Όσο πλησιάζουν οι ημέρες των εκλογών, οι δημοσκοπήσεις πληθαίνουν και τα «ευρήματά» τους, όπως παρουσιάζονται σε κάποια τηλεοπτικά κανάλια και εφημερίδες, επιχειρούν πλήρη αντιστροφή της σχέσης που εκ των πραγμάτων έχει κάθε δημοσκόπηση με την πολιτική πραγματικότητα. Αντί οι δημοσκοπήσεις να αποτυπώνουν με όποια μέθοδο επιλέγουν και με όποιες τεχνικές χρησιμοποιούν μια διαμορφωμένη ή υπό διαμόρφωση πολιτική πραγματικότητα, διεκδικούν να διαμορφώσουν μια επιθυμητή στους εντολοδόχους τους πολιτική πραγματικότητα, η οποία όμως δεν θα έχει ουσιώδη πολιτικά χαρακτηριστικά. Με στόχο, όχι μόνο να εμποδίσουν τον ΣΥΡΙΖΑ να έρθει πρώτο κόμμα στις επερχόμενες εκλογές, αλλά όταν σχηματίσει κυβέρνηση μετά τις προσεχείς εθνικές εκλογές να διαμορφωθούν όροι οι οποίοι θα εμποδίζουν την εφαρμογή του προγράμματός του.
Οι αλλεπάλληλες δημοσκοπήσεις σήμερα και η ανάδειξή τους σε πολιτικά γεγονότα, τα οποία προαναγγέλλονται, σχολιάζονται και ανακυκλώνονται μεταξύ των ΜΜΕ, υποβάλλουν και επιδιώκουν να επιβάλουν πλήρη αποπολιτικοποίηση της πολιτικής και αυτό είναι πολύ πιο σημαντικό ζήτημα από τις παραβιάσεις των κανόνων και τις μεθοδεύσεις της διεξαγωγής τους. Γιατί παραβιάσεις των κανόνων γίνονται, εξαιτίας των οποίων τα δείγματα των δημοσκοπήσεων δεν είναι αντιπροσωπευτικά, άρα και τα «ευρήματά» τους δεν είναι αξιόπιστα, και τις παραβιάσεις αυτές ομολογούν εμμέσως οι εταιρείες δημοσκόπησης, αν και με ψιλά γράμματα, στη λεγόμενη «ταυτότητα της έρευνας», όταν, για παράδειγμα, δηλώνουν ότι μόνο το 15% του δείγματός τους είναι άνεργοι, ενώ η καταγεγραμμένη ανεργία είναι διπλάσια. Όπως γίνονται και μεθοδεύσεις στον τρόπο που διατυπώνονται οι ερωτήσεις σε μια διχοτομική λογική "ναι-όχι, συμφωνώ-διαφωνώ", ώστε να εκμαιεύονται οι επιθυμητές απαντήσεις ή στα θέματα που επιλέγονται κατά περίπτωση ως σημαντικά, με μόνιμο θέμα ερώτησης την επιθυμία παραμονής της χώρας στην Ευρωζώνη ή την προτίμηση της πολιτικής σταθερότητας έναντι των εκλογών θεωρώντας ότι η μια επιλογή αποκλείει την άλλη.
Η αποπολιτικοποίηση της πολιτικής, όμως, η οποία επιδιώκεται μέσα από την κυριαρχία των δημοσκοπήσεων στην πολιτική ζωή, έχει πολύ πιο σημαντικές επιπτώσεις από τις εφήμερες κομματικές επιδιώξεις των κρατούντων, γιατί διαμορφώνει σταδιακά μια κοινωνική ιδεολογία και μια πολιτική οπτική οι οποίες βασίζονται στην παραδοχή ότι κάθε άποψη, πρόταση ή πρόβλημα που δεν αποτυπώνεται ποσοτικά και δεν εκφράζεται με αριθμούς δεν έχει καμία εγκυρότητα και καμία αξιοπιστία, καμία αντικειμενική ύπαρξη και εντέλει καμία αξία αναφοράς. Επομένως, όλα τα ερωτήματα για τις πολιτικές επιλογές και τα κοινωνικά προβλήματα είναι βάσιμα και έχουν νόημα μόνο όταν διατυπώνονται με τρόπους οι οποίοι επιδέχονται απαντήσεις που μπορούν να μεταφραστούν σε αριθμούς και, αντίστροφα, μόνον ό,τι εκφράζεται με αριθμούς είναι έγκυρο, αντικειμενικό και πραγματικό.
Αυτή η «λογική» των δημοσκοπήσεων είναι συμπληρωματική μιας αντίστοιχης αριθμοποίησης της πολιτικής η οποία έχει επιβληθεί τα τελευταία χρόνια μέσα από τη διαχείριση της κρίσης κατά τις επιταγές των Μνημονίων. Μέσα από την πολιτική αυτή αναδείχθηκαν οι αριθμοί και οι κάθε λογής αριθμητικοί δείκτες σε βασικό μέσο διατύπωσης και αποτίμησης της σημασίας κάθε οικονομικού και κοινωνικού προβλήματος, αλλά και σε κύριο κριτήριο της λύσης του. Οι αριθμητικοί δείκτες για την οικονομία, διατυπωμένοι επιλεκτικά όπως οι ερωτήσεις των δημοσκοπήσεων, αποτυπώνουν την πορεία της κρίσης και παράλληλα μας πείθουν ότι επίκειται η έξοδος από την κρίση, ανεξάρτητα από τα περί του αντιθέτου βιώματα της καθημερινότητάς μας
Μέσα από την πολύπλευρη αυτή επιχείρηση αποπολιτικοποίησης της πολιτικής επιβάλλεται μια διαμορφωμένη από τους αριθμούς εικόνα της πραγματικότητας ως πραγματικότητας στην οποία επιτρέπονται μόνο ορισμένου τύπου επιλογές, κατά κανόνα διχοτομικές, επιβάλλονται μόνο ορισμένης πολιτικής λογικής δράσεις, διαμορφώνεται μια ορισμένη πολιτική και κοινωνική «κανονικότητα» και προβάλλεται μια ιδεολογία που θέλει να είναι κατανοητός μόνο εκείνος ο κόσμος που ποσοτικοποιείται και εκφράζεται αριθμητικά.
Το πρόβλημα, επομένως, σήμερα δεν είναι οι πολιτικές ιδιοτέλειες των δημοσκοπούντων ή η αντικειμενική ή μη αποτύπωση της πολιτικής πραγματικότητας μέσα από την τεχνολογία των δημοσκοπήσεων, αλλά η πολιτική και κοινωνική ιδεολογία που διαμορφώνουν μέσα από την αριθμοποίηση της πολιτικής, η οποία μακροπρόθεσμα ορθώνει φράγματα επικοινωνίας της Αριστεράς με τους πολίτες.
* Ο Δ. Χασάπης διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών
