Live τώρα    
21°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C23.6°C
2 BF 62%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
17.4°C22.5°C
2 BF 64%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
18.2°C19.9°C
4 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
24 °C
21.0°C24.8°C
4 BF 46%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
22 °C
21.9°C23.5°C
3 BF 40%
Dizzy for President!
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Dizzy for President!

Του Ιλάν

Την άνοιξη του 1956, στο πλαίσιο μιας μεγάλης περιοδείας που, για καθαρά προπαγανδιστικούς λόγους, ήταν διοργανωμένη από το State Department (το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ) και περιελάμβανε την Τουρκία, το Πακιστάν, τον Λίβανο και την Ελλάδα, ο Dizzy με τη μεγάλη ορχήστρα του φτάνει στη μετεμφυλιακή Αθήνα.


Άνοιξη του 1956. Το θέατρο Rex - Κοτοπούλη κατάμεστο από φοιτητές για την πρώτη εμφάνιση του Ντίζι Γκιλέσπι και της μπάντας του στην Αθήνα. Κάτω, η αφίσα της συναυλίας

Προβλεπόταν να μείνει ολόκληρο το δεύτερο δεκαήμερο του Μαΐου για 14 εμφανίσεις, 9 βραδινές, 4 απογευματινές και μία δωρεάν για τους σπουδαστές στο Rex. Όμως το κλίμα ήταν αρνητικά φορτισμένο και οι Αμερικανοί μουσικοί, μαύροι και λευκοί, ανεπιθύμητοι λόγω της στάσης των ΗΠΑ στο Κυπριακό. Οι Εγγλέζοι, δύο μέρες πριν την εμφάνιση τού Αφροαμερικανού μουσικού στο Θέατρο Κοτοπούλη (Rex) είχαν απαγχονίσει, στην Κύπρο, τους αγωνιστές της ΕΟΚΑ Καραολή και Δημητρίου και η Αθήνα «καιγόταν» από τις διαδηλώσεις (υπήρχαν τρεις τουλάχιστον νεκροί διαδηλωτές και πάνω από 200 τραυματίες, απλός κόσμος και αστυφύλακες, γράφει ο Φώντας Τρούσας).

Ο γνωστός jazz κριτικός Marshall Stearns, που ταξίδευε μαζί με την μπάντα, στο εξώφυλλο του άλμπουμ «Dizzy in Greece» που -να λέμε την αλήθεια- ηχογραφήθηκε αργότερα στη Νέα Υόρκη, περιγράφει την κατάσταση αλλά και τη μεταστροφή της αρνητικής διάθεσης του νεανικού κοινού, με το που ξεκίνησε να παίζει η μπάντα. Το αντιαμερικανικό αίσθημα των φοιτητών στο ακροατήριο ήταν σε έξαρση. Μόλις ξεκίνησε η παράσταση οι φοιτητές άρχισαν να γιουχάρουν. Λίγο αργότερα, χειροκροτήματα και επευφημίες. Οι φοιτητές ενθουσιασμένοι πετούσαν καπέλα και σακάκια στον αέρα και οι κοπελιές χόρευαν όρθιες στους διαδρόμους. Μετά την παράσταση, τον σήκωσαν στους ώμους και τον πήγαν σηκωτό μέχρι την Ομόνοια φωνάζοντας το όνομά του, ενώ η κυκλοφορία έξω από το θέατρο είχε σταματήσει.

Το επόμενο πρωί, τα πρωτοσέλιδα των αμερικανικών εφημερίδων έγραφαν: «Οι φοιτητές αφήνουν τις πέτρες και χορεύουν με τον Ντίζι».

Το ιστορικό άλμπουμ με τον ενδεικτικό τίτλο «Dizzy in Greece», που κυκλοφόρησε από την περίφημη για την τζαζ δισκογραφία της εταιρεία Verve το 1957, ηχογραφήθηκε, στην πραγματικότητα, λίγες μέρες μετά, στη Νέα Υόρκη. Η πόζα του Dizzy με τα μαύρα γυαλιά, την τρομπέτα αγκαλιά και τη φουστανέλα του τσολιά, δεν είναι από την Ακρόπολη.

Μάνος, Dizzy και Τσιτσάνης

Η υπεύθυνη για τη διοργάνωση Καίτη Κασιμάτη - Μυριβήλη αφηγείται: ''Ένα από τα συγκροτήματα που ήρθαν στην Αθήνα από τη Νέα Υόρκη ήταν μια ορχήστρα τζαζ, η οποία αποτελούνταν από μαύρους μουσικούς υπό την διεύθυνση του τρομπετίστα και μαέστρου της ορχήστρας Ντίζυ Γκιλέσπι. Ενορχηστρωτής της ορχήστρας και πιανίστας ήταν ο νέος τότε και αργότερα διάσημος συνθέτης της τζαζ Κουίνσι Τζόουνς. Δόθηκαν τρεις συναυλίες στο θέατρο Ρέξ, τις οποίες παρακολούθησε ο Μάνος (Χατζιδάκις) και γνωρίστηκε με τους μουσικούς. Επειδή οι προσκλήσεις γι' αυτές τις συναυλίες βασίζονταν σε πρωτόκολλο, ο Γκιλέσπι δεν έμεινε ικανοποιημένος με το κοινό των συναυλιών και ζήτησε να προσφέρει μια συναυλία αποκλειστικά για φοιτητές, με ελεύθερη είσοδο. Εκείνο το βράδυ έγινε πανζουρλισμός. Ο φοιτητόκοσμος κατέκλυσε το θέατρο, οι νέοι κρέμονταν από τα θεωρεία, χειροκροτούσαν και φώναζαν το όνομα του Γκιλέσπι. Όταν τέλειωσε η συναυλία, όρμησαν στη σκηνή, σήκωσαν τον Γκιλέσπι στα χέρια και τον κατέβασαν μέχρι την Ομόνοια»!

