Του Ιλάν
Machine Band
Μια μέρα με λιακάδα στα σκαλιά της Σχολής Καλών Τεχνών, μπαίνοντας από την Πατησίων, ακούω δίπλα μου να παίζει κιθάρα ένας ψηλός μελαχρινός μακρυμάλλης νεαρός. Ήταν ο Βασίλης. Τον πλησιάζω, μιλάμε, του κάνω την πρόταση. Το ίδιο βράδυ ήρθε στην πρόβα της Machine Band με τον Γιάννη Τίκωφ στο μπάσο και τα φωνητικά και τους Βαγγέλη Κονταρίνη στη σόλο κιθάρα, Κώστα Τζίφα στα τύμπανα και, λίγο αργότερα, τον Μιχάλη Μοδινό στα κρουστά. Αλλά και τον υπογράφοντα στη θέση του "μάνατζερ" και για ένα φεγγάρι μέλος του γκρουπ. Όλοι μας υποψήφιοι μηχανικοί του Πολυτεχνείου, απ’ όπου και ο τίτλος της μπάντας.
Την έλλειψη πιανίστα κάλυψε ο Τρύφων Σαράντης, συμφοιτητής μας στους μηχανολόγους με καλές κλασικές σπουδές, που δεν είχε ιδέα από ροκ ή τζαζ. Τον «εκπαιδεύσαμε» με κάποιους δίσκους του Dave Brubeck, του Carlos Santana, των Iron Butterfly.
Μετά έφτασε ο κολλητός και ομότεχνος του Βασίλη, ο συμμαθητής του από την πρώτη τάξη του δημοτικού Αχιλλέας Περσίδης, που έπαιζε blues φυσαρμόνικα και, αργότερα, πολύ καλή flamenco κιθάρα και παραδοσιακό κρητικό λαούτο. Η Machine Band εμφανιζόταν στους χορούς, στα μεγάλα πάρτι των σχολών, την ίδια νύχτα, πάνω στην ίδια σκηνή με τους Πελόμα Μποκιού, τον Νταλάρα, τον Μπιθικώτση, τον Τόνι Πινέλι και τη Μαρίνα ή support group στις συναυλίες των Socrates Drank the Conium των Σπάθα, Τουρκογιώργη και Τρανταλίδη στα περίφημα κυριακάτικα μουσικά πρωινά της εποχής, στα γεμάτα από νέους διψασμένους για ροκ μουσική σινεμά στις γειτονιές της Αθήνας ή του Πειραιά.
Τα καμηλιέρικα
Τα πρώτα του μουσικά ακούσματα ήταν οι αυτοσχεδιασμοί του πατέρα του με ένα τρίχορδο μπουζούκι. Άκουγε την Um Kulthum από το Ράδιο Κάιρο και έπαιζε τα περίφημα αραβικά μόρια, εκείνα τα παράξενα, τα αιγυπτιακά. Η μητέρα του όμως προτιμούσε τις καντάδες, το μπελκάντο και τα μελωδικά τραγούδια του Αττίκ και όχι αυτά τα -όπως τα έλεγε- «καμηλιέρικα». Ήταν κι εκείνες οι βραδιές μ’ ένα μικρό τρανζιστοράκι κολλημένο στο αυτί, ακούγοντας τις κλασικές κιθάρες του Δημήτρη Φάμπα και του Γεράσιμου Μηλιαρέση στους «Δεκαπέντε Εσπερινούς» του Μάνου Χατζιδάκι, που ήταν ο πρώτος δίσκος που αγόρασε με δικά του χρήματα. Μαζί του ήρθαν και οι πρώτοι δίσκοι των Stones, του Bob Dylan, των Beatles, των Animals, του Jimi Hendrix.
Χρόνια μετά την αποφοίτησή του με άριστα από τη Σχολή Μηχανολόγων - Ηλεκτρολόγων του ΕΜΠ και την ενεργό συμμετοχή του σε συναυλίες και διεθνείς περιοδείες κορυφαίων φωνών του σύγχρονου ελληνικού τραγουδιού αλλά και σε σχήματα της World Jazz μουσικής, ακολούθησαν οι πολυετείς σπουδές στο Swiss Jazz School του πανεπιστημίου της Βέρνης. Εκεί ήρθε σε επαφή με την οργανωμένη προσέγγιση με την τέχνη του τζαζ αυτοσχεδιασμού.
Με την Αρλέτα
Αξέχαστες στιγμές. Δίπλα στον Λευκό Πύργο, στην μπουάτ «Λιόγερμα». Εκεί, ο Βασίλης και η Αρλέτα ανέβαιναν τακτικά κάθε χρονιά με δύο κιθάρες, τη φωνή της και το ρεπερτόριο της Αρλέτας, που παιζόταν κάθε φορά διαφορετικά. Άλλοτε ο ήχος τους πλησίαζε τον κλασικό, άλλοτε άγγιζε την τζαζ, άλλοτε ένα ηπειρώτικο πολυφωνικό τραγούδι. Έτσι, χωρίς πρόγραμμα.
Ένα ειδικό, «ψαγμένο» κοινό ερχόταν ξανά και ξανά για να ζήσει από κοντά την απρόβλεπτη διάδρασή τους - αυτό το μαγικό «interaction» των δύο μουσικών που ένιωθαν πως ό,τι τους ερχόταν στο μυαλό έβγαινε αυτόματα από τα ηχεία. Σαν να το έπαιζαν κάποιοι άλλοι. Αργά το βράδυ, στο τέλος της παράστασης, οι δύο καλοί φίλοι ξέσπαγαν στα γέλια κι έπαιζαν... πόκα! Ο Βασίλης (ήταν πάντα τυχερός) τα μάζευε όλα και ο μπατίρης ιδιοκτήτης τού ζήταγε τελικά δανεικά -κι αγύριστα- για να πληρώσει τα γκαρσόνια και τους τεχνικούς.
Η τζαζ του Αιγαίου
«Προσεγγίζει με μια σύγχρονη ματιά τα μελωδικά και ρυθμικά ιδιώματα των Κυκλάδων και της ευρύτερης Μεσογείου, ενώ προτείνει σύγχρονες εκδοχές ανάπτυξής τους δίνοντας γόνιμο έδαφος σε φωτεινούς αυτοσχεδιασμούς. Ο επί σκηνής διάλογος με τους συνεργάτες του είναι ανοιχτός σε επίπεδο αισθητικής συνύπαρξης και στόχο έχει τη γνήσια μουσική επικοινωνία με το κοινό». Αυτά έγραψαν άλλοι για τον συνθέτη της «Ρωξάνης» του 1993 - της πρώτης δισκογραφικής καταγραφής των συνθέσεών του για τη Lyra, του «Χορού των Πυρσών» του 2001, που σε «ταξιδεύει από τα τείχη της Βασιλεύουσας και τον Βόσπορο, ώς τα υψίπεδα του Αφγανιστάν και πάλι πίσω ένα πρωινό σ’ ένα κυκλαδίτικο ακρογιάλι», όπως έλεγα τότε παρουσιάζοντάς τον από το Τρίτο Πρόγραμμα, του «Ammon» του 2005, του δίσκου της ζωντανής συνεργασίας του με τον συνθέτη Νίκο Ξυδάκη «Ενότητες τρεις».
Καλοκαίρι στην Πάρο
Μια συναυλία στο Οικολογικό Πάρκο του νησιού των Κυκλάδων, χωρίς καμία πρόβα, με τον Γερμανό τρομπετίστα της τζαζ Markus Stockhausen, γιο του σπουδαίου avant garde συνθέτη του 20ού αιώνα Karlheinz Stockhausen, να μιμείται τη φωνή ενός γλάρου. Μια βραδιά, μια νύχτα με πανσέληνο, που τελείωσε με τον ρυθμικό ήχο της ντιζελομηχανής μιας τράτας που ανοιγόταν στα βαθιά και με τον κόσμο να κατεβαίνει τα σκαλιά του αμφιθέατρου για να αγκαλιαστούν όλοι μαζί τελικά στο κέντρο της σκηνής κοιτώντας το φεγγάρι. Μνήμες ανεξίτηλες.
Το "Aegean Jazz Project"
Στον σχετικά πρόσφατο (ηχογραφημένο ενώπιον κοινού στην αυλή του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τράπεζας) δίσκο του Vasilis Rakopoulos Quintet "ακούγονται" οι επιρροές του από πολλά είδη μουσικής. Παραδοσιακά μοτίβα της ελληνικής μουσικής συνυπάρχουν, συνηχούν και συνδιαλέγονται με το αραβικό στοιχείο, το τουρκικό, το δυτικό ή την τζαζ. Η ιδέα του Aegean Jazz Project γεννήθηκε τον Νοέμβριο του 2010 στον απόηχο των συναυλιών της συνεργασίας -στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του Ινστιτούτου Goethe- με έναν από τους πιο χαρισματικούς δημιουργούς της εποχής μας, τον Markus Stockhausen. Πήρε σάρκα και οστά το καλοκαίρι του 2017 από ένα κουιντέτο σημαντικών Ελλήνων μουσικών της εγχώριας τζαζ σκηνής.
Δύο καλοκαιρινά βράδια σε μια αυλή με εξαιρετική ηχητική, με την «Aegean Jazz» τους να σε απογειώνει από της Σύρας τα στενά προς τοπία μακρινά, εξωτικά. Ανατολία, Αζερμπαϊτζάν, Αφγανιστάν, στα χνάρια του Μέγα Αλέξανδρου του κατακτητή. Ο Χάρης Λαμπράκης με το πνευστό νέι του, ο Μάξιμος Δράκος στα ακουστικά και τα ηλεκτρονικά πλήκτρα, ο Ντίνος Μάνος με το μεγάλο ακουστικό του μπάσο κι ο πάντα ευαίσθητος και δημιουργικός Βασίλης Ποδαράς στα τύμπανα, «μάγεψαν» τις μελωδίες τους, τις κιθάρες και τη φωνή του Βασίλη Ρακόπουλου. Ήταν έργο της συνεργασίας τους, της δημιουργικής αυθεντίας τους. Και τα πουλιά στο δέντρο της αυλής δεν έπαψαν ούτε λεπτό να κελαηδούν αφήνοντας το απρόβλεπτο αποτύπωμά τους στην ηχογράφηση.
Ο Βασίλης Ρακόπουλος και ο Ανδρέας Πολυζωγόπουλος στο Tinos Jazz Festival
Στο Κόκκινο 105,5
Η προηγούμενη συνάντησή μας στα ερτζιανά ήταν μια αξέχαστη εμπειρία, με τον Βασίλη να εξομολογείται με τα μάτια κλειστά, να αυτοβιογραφείται -στην αρχή διστακτικά- και τελικά να ανοίγεται και να αναστατώνει τους ακροατές με το πάθος του λόγου του, των μνημών και της μουσικής του. Μια ραδιοφωνική συνάντηση στις όπου Γης μουσικές κοινότητες που θα επαναληφθεί σύντομα από τις συχνότητες του Κόκκινου.
Εξαγνιστική μουσική
Το «Affection» είναι ένα άλμπουμ που περιέχει τις αντιδράσεις του κιθαρίστα και συνθέτη Βασίλη Ρακόπουλου στα πρώτα νεανικά του ακούσματα έργων του Βιβάλντι, του Αλμπινόνι, του Μπαχ, του Μότσαρτ. Περιλαμβάνει δύο σουίτες ("Affection" και "No Answer") για κλασική κιθάρα και ορχήστρα εγχόρδων, σε πέντε μέρη η καθεμία. Συνθέσεις βασισμένες σε κλασικά ακούσματα που τον άγγιζαν από τότε που μάθαινε να παίζει κιθάρα, σχεδόν από το Δημοτικό σχολείο.
Το "Affection" ηχογραφήθηκε ζωντανά σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Αθηνών το καλοκαίρι του 2018 στην καλαίσθητη αυλή του ΜΙΕΤ, στην Πλάκα.
«Εικόνες της νύχτας, εικόνες του έναστρου ουρανού, νοερά ταξίδια των παιδικών χρόνων στα αστεροσκοπεία του Μεσαίωνα... Μαγευτικός ο αιθέριος ήχος των εγχόρδων. Ένα παράθυρο στον κόσμο των θαυμάτων. To μπαρόκ ανέκαθεν ασκούσε πάνω μου ιδιαίτερη γοητεία. Εξαγνιστική. Σαν το χιόνι. Σταματούσε το ρολόι μου και με οδηγούσε στον χρόνο της φαντασίας. Κρατούσα σημειώσεις, μουσικά ημερολόγια με ήχους που με άγγιζαν και προσπαθούσα να μεταφέρω στην κιθάρα μου σαν αυτοδίδακτος και ανυποψίαστος μουσικός. Από εκεί ανέσυρα το θεματικό υλικό των συνθέσεων. Θυμάμαι ακόμα το μικρό σόλο με τσέμπαλο στο "In my life" των Beatles, όπου συνειδητοποίησα την εξαιρετική εκφραστική δύναμή του και την αναλλοίωτη καθαρότητά του μέσα στις εποχές. Ίσως εκεί μπήκε το πρώτο θεμέλιο αυτού του εγχειρήματος...» γράφει ο ίδιος στο εσώφυλλο του "Affection" άλμπουμ.
«Κύριο χαρακτηριστικό της σουίτας 'Affection' είναι η σαφής στιλιστική αναφορά στην περίοδο του μπαρόκ. Το πρώτο από τα πέντε της μέρη έδωσε το όνομά του σε όλη την ενότητα, φλερτάροντας με τη φόρμα μιας σονάτας. Τα υπόλοιπα μέρη είναι δομημένα σε ασματικές μορφές, ξεδιπλώνοντας λυρικές αναπτύξεις και σύντομους αυτοσχεδιασμούς. Η ελεύθερη εισαγωγή του 'North Star' βασίζεται στη σύνθεση 'Andrea' του Markus Stockhausen. Από την άλλη, η σουίτα 'No Answer' χαρακτηρίζεται από μια διάχυτη ιμπρεσιονιστική διάθεση μέσα από την οποία αναδύονται ρομαντικές και μοντέρνες γραμμές...» συμπληρώνει.
Σήμερα, ο κιθαρίστας και συνθέτης Βασίλης Ρακόπουλος ζει μια απαλλαγμένη από τα πολλά άγχη ζωή. Τα τέσσερα κορίτσια του μεγάλωσαν πια, το ίδιο και ο ελεύθερος χρόνος για συστηματική μελέτη και έρευνα. Ψάχνει τα συρτάρια του και βρίσκει αγαπημένο υλικό από τα χρόνια των μουσικών του σπουδών στο Swiss Jazz School της Βέρνης. Επαναφέρει και ταξινομεί παλιές ξεχασμένες συνθέσεις.
Αφοσιωμένος στη διάρκεια όλης του της ζωής στην ορχηστρική World Jazz μουσική, εδώ και κάμποσο καιρό αφιέρωσε λίγο χρόνο στο τραγούδι. Έγραψε τραγούδια για τη στενή του φίλη Αρλέτα, συμμετείχε στο διαγωνισμό τραγουδιού του Ελληνικού Σχεδίου και εδώ και δύο χρόνια γράφει τραγούδια σε στίχους της Regina. Τραγούδια που περιμένουμε σύντομα να ακούσουμε σε δίσκο.
Τα επόμενα βήματα
Στα όνειρά του, στους πιο άμεσους στόχους του καλύτερα, περιλαμβάνονται η ολοκλήρωση του Aegean Jazz Project, που ζητάει από τον δημιουργό του ακόμα έναν κύκλο. Νέες συνθέσεις, φράσεις του John Coltrane από τα ιστορικά του άλμπουμ της modal περιόδου που αναπτύσσονται και εναρμονίζονται αλλιώς, αλλάζοντας μορφή, μετακομίζοντας στα παράλια του Αιγαίου. Ο Βασίλης βλέπει γι’ αυτό ένα ιδανικό κουαρτέτο με τον ίδιο στις κιθάρες, το πιάνο του Τάκη Φαραζή, το ακουστικό μπάσο του Πέτρου Βαρθακούρη και τα τύμπανα του Βασίλη Ποδαρά.
Παράλληλα, ετοιμάζει την παρουσίαση συνθέσεων της ελβετικής περιόδου με τον τίτλο "anelixis" κι ένα εξαιρετικό Modern Jazz σχήμα. Με τον Σάμι Αμίρη στο πιάνο, το τενόρο του Αντώνη Λαδόπουλου, τον Ντίνο Μάνο στο κοντραμπάσο και τον Παναγιώτη Κωστόπουλο στα τύμπανα, έτοιμους να μπουν μαζί του στο στούντιο ηχοληψίας κάνοντας τα όνειρά του πραγματικότητα.
Ο Βασίλης Ρακόπουλος παραμένει αισιόδοξος και επιδιώκει να παίζει λιτά στην κιθάρα τις νότες όπως τις νιώθει. Ο Νάρκισσος εγκαταλείπει τη μάχη και το πεδίο είναι πια ανοιχτό σε έναν Προμηθέα. Χωρίς δεσμά.
Ο συνθέτης της «Ρωξάνης», του «Χορού των Πυρσών», του «Ammon», συνεργάτης πολλών σπουδαίων μουσικών της διεθνούς World Jazz σκηνής, ο δραστήριος δάσκαλος και μουσικός Βασίλης Ρακόπουλος είναι σήμερα εδώ, στις σελίδες της "Αυγής", με τις ιστορίες του και τις μουσικές του
