Της Ευγενίας Μπογιάνου
Γιατί αυτό και όχι κάποιο άλλο; Νά το ερώτημα που ταλαιπωρεί αυτόν που προσπαθεί να προτείνει βιβλία. Όχι βιβλία για τις γιορτές. Βιβλία παντός καιρού. Όρεξη για διάβασμα να υπάρχει. Φυσικά, δεν πρόκειται για κάποια πλήρη λίστα, αλλά μόνο για μια επιλεκτική παρουσίαση της εξαιρετικά πλούσιας, τόσο σε ποσότητα όσο και σε ποιότητα, παραγωγής της ξενόγλωσσης πεζογραφίας.
«Περί χρόνου και ποταμού»
Η αναβίωση της «Λευκής Σειράς» του Εξάντα το 2017, πνευματικού παιδιού της θρυλικής Μάγδας Κοτζιά, αποτέλεσε από μόνη της εκδοτική είδηση για όλους τους βιβλιόφιλους. Πόσο μάλλον που μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα μεταφράστηκαν -με πρώτο το «Σιμπλίκιος Σιμπλικίσιμος» του Hans Jacob Christoffel Von Grimmelshausen, «ένα πεζογράφημα ακούσιου μεγαλείου, πολύχρωμο, άγριο, ωμό, διασκεδαστικό, μες στον έρωτα και τα κουρέλια», κατά τον Tomas Man- μια σειρά από σπουδαία βιβλία. Πριν λίγες μέρες κυκλοφόρησε το τρίτομο πολυσύνθετο μυθιστόρημα του Thomas Wolfe «Περί χρόνου και ποταμού» σε εξαιρετική μετάφραση του ποιητή Γιάννη Λειβαδά. Μπορεί το μέγεθός του αρχικά να καταβάλλει τον αναγνώστη αλλά πρόκειται για ένα αριστούργημα της αμερικανικής λογοτεχνίας του προηγούμενο αιώνα από έναν μοναδικό στυλίστα, ο οποίος κάνει αυτό που τόσο παραστατικά έχει περιγράψει ο Φόκνερ: προσπάθησε το αδιανόητο, να συμπυκνώσει μέσα στη λογοτεχνία όλη την ανθρώπινη εμπειρία.
«Το όνειρο της κόκκινης κάμαρας»
Από τις εκδόσεις Gutenberg κυκλοφορεί «Το όνειρο της κόκκινης κάμαρας» του Τσάο Χσούε-τσιν σε μετάφραση της Έλλης Λαμπρίδη. Πρόκειται για ένα αριστούργημα του 18ου αιώνα, ένα πολυεπίπεδο μυθιστόρημα για την άνοδο και την πτώση μιας πολυμελούς αριστοκρατικής οικογένειας με επίκεντρο μια δραματική ερωτική ιστορία. Το μυθιστόρημα κυκλοφορούσε σε χειρόγραφες εκδόσεις μέχρι το 1791, αλλά από το 1792 που εκδόθηκε κανονικά διαβάζεται με το ίδιο πάντα πάθος, ενώ ο συγγραφέας του χαρακτηρίζεται ως ο «Ντοστογιέφσκι», ο «Προυστ» και ο «Σαίξπηρ» της κινέζικης λογοτεχνίας.
«Το κουτσό»
Οι εκδόσεις Opera, τριάντα χρόνια μετά την έκδοση του Εξάντα και τη μετάφραση του Κώστα Κουντούρη, ξανακυκλοφορούν το εμβληματικό «αντιμυθιστόρημα» του Χούλιο Κορτάσαρ «Το κουτσό». Ο Αχιλλέας Κυριακίδης, που αναμετρήθηκε μαζί του μεταφραστικά, λέει γι’ αυτό: «Ένα βιβλίο ποταμός, με δεκάδες παραποτάμους που αποσπώνται από το σώμα της αφήγησης, αποκλίνουν και μετά συγκλίνουν πάλι για να εκβάλουν όλοι μαζί σ’ ένα δέλτα απαράμιλλης πνευματικότητας, αλλά και αισθητικής, ευαισθησίας και αισθαντικότητας, αφού στο μεταξύ έχουν γονιμοποιήσει τη φαντασία του ευεπίδεκτου αναγνώστη».
«Το κτίσμα»
Μια νέα έκδοση οποιουδήποτε έργου του Κάφκα αποτελεί από μόνη της είδηση. Πόσο μάλλον όταν μιλάμε για «Το κτίσμα», σε μετάφραση της Αλεξάνδρας Ρασιδάκη, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Άγρα, σε νέα αναθεωρημένη έκδοση, και είναι ένα από τα τελευταία κείμενα που μας έδωσε ο σπουδαίος Τσέχος. Σπειροειδής περίτεχνη αφήγηση σ’ ένα έργο που συμπυκνώνει όλα τα χαρακτηριστικά της γραφής του, με κυριότερη την αμφισημία. Αλλά, έτσι κι αλλιώς, «η απόλαυση που μας χαρίζει το έργο του Κάφκα μπορεί να προηγηθεί κάθε ερμηνείας γι’ αυτό», όπως λέει ο Μπόρχες.
«Μπιλιάρδο στις εννιάμισι»
Νέα, πολύ καλή μετάφραση, από τη Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, για ένα από τα σημαντικότερα έργα της μεταπολεμικής ευρωπαϊκής λογοτεχνίας, το «Μπιλιάρδο στις εννιάμισι» του Χάινριχ Μπελ, από τις εκδόσεις Πόλις αυτή τη φορά. Ένα πολυφωνικό έργο απαράμιλλης έντασης, πρωτοποριακό τόσο στη μορφή όσο και στην ουσία του, αρυτίδωτο παρ' όλα τα χρόνια που πέρασαν από τη συγγραφή του και, δυστυχώς, παρακολουθώντας με τρόμο την άνοδο της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη, ανατριχιαστικά επίκαιρο.
«Δάσος σκοτεινό»
Το τελευταίο βιβλίο της πολυμεταφρασμένης Αμερικανίδας Nicole Krauss κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Στο «Δάσος σκοτεινό», σε μετάφραση της Ιωάννας Ηλιάδη, το σύγχρονο αλλά και το βιβλικό Ισραήλ αποτελεί το σκηνικό για το ξεδίπλωμα των χαρακτήρων των δύο ηρώων της: ενός ηλικιωμένου μεγαλοδικηγόρου που εξαφανίζεται δίχως αιτία και μιας μυθιστοριογράφου μπλοκαρισμένης μπροστά στη λευκή σελίδα, σε δυο παράλληλες πορείες προς την αυτογνωσία. Ένα γοητευτικό βιβλίο, ανάμεσα στη μυθοπλασία, την αυτοβιογραφία και το δοκίμιο, που πίσω από τις λέξεις του κρύβονται επιδέξια ο Ροθ και ο Κάφκα.
«Μέρες δίχως τέλος»
Σελίδες αποτρόπαιης βίας αλλά και απαράμιλλου λυρισμού στις σελίδες του πολυβραβευμένου Ιρλανδού Sebastian Barry στο «Μέρες δίχως τέλος» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος σε πολύ καλή μετάφραση της Μαρίας Αγγελίδου. Πρόκειται για την ιστορία δύο αγοριών που, προσπαθώντας να επιβιώσουν στις ΗΠΑ του 19ου αιώνα, βρίσκονται από ένα σαλούν όπου χορεύουν ντυμένοι γυναικεία μπροστά σε μεταλλωρύχους, να καταταγούν στον στρατό και να ζήσουν όλη την αγριότητα του εμφυλίου πολέμου και του αφανισμού των Ινδιάνων. Μέσα σε μια φρίκη δίχως τέλος, δημιουργείται μια ιδιότυπη οικογένεια, αφού η αγάπη καταφέρνει να επιβιώσει. Ένας σπαρακτικός ύμνος στην ετερότητα.
«Τα κατά Α.Γ. πάθη»
Μετά την «Ώρα του αστεριού», οι εκδόσεις αντίποδες μας συστήνουν «Τα κατά Α.Γ. πάθη» της Κλαρίσε Λισπέκτορ σε εξαιρετική μετάφραση του Μάριου Χατζηπροκοπίου. Η σπουδαία Βραζιλιάνα επιχειρεί και εν πολλοίς καταφέρνει να μεταφέρει τον αναγνώστη, μέσω της γλώσσας, από τον κόσμο της αφήγησης μιας ιστορίας στον κόσμο των ιδεών και των λέξεων. Ξέρει τι θέλει να πει και, το κυριότερο, ξέρει ακριβώς τον τρόπο που θα το πει, μιας και είναι πεισμένη πως εκεί βρίσκεται το στοίχημα. Γραφή σαγηνευτική, απίστευτης ομορφιάς και απίστευτης οδύνης.
«Εγκυκλοπαίδεια των νεκρών»
Ο Ντανίλο Κις, κορυφαίος εκπρόσωπος και ανανεωτής των σέρβικων γραμμάτων, γράφει το 1981 την «Εγκυκλοπαίδεια των νεκρών», που έμελλε να είναι και το τελευταίο έργο του. Κυκλοφορεί σε νέα μετάφραση της Μαρίας Κεσίνη από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Όλα τα διηγήματα της συλλογής «ανήκουν λιγότερο ή περισσότερο στον ίδιο αστερισμό όσον αφορά το θέμα τους», όπως σημειώνει ο ίδιος ο συγγραφέας χαρακτηρίζοντάς το «μεταφυσικό». Ένα κράμα φαντασίας και πραγματικότητας, Ιστορίας και παραβολών, λυρισμού και ειρωνείας, κείμενα μεγάλης πυκνότητας με διαφορετικό ύφος το καθένα, που απαρτίζουν τις ποικίλες όψεις του φαινομένου του θανάτου, μιας και μόνο ο θάνατος βρίσκεται παντού. Ή, αλλιώς, η Ιστορία ως αλληγορία του θανάτου.
«Μεταξύ τους»
Μετά τα σπουδαία μυθιστορήματα του Ρίτσαρντ Φορντ, οι εκδόσεις Πατάκη κυκλοφορούν το «Μεταξύ τους», σε μετάφραση της Αθηνάς Δημητριάδου, μια ιδιότυπη αυτοβιογραφία όπου ο συγγραφέας καταπιάνεται με αναμνήσεις από τους γονείς του. Η ματιά του σημερινού ενήλικα σκύβει πάνω στις μνήμες του παρελθόντος μη διστάζοντας ή, καλύτερα, προτιμώντας, να τις αναπλάσει κοιτάζοντάς τες μέσα από το πρίσμα στου χρόνου. Δεν αφηγείται όσα έγιναν, αφηγείται όσα θυμάται εκείνος και λίγο τον ενδιαφέρει αν έγιναν έτσι στ’ αλήθεια. Τίποτα οριστικό, τίποτα χαμένο, σ’ έναν κόσμο που στροβιλίζεται διαρκώς.