«Την άλλη μέρα το απόγευμα, είχαμε συνάντηση με τον Αχιλλέα Μαμάκη στους ραδιοθαλάμους του Ζαππείου, για συνεντεύξεις με τους Γκιλέσπι και Τζόουνς για την εκπομπή του 'Το θέατρο στο μικρόφωνο'. Μαζί είχε έρθει και ο Μάνος και όταν τελείωσαν οι συνεντεύξεις, ήταν πια αργά το βράδυ, ο Μάνος πρότεινε να τους πάμε κάπου να φάμε, και αποφάσισε να πάμε στου Τσιτσάνη, κάτω στις Τζιτζιφιές. Εξηγήσαμε στους φίλους ποιος ήταν ο Τσιτσάνης και ξεκινήσαμε. Ο Τσιτσάνης μάς δέχτηκε με χαρά και αρχοντιά, εφόσον ο Μάνος τού σύστησε τους Αμερικανούς μουσικούς και αναφέρθηκε στη μουσική τους. Οι ξένοι τόσο πολύ ενθουσιάστηκαν με τη μουσική και τα τραγούδια που άκουγαν από τον Τσιτσάνη και τον Παπαιωάννου, ώστε κάποια στιγμή ο Τσιτσάνης ζήτησε από τον Γκιλέσπι και τον Τζόουνς να παίξουν κάτι όλοι μαζί. Ανέβηκαν στο πάλκο και οι δύο. Ο μεν Κουίνσι Τζόουνς κάθησε στο πιάνο, ο Γκιλέσπι έπαιζε την τρομπέτα του και ο Τσιτσάνης μπουζούκι, δημιουργώντας ένα απίστευτο jam session, ανεπανάληπτο. Ακόμα λυπάμαι που δεν είχαμε μαζί μας ένα φορητό μαγνητόφωνο να ηχογραφήσουμε αυτή την τόσο ασυνήθιστη μουσική που έβγαινε από τους αυτοσχεδιασμούς. Μείναμε ώς τα ξημερώματα».

Η στραβοκάνα μοντέλα

Είχε μόλις τελειώσει η επίδειξη γούνας. Τα μοντέλα περιέφεραν τα γούνινα μαντό τους ανάμεσα στα τραπέζια. Ένα όμως από αυτά ήταν πιο κοντό, φορούσε ένα ξεφωνημένο μίνι, μια κατσαρή άφρο περούκα και ήταν εντελώς στραβοκάνα. Μυστήριο!

Για τους ντόπιους φίλους του, τα τρία χιλιάρικα της εισόδου στο Χίλτον ήταν πολλά καθώς μια συναυλία της εποχής κόστιζε το πολύ 500 δραχμές. Αυτό που αντίκρισα μπαίνοντας τζαμπατζής στην αίθουσα ήταν παρακμιακό: Οι θαμώνες είχαν γίνει σκνίπα. Το μόνο που τους ένοιαζε ήταν η σαμπάνια και το μενού της βραδιάς: καπνιστός σολομός και χαβιάρι ιμιτασιόν.

Ο Dizzy επέστρεφε για πρώτη φορά στην Αθήνα μετά τις συναυλίες στο Rex. Ανεβαίνει στη σκηνή, παίρνει χαμπάρι τι τρέχει και, μετά από μια σύντομη εισαγωγή με τη σπαστή τρομπέτα του, αρχίζει να παίζει μόνος του congas και να τραγουδάει το ''Swing Low Sweet Cadillac''. Αποκλειστικοί αποδέκτες της μουσικής του, μια μεγάλη παρέα στο πρώτο τραπέζι πίστα: Ο Γιώργος Τρανταλίδης που είχε παίξει λίγο πριν με το συγκρότημα του, ο Γιώργος Μπαράκος, ο Λάκης Ζώης, o Μηνάς Αλεξιάδης, ο Tony Lakatos και οι απόντες από καιρό Κώστας Γιαννουλόπουλος, Μάρκος Αλεξίου, Γιώργος Φιλιππίδης και Ζακ Μεναχέμ.

ps: Η κοντή στραβοκάνα μοντέλα δεν ήταν άλλος από τον μεταμφιεσμένο πλακατζή Dizzy Gillespie!

Το μαύρο βελούδινο βαλιτσάκι...

