Του Μανόλη Αναστασιάδη
Η Ουρανία Νιζαμίδου, γεννημένη το 1926 στα Γιαννιτσά, κόρη του Γιοβάν Τατόγλου, Έλληνα από την Καππαδοκία, είναι «Μία από τις πολλές της ελληνικής Αριστεράς» για να παραφράσω τον ανάλογο τίτλο του βιβλίου του Στέφανου Στεφάνου.
Το 1943, σε ηλικία μόνο 17 χρόνων οργανώνεται από τις πρώτες στο ΕΑΜ της περιοχής της. Εκείνη η ημέρα σημάδεψε και τη μετέπειτα ζωή της. Η Ουρανία Νιζαμίδου, μία αριστερή γυναίκα, μία συντρόφισσα που μέσα από τη ζωή της βγαίνει ότι ήταν ενταγμένη στην... Ανανεωτική Αριστερά από τα 19 της χρόνια.
Ο επιμελητής της έκδοσης του βιβλίου Θέμης Αχτσιόγλου, από τους νεότερους συντρόφους της στην οργάνωση του ΣΥΡΙΖΑ στα Γιαννιτσά, γράφει στον πρόλογό του ότι « η Ουρανία έζησε την τυπική ζωή των Ελλήνων κομμουνιστών της ηλικίας της: συμμετοχή στην Εθνική Αντίσταση κατά τη διάρκεια της Κατοχής από τις γραμμές του ΕΑΜ, διώξεις τον καιρό του εμφυλίου πολέμου και τη μετεμφυλιακή περίοδο από το κράτος των εθνικοφρόνων, αγώνες για τη δημοκρατική ομαλότητα και την κοινωνική προκοπή μέσα από την ΕΔΑ, ξανά διώξεις με τη χούντα των συνταγματαρχών, ενδοαριστερές διαμάχες και ένταξη στην Ανανεωτική Αριστερά, κοινωνική και πολιτική δράση μετά τη μεταπολίτευση».
Ουρανία Νιζαμίδου
Η διήγηση της ζωής της έγινε στο μαγνητόφωνο το 2010, όταν ή ίδια είναι 84 χρόνων και έχει «υποκύψει» στις προτροπές και τις παρακλήσεις των παιδιών της και του συντροφικού περιβάλλοντός της, γιατί η ίδια δεν ήθελε επ’ ουδενί να θεωρηθεί πως λέει ό,τι λέει για να αυτοπροβληθεί!
Όσο συγκλονιστική είναι η αφήγηση των όσων έζησε, με κορυφαίο το παράπονο ότι... «εμείς που πολεμήσαμε τον κατακτητή και ελευθερώσαμε την πατρίδα μας βγήκαμε ύστερα προδότες και οι ταγματασφαλίτες και οι συνεργάτες των κατακτητών έγιναν ξαφνικά εθνικόφρονες!», τόσο νουνεχής, ψύχραιμη αλλά και αποκαλυπτική είναι η θέση της απέναντι στο ίδιο το κίνημα που υπηρέτησε πιστά μέχρι το τέλος της ζωής της στα 92 της χρόνια, το 2018.
Σε κάθε στιγμή αυτής της αφήγησης βγαίνει ο προβληματισμός της, που άρχισε πολύ νωρίς, κυρίως όμως στη φυλακή που την έριξε το μετεμφυλιακό καθεστώς, και αργότερα στα στρατόπεδα, που την έστειλε η χούντα, για την πορεία του κινήματος, για τις μεγάλες και ιστορικές επιλογές που έκανε η ηγεσία του, για τη στάση της «καθοδήγησης» και μέσα στις φυλακές απέναντι στους αγωνιστές και τις αγωνίστριες, που την έζησε «στο πετσί της». Στον εσωκομματικό δογματισμό αποδίδει την κύρια αιτία της κακοδαιμονίας και απέναντί του όρθωσε -όταν ήταν η ώρα- ανάστημα.
Το πάθος της για την ΕΔΑ, το πρωτότυπο εγχείρημα της ελληνικής Αριστεράς των δεκαετιών 1950 και 1960, στο οποίο έδωσε όλη της την ικμάδα, την πίστη και την αφοσίωση, και η ειλικρινής αυτοκριτική της στάση για δικές της αλλά και όλων μας τις επιλογές στα διάφορα στάδια της επαναστατικής και αγωνιστικής διαδικασίας, μέχρι τη δημοκρατική ομαλότητα και την πορεία των τελευταίων χρόνων δίνουν το στίγμα της.
Σε πολύ προχωρημένη ηλικία έζησε την πολιτική αλλαγή του 2015, που όμως δεν περιλαμβάνεται στα χρόνια της αφήγησής της.
Αξιέπαινα τα παιδιά της, που προχώρησαν στην έκδοση των αναμνήσεων της μάνας τους, που έζησε δύο φορές στη ζωή της τον καημό, όταν της τα στέρησαν και αναγκάστηκε να τα αφήσει για χρόνια «στα ξένα χέρια».
Η παράθεση στο βιβλίο φωτογραφίας της «κάρτας αντιπροσώπου» στο πρώτο συνέδριο του ΚΚΕ Εσωτερικού (Ιούνιος 1976) μας θύμισε την παρουσία της και την τιμή να τη γνωρίσουμε σ’ αυτό και στα άλλα σώματα αυτού του κόμματος, που μπόλιασε με τις ιδέες του την πολιτική ζωή, έστω και αποτυγχάνοντας το ίδιο στην πολιτική του καταγραφή. Ή ίδια βρήκε στο κόμμα της Ανανέωσης τον ιδανικό για τις απόψεις της πολιτικό χώρο, απόψεις που πάντως αυτή είχε πολύ πριν... εφευρεθεί το κόμμα της.
* Ο τίτλος του βιβλίου ένας στίχος από το «Καπνισμένο τσουκάλι» του Γιάννη Ρίτσου.
Εκδόσεις «Θύραθεν», Θεσσαλονίκη 2019.
