνου μπροστά στην ύπαρξη των ανθρώπων μέσα στον κόσμο.
Το παρελθόν είναι οι ευτυχισμένες στιγμές των γιορτών σε άλλες ηλικίες, με αγαπημένα πρόσωπα που δεν υπάρχουν πια και θα απουσιάζουν για πάντα, είτε απελθόντες γονείς, συζύγους και συγγενείς, είτε φίλους με τους οποίους, για διάφορους λόγους, δεν θα ξαναγιορταστούν μαζί άλλα Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιές.
Το παρόν είναι ο απολογισμός για τους στόχους και τις επιδιώξεις που δεν έχουν πραγματοποιηθεί, μένοντας στο ράφι των χαμένων ονείρων. Μπορεί να είναι η σημερινή ανεργία, που έχει συντρίψει επαγγελματικές και οικογενειακές φιλοδοξίες, ή ένας αποτυχημένος έρωτας, κρυφός ή φανερός. Στο ράφι των χαμένων ονείρων χωράνε τα πάντα.
Το μέλλον είναι το δυσκολότερο. Η υπαρξιακή αγωνία του θανάτου, το άγχος για τις επισφαλείς επιδιώξεις και ελπίδες, η ανησυχία για την πορεία της οικογένειας και των αγαπημένων προσώπων, η αδιάφανη μέλλουσα τύχη των πάντων.
Ο Χρόνος, λοιπόν, φίλος και εχθρός, μας δείχνει το αφτιασίδωτο πρόσωπό του αυτές τις μέρες...
Καλά Χριστούγεννα!