Μία η ώρα μετά τα μεσάνυχτα στο Παλλάς, τον βρίσκω μόνο του στο καμαρίνι. Εισβάλλω με ενθουσιασμό και με προτεταμένο το μικρόφωνο του Jazz FM:

«Καλησπέρα, κύριε Gillespie, λίγα λόγια για τους ακροατές του σταθμού μας;». «That's too much for me!» μου απαντάει ξέψυχα, με βραχνή, αδύναμη φωνή. Ο πάντα μπριόζος στη διάρκεια ολόκληρης της πολυτάραχης ζωής του βιρτουόζος της τρομπέτας, ο leader της αφροκουβανικής τζαζ, ο πρωθιερέας του Bebop, καθόταν σκυφτός σε ένα σκαμνί στα παρασκήνια του Παλλάς, κατάκοπος μετά τη μαραθώνια τετράωρη συναυλία «δύο σε μία», συμπαιγνία της διοργανώτριας εταιρείας με τον μάνατζέρ του. Περασμένα - ξεχασμένα.

Το μαύρο βελούδινο βαλιτσάκι στο πάτωμα περιέχει το χάλκινο «εργαλείο» που τον έκανε διάσημο: Την περίφημη σπαστή τρομπέτα, που η ιστορία λέει πως προέκυψε ως αποτέλεσμα ενός οικογενειακού... ατυχήματος όταν ένα βράδυ, γυρίζοντας από τη δουλειά, βρήκε φίλους στο σπίτι να τον περιμένουν. Η γυναίκα του είχε διοργανώσει γι' αυτόν ένα μικρό απρόοπτο παρτάκι. Ακούμπησε την τρομπέτα του σε μια καρέκλα για να αγκαλιάσει τους φίλους του και τότε έγινε το ατύχημα: Η Λορίν τον καλεί να χορέψουν και μετά, κουρασμένη, κάθεται. Στην καρέκλα. Ο Dizzy βλέπει την τρομπέτα να λυγίζει από το βάρος των τροφαντών οπισθίων της και βάζει τις φωνές! Την παίρνει στα χέρια του, την χαϊδεύει, την ακουμπάει στα χείλη και η «γωνιασμένη» τρομπέτα, τον ανταμείβει με τον πιο ζεστό ήχο που είχε ποτέ φανταστεί . Από τότε, αυτή η «σπαστή» τρομπέτα που ηχούσε σαφώς καλύτερα από πριν, έγινε το «σήμα κατατεθέν» του μαζί με τα... μάγουλά του, που φούσκωναν αφύσικα σε κάθε του φύσημα, αλλά και το ανεπανάληπτο χιούμορ του, το περιώνυμο στους κύκλους των μουσικών και των ακροατών των συναυλιών του μπρίο του.

...και η πορτοκαλάδα

Εξαντλημένος λοιπόν ο Dizzy στο καμαρίνι της τελευταίας του αθηναϊκής συναυλίας, μου προτείνει… πορτοκαλάδα. Τον σερβίρω πρώτο και τότε τα παγάκια της κανάτας εφορμούν άτακτα προς το ποτήρι μου, που ξεχειλίζει από αυτό το χρωματιστό κολλώδες υγρό, που λούζει το πολύτιμο μαύρο βαλιτσάκι. Πετιέται επάνω: «My case, my case!» κραυγάζει με τρόμο. Με όποιο μέσο βρήκα μπροστά μου το σκουπίζω, τον ευχαριστώ, ζητώ συγγνώμη και φεύγω βιαστικά, με την ουρά κάτω απ’ τα σκέλια.

Αυτή, επεισοδιακή, ήταν η τελευταία μας συνάντηση. Ο John Birks «Dizzy» Gillespie που γεννήθηκε στις 21 Οκτωβρίου του 1917 στο Cheraw της Νότιας Καρολίνας, έφυγε λίγο καιρό μετά. Ήταν 6 Ιανουαρίου του 1993.

Δόθηκαν τρεις συναυλίες στο θέατρο Ρεξ. Επειδή οι προσκλήσεις γι' αυτές τις συναυλίες βασίζονταν σε πρωτόκολλο, ο Γκιλέσπι δεν έμεινε ικανοποιημένος με το κοινό των συναυλιών και ζήτησε να προσφέρει μια συναυλία αποκλειστικά για φοιτητές, με ελεύθερη είσοδο. Εκείνο το βράδυ έγινε πανζουρλισμός

Οι ξένοι τόσο πολύ ενθουσιάστηκαν με τη μουσική και τα τραγούδια που άκουγαν από τον Τσιτσάνη και τον Παπαιωάννου, ώστε κάποια στιγμή ο Τσιτσάνης ζήτησε από τον Γκιλέσπι και τον Τζόουνς να παίξουν κάτι όλοι μαζί. Ανέβηκαν στο πάλκο και οι δύο. Ο μεν Κουίνσι Τζόουνς κάθησε στο πιάνο, ο Γκιλέσπι έπαιζε την τρομπέτα του και ο Τσιτσάνης μπουζούκι, δημιουργώντας ένα απίστευτο jam session, ανεπανάληπτο

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL