Αν στήθηκε ξανά στα πόδια του ένας μηχανισμός ελέγχου της αγοράς εργασίας, μέσα στην κρίση και τη μνημονιακή περίοδο, το παράδειγμα του ΣΕΠΕ (Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας) είναι εμβληματικό. Οι εργαζόμενοι ένιωσαν και συνεχίζουν να νιώθουν ότι υπάρχει ένας μηχανισμός που δρα για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά τους και το αποτέλεσμα είναι χειροπιαστό.
Το αποδεικνύουν όχι μόνο οι έλεγχοι, η κατακόρυφη αύξηση των επισκέψεων των αρμόδιων ελεγκτών στις επιχειρήσεις, σε όλη την Ελλάδα, αλλά και η εμπιστοσύνη που απέκτησαν οι εργαζόμενοι, σε μια υπηρεσία ελέγχου της αγοράς και της καθημερινότητάς τους στην εργασία τους που είχε κυριολεκτικά απαξιωθεί και διαλυθεί (με σχέδιο) οργανωτικά και μεθοδολογικά από την περίοδο 2010 - 2012.
Σήμερα η εικόνα και το κύρος του ΣΕΠΕ στην κοινωνία έχει ανέβει κατακόρυφα:
Α. Η αδήλωτη εργασία μειώθηκε από το 20% στο 8,9%!
Β. Η ηλεκτρονική δήλωση ωραρίου και υπερωριών που θεσπίστηκε από το υπουργείο Εργασίας (Ν.4488/ 17) υπερδιπλασίασε τον αριθμό των εργαζομένων που είδαν τις υπερωρίες τους να δηλώνονται το τελευταίο οχτάμηνο από 348.000 σε 726.000 σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι και τον συνολικό αριθμό των δηλωμένων ωρών να αυξάνεται κατά 170%. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως 6 εκατομμύρια ώρες υπερεργασίας, που δεν δηλώνονταν πριν πουθενά σήμερα και δηλώνονται και πληρώνονται!
Πώς άλλαξε ο ΣΕΠΕ
Η οργανωτική ενδυνάμωση του ΣΕΠΕ αφορά στην αύξηση των οργανικών θέσεων από 829 σε 970.
Στη δημιουργία δύο νέων Διευθύνσεων: Διεύθυνσης Υποστήριξης στην Κεντρική Υπηρεσία, που είχε καταργηθεί από το ΠΔ 113/14, και Περιφερειακής Διεύθυνσης Επιθεώρησης Εργασιακών Σχέσεων Αιγαίου, ειδικά εστιασμένης στην νησιωτικότητα και για τον καλύτερο συντονισμό της αντιμετώπισης της παραβατικότητας στον τουρισμό.
Επίσης στη δημιουργία δύο νέων Τμημάτων στη Δ/νση Υποστήριξης της ΚΥ: Τμήματος Νομικής Υποστήριξης (απαραίτητου για τη νομική θωράκιση του έργου των επιθεωρητών) και Τμήματος Διαχείρισης Πληροφοριακών Συστημάτων και Δεδομένων για την πλήρη αξιοποίηση των πληροφοριακών συστημάτων του ΣΕΠΕ.
Ενίσχυση του έργου
* Ενδυνάμωση του ΣΕΠΕ με την αξιοποίηση κοινοτικών πόρων ύψους 7.500.000. Ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης για την αναβάθμιση των πληροφοριακών συστημάτων, πιλοτικά προγράμματα ελέγχων σε κλάδους και περιοχές, δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού και εκπαίδευση των επιθεωρητών Εργασίας.
* Πραγματοποίηση εκπαιδευτικών δράσεων στο ΙΝΕΠ για όλους τους επιθεωρητές Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία.
* Αναβάθμιση του έργου των επιθεωρητών Εργασίας
* Αναβαθμίσαμε την προστασία των επιθεωρητών Εργασίας θεσπίζοντας ολοκληρωμένο πλαίσιο για τη νομική τους προστασία (κάλυψη των εξόδων εκπροσώπησης σε περιπτώσεις που βρεθούν σε δικαστική διαμάχη), την προστασία τους από το αυτόφωρο και την επιβολή ποινών για την παρεμπόδιση ελέγχου.
* Αύξηση στο ελεγκτικό επίδομα από τα 97 ευρώ καθαρά το 2015 σε 300 ευρώ μεικτά (περίπου 240 ευρώ καθαρά), ενώ τα καταβαλλόμενα για υπερωρίες αυξήθηκαν από περίπου 900.000 ευρώ το 2015 σε 1.900.000 ευρώ το 2018.
* Θέσπιση τριετούς προϋπηρεσίας σε θέση επιθεωρητή Εργασίας στο ΣΕΠΕ σαν προϋπόθεση για την τοποθέτηση σε θέση προϊσταμένου τμήματος ή διεύθυνσης.
* Συνεχίζεται η ενίσχυση του ΣΕΠΕ με επιπλέον 50 θέσεις που έχουν εγκριθεί και θα προκηρυχτούν μέσω ΑΣΕΠ, ενισχύεται ο ρόλος των επιθεωρητών Εργασίας και η αποτελεσματικότητα του ΣΕΠΕ μέσω των στοχευμένων ελέγχων.
Από τη διάλυση στην ανασυγκρότηση
Τι άφησαν.
Με το ΠΔ113/14 μειώθηκε κατά 209 οργανικές θέσεις το δυναμικό του ΣΕΠΕ. Συγκεκριμένα, το ΠΔ 113/14 κατήργησε συνολικά 26 οργανικές μονάδες (9 Διευθύνσεις και 17 Τμήματα), ενώ με το νέο ΠΔ 134/2017 οι οργανικές θέσεις αυξάνονται κατά 141, σε 970.
Επίσης με τον νέο οργανισμό δημιουργούνται 9 νέες οργανικές μονάδες (2 Διευθύνσεις και 7 Τμήματα), μια Διεύθυνση με δύο Τμήματα στην Κεντρική Υπηρεσία, μια Διεύθυνση και δύο Τμήματα στους κοινωνικούς και δύο Τμήματα στους τεχνικούς.
Ακόμα δημιουργούνται επιπλέον οκτώ θέσεις ειδικών επιθεωρητών (34 από 26 και οι 8 είναι προϊστάμενοι Τμήματος), οι έξι επιπλέον θέσεις είναι στους κοινωνικούς και οι δύο στους τεχνικούς.
Το νέο νομοθετικό πλαίσιο
Ο ΣΕΠΕ προχώρησε στη θεσμοθέτηση εργαλείων ελέγχου, και συγκεκριμένα:
1. Θεσπίστηκε η υποχρέωση του εργοδότη να αναγγέλλει ηλεκτρονικά τη νόμιμη υπερωριακή απασχόληση πριν την έναρξή της.
2. Ηλεκτρονική καταβολή μισθοδοσίας και αποζημίωσης απόλυσης.
3. Υποχρέωση επίδειξης αστυνομικής ταυτότητας ή αντιγράφου κατά τη διάρκεια των ελέγχων.
4. Υποχρέωση να φέρει ο εργαζόμενος αντίγραφο πίνακα προσωπικού όταν εργάζεται εκτός έδρας.
5. Καταχώριση εκ των προτέρων της ετήσιας κανονικής άδειας στο ΠΣ Εργάνη έως και μία ώρα μετά την έναρξη πραγματοποίησής της.
6. Καθιερώθηκε νομοθετικά η υποχρέωση των εργοδοτών να καταχωρούν στο ΠΣ Εργάνη τον αριθμό κυκλοφορίας του μοτοποδηλάτου ή της μοτοσικλέτας που χρησιμοποιείται για τη μεταφορά ή διανομή προϊόντων και αντικειμένων.
7. Βελτίωση του συστήματος κυρώσεων
8. Νέα αρχιτεκτονική για το πρόστιμο για την αδήλωτη εργασία.
9. Πόιντ σύστεμ για το κλείσιμο των επιχειρήσεων.
10. Αυξημένες ποινές για την υποδηλωμένη εργασία που βασίζεται στη μερική απασχόληση.
11. Ενίσχυση της λειτουργίας του ΣΕΠΕ.
12. Ηλεκτρονική κοινοποίηση των εγγράφων.
13. Αναστολή προθεσμιών για τις αξιώσεις των εργαζομένων από άκυρη απόλυση ή για την καταβολή της αποζημίωσης απόλυσης σε περίπτωση προσφυγής στη συμφιλιωτική διαδικασία και τη διαδικασία επίλυσης εργατικών διαφορών του ΣΕΠΕ.
