Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
21.7°C24.6°C
2 BF 54%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
22 °C
18.0°C24.3°C
2 BF 53%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
18.2°C20.9°C
4 BF 66%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
21 °C
19.9°C20.8°C
3 BF 56%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
24 °C
23.4°C23.9°C
2 BF 35%
Λαοκρατία Λάκκα: / Λαοκρατία Λάκκα: Από τον ναζισμό και τον φασισμό μόνο δεινά γνώρισε ο ανθρώπινος πολιτισμός
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Λαοκρατία Λάκκα: / Λαοκρατία Λάκκα: Από τον ναζισμό και τον φασισμό μόνο δεινά γνώρισε ο ανθρώπινος πολιτισμός

Είδε να καίνε το σπίτι της οι Μάυδες και διάβασε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως την επικήρυξη του πατέρα της με απόφαση του τότε υπουργού Δημοσίας Τάξεως Λεωνίδα Ζέρβα. "Το συναίσθημα του μίσους και της έχθρας μού είναι άγνωστο, όμως θα επιθυμούσα κάποτε, κάποιος να ζητήσει συγνώμη". Πρωτογνώρισε τον πατέρα της 20 χρονών. Η κόρη του αντάρτη και πολιτικού πρόσφυγα Μήτσου Λάκκα, που οι αντάρτες τη βάφτισαν Λαοκρατία, έζησε επίκεντρο της δίνης. Αντίσταση, Εμφύλιος, πέτρινα χρόνια, Άνοιξη της Πράγας. Γνώρισε όμως και τις μεγάλες χαρές της επιστήμης της. Βιολόγος με περγαμηνές, ερευνήτρια του καρκίνου, "άτοπη και μετέωρη", πολίτης του κόσμου.

Όποιος γνωρίζει τη Λαοκρατία Λάκκα, ξέρει καλά πως αν κάποιος είχε ζήσει όσα εκείνη, αν είχε γνωρίσει και συναναστραφεί όσους εκείνη συναναστράφηκε, θα ήταν πασίγνωστος και περιζήτητος στις πολιτικές και επιστημονικές ελίτ. Η ίδια δεν δίνει δεκάρα γι' αυτά. "Γεννήθηκα πάνω στις πέτρες, χωρίς κρεβάτι, σεντόνια και σπίτι, αλλά ανάμεσα σε πολλούς και καλούς ανθρώπους". Κι έτσι έμαθε να ζει. Στη συνθήκη τού "εμείς".

"Ξέρετε, η γενιά η δική μου έζησε την ήττα, και την σημάδεψε αυτή η ήττα. Είμαστε όμως τυχεροί σήμερα που η γενιά τού Αλέξη μάς διδάσκει και τη δυσκολία της νίκης" λέει. Η ζωή της, μυθιστορηματική. Μια περιπετειώδης διαδρομή, ταυτισμένη με την ιστορική περιπέτεια της χώρας. Την κατέγραψε στο βιβλίο "Λόγω Λαοκρατίας, ένας περίπατος σε όσα έζησα ως άτοπη και μετέωρη" (εκδ. Εύμαρος), που παρουσιάζεται αύριο στις 7.30 μ.μ. στον πολυχώρο Σπούτνικ (Κεραμεικού 46), από τον Νάσο Ηλιόπουλο, υποψήφιο δήμαρχο Αθηναίων, τον Κώστα Αρβανίτη, δημοσιογράφο, υποψήφιο ευρωβουλευτή, τον δημοσιογράφο Περικλή Δημητρολόπουλο, τη βιολόγο Μαρία Βασιλοπούλου, τον εκδότη Πέτρο Κακολύρη και την ίδια.

Για τη ζωή της μας μιλάει. "Η ζωή είναι ένα ιερό πράγμα που δεν μπορεί να τον ευτελίζουμε και πρέπει να είμαστε κάθε φορά έτοιμοι να δώσουμε το παρών όταν το ζητάει η Ιστορία, με ανιδιοτέλεια, αξιοπρέπεια και αλληλεγγύη" λέει. Έτσι ζει.

