Παρουσιάστηκε σε εκδήλωση το βιβλίο «Ανισότητες, νεοφιλελευθερισμός και ευρωπαϊκή ενοποίηση. Προοδευτικές απαντήσεις», το οποίο επιμελήθηκε η Μαρία Καραμεσίνη, καθηγήτρια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, πρόεδρος του ΔΣ και διοικήτρια του ΟΑΕΔ και μέλος του ΔΣ του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς. Το βιβλίο αποτελεί έκδοση των πρακτικών του συνεδρίου που διοργάνωσε, τον Νοέμβριο του 2017, το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς, σε συνεργασία με το ευρωπαϊκό δίκτυο transform και κυκλοφορεί σε συνεργασία με τις εκδόσεις Νήσος.
Προλογίζοντας το βιβλίο, ο υπουργός Επικρατείας και κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος, δήλωσε ότι το βιβλίο διερευνά και χαρτογραφεί την ιστορία των ανισοτήτων, η οποία ήρθε στην ημερήσια διάταξη, λόγω της χρηματοπιστωτικής κρίσης, διευκρινίζοντας, ωστόσο ότι δεν προκύπτει από τη χρηματοπιστωτική κρίση. Όπως είπε η Αριστερά αντιλαμβάνεται την ισότητα ως προαπαιτούμενο και ως προϋπόθεση της άσκησης του δικαιώματος ελευθερίας.
«Εμείς σήμερα δεν έχουμε την πολυτέλεια να κάνουμε τα ίδια λάθη» σημείωσε ο ίδιος, λέγοντας ότι η Ελλάδα, μαζί με την Ισπανία και την Πορτογαλία, αποτελούν μία μάλλον παράδοξη πολιτική συνθήκη όπου η κοινωνική δυσαρέσκεια εκφράζεται, μέχρι στιγμής, με ένα ριζοσπαστικό, προοδευτικό, αριστερό πρόσημο. «Σε όλες τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης, αυτό που παρατηρείται είναι ότι η κοινωνική δυσαρέσκεια εκφράζεται με ακροδεξιό και εθνικιστικό πρόσημο» συμπλήρωσε ο κ. Τζανακόπουλος.
Στη συνέχεια, διατύπωσε τρεις θέσεις, για να μπορέσει η Αριστερά να κερδίσει τη μεγάλη μάχη, που θα κριθεί στο ποια πολιτική δύναμη θα μπορέσει το επόμενο διάστημα να εκφράσει και να εκπροσωπήσει αυτήν την κοινωνική δυσαρέσκεια.
«Πρώτη θέση είναι το ευρωομόλογο, διότι δίνει τη δυνατότητα στην Ευρώπη να διαπραγματεύεται ως ενιαίο σύνολο με τις πειθαρχικές εξουσίες που ασκούν οι αγορές χρήματος, δεύτερον, κοινή ευρωπαϊκή εργατική πολιτική και, τρίτον, κοινή ευρωπαϊκή φορολογική πολιτική» υπογράμμισε ο κ. Τζανακόπουλος, επισημαίνοντας ότι, μέχρι στιγμής, στην πρακτική της σημερινής κυβέρνησης εντοπίζονται παραδείγματα πολιτικών παρεμβάσεων και επιλογών για την αντιστροφή των ανισοτήτων, όπως είναι η επαναρρύθμιση της αγοράς εργασίας, η αύξηση των κατώτατου μισθού, η ενίσχυση του κοινωνικού κράτους και η προσπάθεια ενίσχυσης της δημόσιας εκπαίδευσης.
Από την πλευρά της, η Μ. Καραμεσίνη δήλωσε ότι οι ανισότητες διογκώθηκαν τις τρεις δεκαετίες που προηγήθηκαν της κρίσης, αλλά ήρθαν στο προσκήνιο της διεθνούς συζήτησης και έγιναν πολιτικό ζήτημα κατά τη διάρκεια της κρίσης, διότι η κρίση υπήρξε καταλύτης.
Η κ. Καραμεσίνη τόνισε τη σημασία του βιβλίου στη σημερινή συγκυρία. Όπως σημείωσε, οι κοινωνικές και οι οικονομικές ανισότητες συνοψίζουν το κοινωνικό ζήτημα της εποχής μας. «Σε όλη την Ευρώπη, υπάρχουν τάξεις και στρώματα που έχουν πληγεί από την παγκοσμιοποίηση, τη νεοφιλελεύθερη απορρύθμιση των τελευταίων 40 ετών και την πρόσφατη οικονομική κρίση. Ο δεύτερος σημαντικός λόγος για τον οποίο πρέπει να συζητάμε για τις ανισότητες είναι ότι αυτές βρίσκονται στον πυρήνα της κρίσης της πολιτικής εκπροσώπησης μεγάλης μερίδας των λαϊκών στρωμάτων και των μεσαίων τάξεων στην Ευρώπη. Ο αγώνας για την ισότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη είναι συνυφασμένος με τις αξίες και την ιστορία της αριστεράς και το όραμά της για την κοινωνική απελευθέρωση. Η αντιμετώπιση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων συνδέει την αριστερά με τα σύγχρονα κοινωνικά κινήματα και τα αιτήματά τους, αλλά και με την ιστορία και τους αγώνες του εργατικού κινήματος και των απελευθερωτικών κινημάτων που περιόρισαν τις ανισότητες στις καπιταλιστικές χώρες. Επίσης, οι ανισότητες αποτελούν πρόκληση για την ανασυγκρότηση των προοδευτικών, συλλογικών υποκειμένων, άνευ των οποίων δεν μπορεί να υπάρξει καμία αντιμετώπιση των ανισοτήτων και δεν μπορεί να υπάρξει εκδημοκρατισμός των κοινωνιών» υποστήριξε η κ. Καραμεσίνη.
Σύμφωνα με την ίδια, οι οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν χωρίς τη ριζική αλλαγή του παραδείγματος της οικονομικής πολιτικής και του αναπτυξιακού παραδείγματος που απαιτεί πρώτον τη ριζική αναθεώρηση της πορείας της ευρωπαϊκής ενοποίησης, ιδίως της θεσμικής αρχιτεκτονικής και της οικονομικής διακυβέρνησης της ευρωζώνης και δεύτερον τον περιορισμό της ανεξέλεγκτης δράσης του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος. «Η αύξηση των ανισοτήτων, η κοινωνική υποβάθμιση ή περιθωριοποίηση μεγάλων στρωμάτων, είναι σίγουρα ένας πολύ βασικός και μάλλον ο κύριος παράγοντας που μεγάλα στρώματα του πληθυσμού σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους στο ευρωπαϊκό εγχείρημα. Δεν είναι, όμως, ο μόνος. Η θεσμική αρχιτεκτονική, η οικονομική πολιτική και διακυβέρνηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης και οι ευρωπαϊκές πολιτικές, δεν προάγουν τις παραγωγικές επενδύσεις και την παραγωγικότητα της εργασίας, δεν εξασφαλίζουν αύξηση μισθών ούτε την άνοδο του βιοτικού επιπέδου και την κοινωνική ευημερία, ενώ για τους πολίτες η Ευρωπαϊκή Ένωση για πάρα πολλές δεκαετίες ροκανίζει συστηματικά τις κοινωνικές κατακτήσεις των λαών της και δεν παρέχει επιπλέον προστασία από τις εξωτερικές δυνάμεις της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, δηλαδή των πολυεθνικών γιγάντων, των διεθνών χρηματαγορών και του παγκόσμιου οργανισμού εμπορίου» σχολίασε η κ. Καραμεσίνη, κάνοντας λόγο για κρίση ηγεμονικού σχεδίου στην Ευρώπη. «Σε αυτές τις συνθήκες, η καταπολέμηση των ανισοτήτων αποτελεί κεντρικό θέμα για το πολιτικό σχέδιο της αριστεράς» είπε, μεταξύ άλλων, η κ. Καραμεσίνη.
Η καθηγήτρια του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και συμπρόεδρος της Ανεξάρτητης Επιτροπής για την Ευημερία και Ισότητα σε μία Βιώσιμη Ευρώπη, Λούκα Κατσέλη, δήλωσε ότι η μάχη πρέπει να δοθεί ταυτόχρονα σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Όπως εξήγησε, σε εθνικό, για να αλλάξει η ισορροπία δυνάμεων στην Ευρώπη και στην Ευρώπη, για να αλλάξει το μείγμα πολιτικής. «Η ανάγκη μίας προοδευτικής συμμαχίας έχει αναγνωριστεί» υπογράμμισε η κ. Κατσέλη, εκφράζοντας την άποψη ότι αυτό που λείπει είναι ένα αξιόπιστο πρόγραμμα αντίστοιχο με το ευρωπαϊκό για ευημερία και ισότητα σε μία βιώσιμη Ελλάδα, το οποίο θα περιλαμβάνει παραγωγικούς και τεχνολογικούς μετασχηματισμούς στην οικονομία, κοινωνική συνοχή, θεσμική και πολιτική σταθερότητα, σεβασμό στο περιβάλλον και ένα αναβαθμισμένο σύστημα διακυβέρνησης, που θα προάγει, μεταξύ άλλων, τη δικαιοσύνη και τη διαφάνεια.
«Για την Αριστερά, τα κοινωνικά δικαιώματα δεν είναι δευτερεύοντα, δεν αποτελούν απλώς ένα δίχτυ ασφαλείας για τους φτωχούς συμπολίτες μας. Αντίθετα, το κοινωνικό κράτος αποτελεί ένα καίριο σημείο στο δρόμο και στο όραμα για το δημοκρατικό σοσιαλισμό» συμπλήρωσε ο Κώστας Δουζίνας, καθηγητής του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, πρόεδρος της Επιτροπής 'Αμυνας και Εξωτερικής Πολιτικής της Βουλής και πρόεδρος του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς.
Τη συζήτηση συντόνισε η Δανάη Κολτσίδα, διευθύντρια του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς.
