Μετά και την ψήφιση της τροπολογίας της κυβέρνησης για τη συνέχιση της προστασίας της πρώτης κατοικίας , φαίνεται ότι ανοίγει ο δρόμος τόσο για τη δόση του 1 δισ. ευρώ όσο και για την πρόωρη αποπληρωμή του μέρος του χρέους της Ελλάδας προς το ΔΝΤ, κάτι το οποίο έχει πολύ μεγάλη πολιτική σημασία. Τουλάχιστον για το πρώτο, πηγές του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης τόνιζαν ότι υπάρχει αισιοδοξία για το αποτέλεσμα του Eurogroup, η συνεδρίαση του οποίου θα διεξαχθεί στις 5 Απριλίου.
Ως φαίνεται, έχει υπάρξει πλέον συνολική συμφωνία με τους θεσμούς για το νέο πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας. Επομένως, σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, απομένουν τα τυπικά για την εκταμίευση του 1 δισ. ευρώ.
Πολιτικό μήνυμα
Συνεπώς, όλο το "βάρος" της κυβέρνησης... πέφτει στην αποπληρωμή του χρέους της Ελλάδας προς το ΔΝΤ. Ωστόσο, η ελληνική πλευρά έχει να αντιμετωπίσει κάτι ακόμη. Την ανάγκη ορισμένων κρατών - μελών της Ευρωζώνης να κρατήσουν μέσα στο “παιχνίδι” της μεταμνημονιακής εποπτείας της Ελλάδας το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας αναφέρθηκε στο συγκεκριμένο ζήτημα προ δύο εβδομάδων περίπου, λέγοντας χαρακτηριστικά «...κάποιοι θέλουν να είναι εδώ, εμείς έχουμε σχέδιο για να πάψει να είναι εδώ και σύντομα θα το κάνουμε πράξη» προαναγγέλλοντας ουσιαστικά την αποπληρωμή των δόσεων στο Ταμείο την αμέσως επόμενη περίοδο.
Μάλιστα, ορισμένες πηγές αναφέρουν πως η συγκεκριμένη κίνηση αναμένεται να πραγματοποιηθεί πριν από το Πάσχα και θα αποτελέσει ακόμη ένα δείγμα της έμπρακτης εξόδου της χώρας από τα Μνημόνια.
Την περασμένη εβδομάδα ο Τζέρι Ράις, εκπρόσωπος του ΔΝΤ, ρωτήθηκε σχετικά με το ενδεχόμενο πρόωρης αποπληρωμής των δανείων του από την Ελλάδα. «Είναι μια απόφαση των ελληνικών αρχών σε συνεργασία με άλλους επίσημους πιστωτές αν χρειάζεται», ανέφερε, προσθέτοντας πάντως πως μια τέτοια εξέλιξη θα μείωνε το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους προς το Ταμείο.
Αξίζει να σημειωθεί πως τα δάνεια του ΔΝΤ διαθέτουν υψηλό μέσο επιτόκιο της τάξεως του 4,8% και πλέον (πολύ μεγαλύτερο του ESM), ενώ είναι γνωστό πως η ελληνική κυβέρνηση θα ήθελε να προχωρήσει σε πρόωρη αποπληρωμή όσο το δυνατόν μεγαλύτερου μέρους των συνολικά υπολειπόμενων 9,8 δισ. ευρώ.
Το παράδειγμα της Πορτογαλίας και το ελληνικό αίτημα
Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί πως μια τέτοια εξέλιξη προϋποθέτει τη σύμφωνη γνώμη του ESM. Κι αυτό διότι, σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες, πρόωρη προεξόφληση δανείων ενός επίσημου πιστωτή, όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, κατά ένα συγκεκριμένο ποσοστό θα προϋπέθετε ταυτόχρονη ανάλογου ποσοστού προεξόφληση και των υπολοίπων (ESM). Πάντως, η Ελλάδα βεβαίως μπορεί να παρακάμψει αυτόν τον κανόνα ζητώντας εξαίρεση από τον ESM, όπως συνέβη και στην περίπτωση της Πορτογαλίας.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση σχεδιάζει να προχωρήσει σε αίτημα εξαίρεσης αμέσως μετά το “πράσινο φως” για την εκταμίευση της δόσης του 1 δισ. ευρώ, η οποία αναμένεται να πραγματοποιηθεί κατά τη συνεδρίαση του Eurogroup της 5ης Απριλίου. Η ελληνική πλευρά εκτιμά ότι δεν θα εγερθεί σημαντικό ζήτημα από πλευράς των θεσμών.
Τα σενάρια
Ωστόσο, παρότι η Ελλάδα διαθέτει τα κεφάλαια για τη συνολική εξόφληση των δανείων του ΔΝΤ (το “μαξιλάρι” υπερβαίνει τα 37 δισ. ευρώ σύμφωνα με ορισμένες πηγές, ενώ είναι τουλάχιστον 30 δισ. ευρώ σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Ταμείου), πληροφορίες αναφέρουν πως ορισμένα κράτη - μέλη του Eurogroup δεν θα έδιναν τη συγκατάθεσή τους σε αυτό το ενδεχόμενο, καθώς εξακολουθούν να επιθυμούν την... παραμονή του Ταμείου στην Ελλάδα και στη μεταμνημονιακή περίοδο. Πάντως, ο στόχος της ελληνικής πλευρά έχει να κάνει με τη μερική αποπληρωμή των δανείων που έχουν το υψηλότερο επιτόκιο, ήτοι έως περίπου 5 δισ. ευρώ.
Αξίζει να υπενθυμιστεί πως στην πρόσφατη έκθεση του Ταμείου τονίζεται ότι στα τέλη Ιανουαρίου 2019 η Ελλάδα είχε οφειλές ύψους 9,8 δισ. ευρώ (7,7 δισ. SDR, "τρόπος μέτρησης του ΔΝΤ"). Επισημαίνεται μάλιστα πως η Ελλάδα διερευνά την προπληρωμή του ακριβού μέρους των δανείων αυτών -ποσά που υπόκεινται σε προσαυξήσεις- συνολικού ύψους 5,68 δισ. ευρώ (4,6 δισ. SDR), τα οποία έχουν υψηλό κυμαινόμενο επιτόκιο από 4,8% έως 5,3%.
Οι υποχρεώσεις προς το ΔΝΤ ανέρχονται για φέτος στο 1,5 δισ. ευρώ και για το 2020 στα 2,2 δισ. ευρώ, τις οποίες η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών έχει βάλει στόχο να αποπληρώσει όσο το δυνατόν συντομότερα. Για την ιστορία και μόνο, τα δάνεια που απομένουν προς εξόφληση είναι 9,8 δισ. ευρώ και η τελευταία δόση από αυτά, ύψους 300 εκατ. ευρώ, λήγει τον Ιούνιο του 2024.
Η Ελλάδα, πέραν των 7 δισ. ευρώ που σκοπεύει να αντλήσει συνολικά φέτος από τις αγορές (ήδη έχει καλύψει τα 5 εξ αυτών με το πενταετές και το δεκαετές ομόλογο ετοιμάζεται για ετήσιες εκδόσεις τίτλων 2 έως 5 δισ. ευρώ τον χρόνο την περίοδο 2020-23, κάτι το οποίο της δημιουργεί χρηματοδοτική άνεση για τα επόμενα χρόνια, αυξάνοντας τους βαθμούς ελευθερίας για την ελληνική κυβέρνηση σε σχέση με το πώς θα καλύψει τις ανάγκες του Ελληνικού Δημοσίου με παράλληλη χάραξη της οικονομικής της πολιτικής.