Συνέντευξη στην Πόλυ Κρημνιώτη

* Αληθεύει ότι γεννηθήκατε σε μια καλύβα, την ώρα που ναζιστικά στούκας βομβάρδιζαν την περιοχή;

Βέβαια, και λόγω των βομβαρδισμών όλη η οικογένεια, σαν μια μεγάλη φυλή, με τους παππούδες τα παιδιά, τα εγγόνια, θείες, θείους και μαζί τα ζώα τους, έφυγαν από το Αθαμάνιο της Άρτας, τότε λεγόταν Λειψώ, και ανέβηκαν στο βουνό για να σωθούν. Μαζί με μας και η εμβληματική θειά μας, η μπαρμπα - Γιώργαινα, που με ξεγέννησε. Γεννήθηκα πάνω στις φτέρες, πάνω στις πέτρες, νύχτα με φεγγάρι, χωρίς κρεβάτι, χωρίς σεντόνια, χωρίς σπίτι, χωρίς έπιπλα, αλλά ανάμεσα σε πολλούς ανθρώπους, καλούς ανθρώπους. Την πρώτη μέρα της ζωής μου, όταν ξανάρχισαν οι βομβαρδισμοί, με ξέχασαν πάνω στην αυτοσχέδια κούνια με τις φτέρες και έτρεξαν να κρυφτούν στο καταφύγιο. Ο πατέρας μου, όμως όταν το κατάλαβε, βγήκε σερνάμενος και με πήρε στο καταφύγιο. Ξεκίνησε επεισοδιακά η ζωή μου, αλλά μέσα σε μια μεγάλη συλλογικότητα. Από τότε, φαίνεται απόκτησα μια ιδιαίτερη ευαισθησία. Πονάει η ψυχή μου όταν βλέπω κυνηγημένους ανθρώπους να τρέχουν να σωθούν από τον πόλεμο. Από την άλλη πλευρά, ίσως αυτές οι πρώτες στιγμές της ζωής μου με έκαναν να νιώθω αυτάρκης, να μη δένομαι με τα πράγματα αλλά με τους ανθρώπους.

* Πώς άφησε το αποτύπωμά τους στην κυτταρική σας μνήμη εκείνη η περίοδος;

Θεωρώ ότι με καθόρισε ριζικά και με έκανε να νιώσω τα δύο πράγματα που σε όλη μου τη ζωή προσπαθώ να εκπληρώσω. Να πολεμήσω για τη δημοκρατία, την ελευθερία και την αλληλεγγύη και, από την άλλη, να νιώσω πώς λειτουργεί το σύμπαν. Ίσως σ' αυτή την κυτταρική μνήμη να οφείλεται ότι πάντα ήθελα να γίνω βιολόγος, να ψάχνω δηλαδή τα μυστικά της ζωής όλων των έμβιων όντων, την αλληλεπίδραση και τη συμβίωσή τους πάνω στον πλανήτη. Εδώ μάλλον απέκτησα την αίσθηση του εμείς. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, ζω μαζί με άλλους, είμαι πάντα σε μια συλλογικότητα, είτε λέγεται οικογένεια, είτε λέγεται πολιτικός οργανισμός, είτε λέγεται επιστημονική ομάδα.

* Ποια είναι η πρώτη σας μνήμη από τότε;

Η πρώτη καταδική μου μνήμη είναι πολύ άγρια. Θυμάμαι ένα βράδυ, όταν είχε πια τελειώσει ο πόλεμος και ζούσαμε πλέον στο σπίτι μας, να ανοίγει η πόρτα και να μπαίνουν τρεις θείες μου, κουρεμένες και μέσα στα αίματα. Τις είχαν πιάσει οι Μάυδες, που τους πλήρωνε ο Ζέρβας, και ήταν ο φόβος και ο τρόμος της επαρχίας. Είχε ήδη ξεκινήσει ο Εμφύλιος. Εκείνη ακριβώς την εποχή με βαφτίσανε. Ήμουν δύο χρονών.

* Πώς πήρατε το όνομα Λαοκρατία;

Ήταν το λαϊκό αίτημα του ΕΛΑΣ - ΕΑΜ στα χρόνια της Αντίστασης. Εμένα με βάφτισαν αντάρτες. Ο καπετάν - Τζουμερκιώτης φώναξε πρώτος το όνομά μου μέσα στην εκκλησία, με παπά τον επίσης αντάρτη παπα - Γιώργη.

* Ήταν βάρος αυτό το όνομα;

Με σημάδεψε και με σημαδεύει ακόμα. Σε όλη τη διάρκεια της ζωής μου ένιωθα ότι έπρεπε να είμαι αντάξια του ιδανικού όλων αυτών των ανθρώπων που είχαν αίτημα τη λαοκρατία. Κάπως έτσι όμως με αντιμετώπιζαν και όλοι οι σύντροφοι του πατέρα μου και της μητέρας μου όταν άκουγαν το όνομά μου. Όμως, κακά τα ψέματα, μ' αυτό το όνομα, τα πέτρινα χρόνια δεν μπορούσα να κυκλοφορήσω, ούτε καν να ζήσω εύκολα. Όταν το 1961 μπήκα στο Πανεπιστήμιο, την πρώτη κιόλας μέρα που πάτησα το πόδι μου στη Φυσικομαθηματική, έφαγα το πρώτο μου ξύλο γιατί κάποιος με φώναξε Λαοκρατία. Όταν το άκουσαν οι ΕΚΟΦίτες, με χτύπησαν άγρια στα σκαλιά του Χημείου. Δεν θα ξεχάσω ότι για να πάω σχολείο, στην Άρτα, έπρεπε να αλλάξω το όνομα μου και να γίνω Κρατούλα για βγάλω επίσημα χαρτιά. Στο Γυμνάσιο αναβαθμίστηκα από Κρατούλα σε Κρατία. Άντε να καταλάβει κανείς από που προέρχεται αυτό το όνομα. Ήταν άγρια χρόνια εκείνα. Αλλά ήταν και τρυφερά.

* Δε νιώσατε ποτέ μίσος για τους ανθρώπους που σας κυνήγησαν, δεν θελήσατε να εκδικηθείτε;

Το συναίσθημα του μίσους και της έχθρας μού είναι άγνωστο. Όμως θα επιθυμούσα κάποτε, κάποιος να ζητήσει συγνώμη. Αυτό δεν έγινε. Οι δωσίλογοι και οι γερμανοτσολιάδες δεν τιμωρήθηκαν ποτέ. Αυτό δεν κόστισε μόνο στις ζωές ανθρώπων, κόστισε πολύ και στη χώρα μας. Και θα κοστίσει ακόμα περισσότερο αν αφήσουμε τους ιδεολογικούς τους απογόνους να πάρουν κεφάλι στην Ευρώπη και στη χώρα μας. Από τον φασισμό και τον ναζισμό από τους ακροδεξιούς, τους Χίτες και τους Μάυδες μόνο δεινά γνώρισε ο ανθρώπινος πολιτισμός.

* Ποιοι είναι οι άνθρωποι που σας σημάδεψαν;

Πρώτα απ' όλους η μπαρμπα - Γιώργαινα, ένα ελεύθερο πνεύμα και άφοβη γυναίκα, μια μάγισσα για το χωριό, η καλή νεράιδα όμως για μένα και τις αδελφές μου. Στο σπιτάκι και την αγκαλιά της βρήκαμε καταφύγιο τη νύχτα που οι Μάυδες κάψανε το σπίτι μας και φωνάζανε ότι θα κάψουν όλη την οικογένεια Λάκκα. Αυτή είχε την τόλμη να μας περιμαζέψει όταν φτάσαμε εκείνη τη νύχτα οι τρεις αδελφές στην πόρτα της, ξυπόλητες, βαδίζοντας μέσα από ένα άγριο ρέμα, κρατημένες χέρι - χέρι και πολύ φοβισμένες. Είχαμε δει το σπίτι να καίγεται και τη μητέρα μας και τη θεία μας να κλαίνε σιωπηλά για να μην ακουστούνε. Ένας άλλος άνθρωπος που με καθόρισε ήταν ο παππούς Δημόπουλος, δάσκαλος που μας έμαθε τις δύο γλώσσες, τα ελληνικά και την αριθμητική, και μας φρόντισε για να σπουδάσουμε. Αυτός που ουσιαστικά όμως με σημάδεψε, χωρίς όμως να θυμάμαι τη φυσιογνωμία του, ήταν ο Άρης Βελουχιώτης. Τα χρόνια της Αντίστασης συχνά βρισκόταν στο σπίτι μας και ζηλεύω τη μεγάλη μου αδελφή που τον θυμάται, θυμάται τα αστεία γλωσσικά του πειράγματα για τα "φασούλια" και τις "πατάκες", αλλά και τον θυμό της που δεν της έδωσε από το μέλι που έτρωγε. Με στοιχειώνει ο θάνατός του και οι ιστορίες από τον παππού, που ήταν ο τελευταίος άνθρωπος που τον είδε ζωντανό, στη Μεσούντα. Ο Άρης, γνωρίζοντας ότι είναι ο πατέρας του Μήτσου Λάκκα, του πατέρα μου δηλαδή, τον είχε πάρει για να τους δείξει τον δρόμο να φύγουν από την περιοχή. Όταν φτάσανε στο Φάγκο, ο Άρης ήδη ταλαιπωρημένος, με σπασμένο πόδι, έβγαλε τη ζώνη του, την έδωσε στον παππού, και του ζήτησε να ανέβει πάνω σε έναν πλάτανο που ήταν εκεί για να ελέγξει πού βρίσκεται ο εχθρός. Ο παππούς πάνω στον πλάτανο άκουσε τη χειροβομβίδα. Όταν κατέβηκε, ο Άρης, ο Τζαβέλλας και η αντάρτισσα που ήταν μαζί τους ήταν νεκροί. Έφυγε να γλυτώσει. Θρήνος στην οικογένεια. Η ζώνη παραδόθηκε στη γιαγιά και τα αδέλφια του πατέρα μου γύρισαν, βρήκαν το ακέφαλο σώμα του Άρη, το έπλυναν να "πάει καθαρός στον Άδη". Από τότε το φάντασμα του Άρη ήταν στο σπίτι, στις κουβέντες τα βράδια κοντά στη φωτιά. Νιώθαμε ότι έφυγε από τη ζωή αυτός που θα καθόριζε το μέλλον της Ελλάδας. Πάντα τον έχω στο μυαλό σαν άνθρωπο της οικογένειάς μου.

* Ο Δημήτρης Λάκκας;

Ο πατέρας μου, παρά το γεγονός ότι ήταν απών από το σπίτι, είναι ο άνθρωπος που καθόρισε τη ζωή μου και τον τρόπο που αντιμετώπιζα την πολιτική. Ήταν στέλεχος του ΕΑΜ, στον Εμφύλιο πολέμησε με τον Δημοκρατικό Στρατό στον Γράμμο και τη Μουργκάνα, ήταν πολιτικός καθοδηγητής του κόμματος στην Άρτα και αυτός που είχε τις επαφές με τον Άρη, με τον Τζουμερκιώτη και τους αντάρτες της περιοχής. Είχε συλληφθεί και καταδικαστεί σε θάνατο. Λίγο πριν δικαστεί στα Γιάννενα, κατόρθωσε να το σκάσει. Τότε τον επικήρυξαν ως ληστή με χρηματική αμοιβή 4 εκατομμυρίων δραχμών. Την απόφαση, που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως τον Απρίλιο του 1947, υπέγραφε ο υπουργός Δημόσιας Τάξης Ναπολέων Ζέρβας. Και να φανταστεί κανείς ότι είχαν πολεμήσει μαζί στην Αντίσταση... Όλα τα χρόνια που έλειπε πολιτικός πρόσφυγας στην Τασκένδη, στη Ρουμανία, στην Πράγα, στις γιορτές ονειρευόμουνα ότι ερχόταν στον δρόμο κοντά μου και μου έλεγε "είμαι παράνομος αλλά θα γυρίσω σύντομα". Όταν στα 20 μου χρόνια τον αντάμωσα για πρώτη φορά, στην Πράγα, ήταν αυτός που μου έμαθε τα ωραιότερα πράγματα στη ζωή μου. Να θάβω τις βεβαιότητες, να αμφισβητώ, να μη γίνομαι υποχείριο κανενός, να είμαι δίκαιη και να αγωνίζομαι διαρκώς. Στην Πράγα άλλωστε ο ίδιος είχε διαπιστώσει ότι το σταλινικό μοντέλο δεν αποτελούσε τον σοσιαλισμό του οράματός του. Αυτού του οράματος που τον ακολουθούσε ώς το τέλος της ζωής του. Δεν θα ξεχάσω αυτό που μας έγραφε από το Βουκουρέστι: "Εγώ ξέρετε σε τι σκοπούς έταξα τη ζωή μου. Τους υψηλούς αυτούς σκοπούς δεν πρόκειται ποτέ να τους απαρνηθώ, έστω κι αν χρειαστεί να δώσω και τη ζωή μου ακόμα, όπως πολλές φορές την πρόσφερα και ως τα σήμερα". Και αργότερα, μετά τη διάσπαση, ήταν με τον Μήτσο Παρτσαλίδη, τον Ζωγράφο, τον Μιχάλη Τσιάντη, τον Πάνο Δημητρίου, που δημιούργησαν το ΚΚΕ εσωτερικού, και έκανε περιοδείες σε όλη την Ευρώπη για να εξηγούν στους Έλληνες πολιτικούς πρόσφυγες τους λόγους της διάσπασης.

* Αυτή την καρφίτσα με το πορτρέτο του Λένιν ο πατέρας σας σας τη χάρισε;

Όχι. Μου τη χάρισε ο Μιχαήλ Ιβάνοβιτς, ο οποίος στα 17 του χρόνια βρέθηκε κοντά στον Λένιν, μαζί με τη σύντροφό του Μαρία Μιχαήλοβνα, πολέμησαν μαζί του στην Επανάσταση, έγιναν στελέχη του κόμματος αλλά επί Στάλιν, λίγο πριν τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο είχαν διωχθεί και φυλακιστεί. Τον γνώρισα στην Πράγα, το 1963, όταν πρωτογνώρισα και τον πατέρα μου, και ο Μιχαήλ ήταν ο διευθυντής του περιοδικού "Προβλήματα Ειρήνης και Σοσιαλισμού", του προπαγανδιστικού οργάνου των κομμουνιστικών κρατών εκείνη την εποχή". Σ' αυτό το περιοδικό τα ΚΚ όλου του πλανήτη έστελναν ως εκπροσώπους τα καλύτερα στελέχη τους. Ο Μιχαήλ και η Μαρία μάς αγκάλιασαν τότε, όταν φτάσαμε με τη μητέρα στην Πράγα και έγιναν μια νέα οικογένεια για μας. Μετά την εισβολή το '68, χάσαμε τα ίχνη τους. Αυτοί είχαν κατά κάποιο τρόπο συμφωνήσει ότι στην Πράγα συνέβαινε κάτι το συγκλονιστικό και το καινούριο για τον σοσιαλισμό. Δεν τους ξαναείδαμε ούτε ακούσαμε ποτέ τι απέγιναν. Οι περισσότεροι Ρώσοι δημοσιογράφοι στο περιοδικό δεν συμφωνούσαν με την εισβολή των σοβιετικών στην Πράγα, γι' αυτό κατηγορήθηκαν ότι δεν είχαν ειδοποιήσει για τις αλλαγές που συνέβαιναν στη χώρα.

* Τι σήμαιναν για σας τότε οι σύντροφοι του Λένιν;

Ήταν μυθικά πρόσωπα. Είχαν πάρει μέρος στην Επανάσταση, που για μας ήταν η ελπίδα για τη δημοκρατία και στην Ελλάδα. Η μοναδική ελπίδα για μας εκείνα τα χρόνια.

* Την Άνοιξη της Πράγας, την εισβολή, την ζήσατε;

Είχα την τύχη να βρεθώ στην Πράγα εκείνη την περίοδο. Η Άνοιξη με έχει σημαδέψει και ακόμη και σήμερα σκέφτομαι ότι αν δεν είχε γίνει η εισβολή των Σοβιετικών, η Ευρώπη σήμερα θα ήταν διαφορετική, πιο δημοκρατική, ενδεχομένως. Αυτό που ζούσαμε στην Πράγα, με τις συγκεντρώσεις, τις ομιλίες μέσα στα γήπεδα, με τη συμμετοχή Τσέχων και ξένων, ήταν ένα νέο όραμα για τον σοσιαλισμό, μια αναγέννηση του κινήματος που όμοιά του δεν έχουμε ξαναβιώσει. Είναι απ' αυτά τα πράγματα που δεν μπορείς να τα πεις αλλά μόνο να τα νιώσεις.

* Γνωρίσατε τον Ντούμπτσεκ;

Ναι, ήταν ο ήρωάς μας, ο εκφραστής αυτού του νέου οράματος που γεννήθηκε στην Πράγα. Ήταν ανάμεσά μας, ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας. Τον γνώρισα ένα βράδυ, συνόδευα τον πατέρα μου σε δείπνο με Τσέχους συντρόφους, στο ξενοδοχείο που περιγράφει ο Χόρχε Σεμπρούν στον "Δεύτερο θάνατο του Ραμόν Μερκαντέρ". Γοητεύτηκα από τον λόγο και τη ζεστασιά του. Τότε πίστεψα ότι υπάρχει ελπίδα για τον σοσιαλισμό. Όλα όμως τέλειωσαν με την εισβολή. Ευτυχώς, δεν ήμουν τότε στην Πράγα. Μου μένουν οι όμορφες αναμνήσεις της Άνοιξης, με τη Ρόζα Ζεύγου στο γήπεδο να χειροκροτάει σαν τρελή το νέο που γεννιόταν και τον πατέρα μου να συνεδριάζει διαρκώς με τους ρώσους συντρόφους του περιοδικού και να υπερασπίζονται το μοντέλο του Ντούμπτσεκ και των Τσέχων. Κυνηγήθηκαν όλοι μετά την εισβολή, χάθηκαν.

* Η δικτατορία πού σας βρήκε;

Με βρήκε στα γραφεία του Ελληνοσοβιετικού Συνδέσμου, στην πασχαλινή γιορτή με άλλους συντρόφους. Φεύγοντας από τη Ρηγίλλης και Βασιλίσης Σοφίας που ήταν τα γραφεία, είδαμε τα πρώτα στρατιωτικά αυτοκίνητα που πήγαιναν προς το Σύνταγμα. Δεν το αξιολογήσαμε και έφτασα μετά τα μεσάνυχτα στο σπίτι χαρούμενη. Το πρωί ακούσαμε τα μαντάτα από τον θυρωρό και το βράδυ ήρθαν να μας συλλάβουν. Ευτυχώς, είχαμε ήδη φύγει. Μετά από ενάμιση μήνα φύγαμε για την Πράγα με παράνομα διαβατήρια. Ευτυχώς, μόλις είχα πάρει το πτυχίο μου της Φυσικομαθηματικής.

* Η βιολογία πώς μπήκε στη ζωή σας;

Όταν πήγα στην Πράγα με το πτυχίο στο χέρι, θέλησα να κάνω το διδακτορικό μου. Το κόμμα μού αρνήθηκε να πάω στη Ρωσία που ήθελα και άρχισε η Άνοιξη, άρχισαν όμως και οι διαδικασίες του κόμματος, και ο πατέρας μου με συμβούλευσε να φύγω για την Αγγλία, όπου έφτασα στα μέσα του Φλεβάρη του '68. Εκεί είχα την τύχη να γνωρίσω τον Χριστοφίνη, έναν Κύπριο βιολόγο που με καθοδήγησε να βρω δουλειά. Ξεκίνησα να δουλεύω στο Royal Cancer Hospital, πλάι στα μεγαλύτερα ονόματα της βιολογίας της εποχής μας. Εδώ μυήθηκα στον κόσμο των έμβιων όντων και στα μυστικά που αφορούν τη ζωή και ένιωσα κοντά σ' αυτούς ότι ανακάλυψα άλλη μια οικογένεια. Μετά από τρία χρόνια, έφυγα για το Παρίσι. Μπορεί να μην έζησα τον Μάη του '68 αλλά βρήκα τους σημαντικότερους επιστήμονες, όπως οι νομπελίστες Αλεξάντρ Λβοφ, Ζακ Μονό και Φρανσουά Ζακόμπ, αλλά και τον μεγάλο βιοχημικό Ζωρζ Κοέν. Ήταν υπέροχοι άνθρωποι, ενταγμένοι στην Αριστερά, ταγμένοι στην ηθική της επιστήμης και οραματιστές της επιστήμης. Είναι οι "πατέρες" της μοριακής βιολογίας και της επιγενετικής. Μια άλλη μεγάλη οικογένεια, με την οποία έχω ακόμα έντονους δεσμούς.

* Το φάρμακο για τον καρκίνο πότε θα βρεθεί;

Υπάρχουν πολλές μορφές καρκίνου σήμερα που θεραπεύονται. Είναι μια πολυπαραγοντική ασθένεια, χρειάζεται πολλή δουλειά ακόμα για να νικηθεί. Οι νέοι επιστήμονες που εργάζονται διεπιστημονικά και με τα νέα εργαλεία της βιοπληροφορικής ελπίζω να καταφέρουν να χτυπήσουν κι αυτή τη μάστιγα.

* Έχετε βαφτίσει τον πρωθυπουργό;

Όχι εγώ, η αδελφή μου είναι η νονά του. Είμαστε όμως και συγγενείς. Ο πατέρας του, ο Παύλος Τσίπρας, ήταν ο άνθρωπος που μας πήγε στο αεροδρόμιο, εμάς τους παράνομους, στη Χούντα, και φύγαμε για την Πράγα. Ξέρετε αυτό δεν το έκανε οποιοσδήποτε εκείνη την περίοδο, ήταν μια γενναία πράξη. Έβαλε τον εαυτό του και την οικογένειά του σε κίνδυνο. Τώρα νιώθω περήφανη που ο Αλέξης συνεχίζει το όραμα της οικογένειας για σοσιαλισμό, για δημοκρατία και για καλύτερο αύριο στην πατρίδα μας.

* Ο Μίκης τι θέση έχει στη ζωή σας;

Είναι αδελφός, πατέρας και μύθος. Έζησα καταπληκτικά πράγματα κοντά στην οικογένειά του, μαζί του γνώρισα τον Νερούντα, τον Υβ Μοντάν, τον Μιτεράν, τη Μαρία Φαραντούρη, τον Πέτρο Πανδή. Με τον Αντώνη Καλογιάννη μας συνέδεαν από πριν συντροφικοί δεσμοί μέσω και της Κούλας Θέου, αυτής της σημαντικής γυναίκας, που κρατούσε τα γραφεία της ΕΔΑ. Ο Μίκης λοιπόν ήταν ο αγωνιστής που θα ήθελα κι εγώ να είμαι, έτσι ορμητικός, πληθωρικός και γενναίος. Είναι πολύ μεγάλος ο Μίκης, κι ας διαφωνούμε με όσα λέει τελευταία. Το έργο του τον υπερβαίνει και μας υπερβαίνει. Αυτό όμως που δεν ξέρουμε οι περισσότεροι είναι ότι το επιστημονικό μυαλό της οικογένειας Θεοδωράκη είναι η Μυρτώ, σπουδαία γιατρός, με μακρά ερευνητική θητεία στο Ίδρυμα Μαρί Κιουρί στο Παρίσι. Μαζί της έκανα το ωραιότερο ταξίδι στη ζωή μου, στη Βρετάνη, το 1972. Στα γεγονότα του Πολυτεχνείου, η Μυρτώ μ' έβαζε να τηλεφωνάω καθημερινά στην Καρέζη, που μας έδινε τότε όλα τα νέα για τους συντρόφους που είχαν συλληφθεί, τον Νίκο Κιάο, τον Μίμη Δαριώτη κ.ά.

* Τι θα λέγατε για όλα αυτά που ζήσατε;

Ότι η ζωή είναι ένα ιερό πράγμα που δεν μπορεί να τον ευτελίζουμε και πρέπει να είμαστε κάθε φορά έτοιμοι να δώσουμε το παρών όταν το ζητάει η Ιστορία, με ανιδιοτέλεια, αξιοπρέπεια και αλληλεγγύη.

* Το βιβλίο γιατί το γράψατε;

Για να μην ξεχάσω όλα αυτά που έζησα, και για τους ανθρώπους που γνώρισα. Πιο πολύ όμως για τα νέα παιδιά, για να γνωρίζουν τι πέρασε ο τόπος, τι μας επιφύλαξε η Ιστορία και ότι χρέος μας και χρέος τους είναι να αγωνιζόμαστε πάντα για ανθρώπινες αξίες. Ξέρετε, η γενιά η δική μου έζησε την ήττα, και την σημάδεψε αυτή η ήττα. Είμαστε όμως τυχεροί σήμερα που η γενιά τού Αλέξη μάς διδάσκει και τη δυσκολία της νίκης.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL