ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΤΕΡΖΗ
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το 2019 ήταν μια πολύ καλή χρονιά για τον παγκόσμιο κινηματογράφο, με εξαιρετικές ταινίες από την Ευρώπη, την Αμερική, την Ασία... Μια πρώτη, πρόχειρη εξήγηση γι' αυτό είναι ότι πολλαπλασιάστηκαν μέσα σε μικρό διάστημα οι πηγές χρηματοδότησης, με τις συνδρομητικές πλατφόρμες σαν το Netflix να έχουν άμεση ανάγκη «περιεχομένου». Άλλη μια καθαρή απόδειξη ότι ο κινηματογράφος σε υψηλό, ανταγωνιστικό επίπεδο προϋποθέτει σημαντικές επενδύσεις και με σταθερή ροή. Άραγε θα γίνει κάποτε κατανοητό κάτι τέτοιο και από την ελληνική Πολιτεία, ώστε να ενισχύσει σοβαρά την εγχώρια παραγωγή;
Όσο για τη σημασία των βραβείων της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, των περιβόητων Όσκαρ, που απονέμονται απόψε στο Λος Άντζελες, δεν έχουν νόημα οι υπερβολές: Ο εντυπωσιακός «μηχανισμός» των Όσκαρ περιστρέφεται γύρω από το χρήμα. Μια ταινία που κερδίζει το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας έχει αμέσως 15 εκατομμύρια δολάρια μέση αύξηση στις εισπράξεις. Μόνο η τοπική οικονομία του Λος Αντζελες «μετρά» κέρδος 130 εκατομμυρίων δολαρίων από την τελετή των Όσκαρ. Το κόστος της καμπάνιας προώθησης των υποψήφιων ταινιών ξεπερνά τα 100 εκατομμύρια δολάρια. Ένα τηλεοπτικό σποτ 30 δευτερολέπτων στη διάρκεια της μετάδοσης της τελετής απονομής των Όσκαρ κοστίζει 2,6 εκατομμύρια δολάρια.
Τα φαβορί της βραδιάς
Εάν θέλουμε να σταθούμε στα «φαβορί» της αποψινής τελετής (ξημερώματα ώρα Ελλάδας), πρέπει να αναφερθούμε στον Χοακίν Φίνιξ («Τζόκερ») για το Όσκαρ Πρώτου Ανδρικού Ρόλου, στον διευθυντή φωτογραφίας Ρότζερ Ντίκινς («1917»), που είναι για 15η φορά υποψήφιος (η προηγούμενη, 14η υποψηφιότητά του ήταν για το «Blade Runner 2049» του Ντενί Βιλνέβ και του έφερε το πρώτο του αγαλματίδιο), στη βιολοντσελίστα από την Ισλανδία Χίλντουρ Γκουντναντάτιρ («Τζόκερ») για το Όσκαρ Μουσικής, και βέβαια στα νοτιοκορεάτικα «Παράσιτα», που είναι το μεγάλο φαβορί για το Όσκαρ Διεθνούς Ταινίας, όπως έχει μετονομαστεί πλέον η κατηγορία ξενόγλωσσων ταινιών.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η κατηγορία με τα ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους: Αν και το πρώτο φαβορί είναι το ήδη πολυβραβευμένο «For Sama» για τον πόλεμο στη Συρία, που γυρίστηκε από τη Γουάντ Αλ Κατέμπ στο Χαλέπι σαν κινηματογραφικό ημερολόγιο καταγράφοντας τις πρώτες διαδηλώσεις πριν τον πόλεμο μέχρι την εκκένωση της πόλης στα τέλη του 2016 (η ταινία ολοκληρώθηκε με τη βοήθεια του βραβευμένου με Emmy Βρετανού Έντουαρντ Γουάτς), υπάρχει και το αουτσάιντερ “Honeyland” από τη γειτονική μας Βόρεια Μακεδονία, που αφορά την ιστορία μιας γυναίκας μελισσοκόμου και του αγώνα της να διατηρήσει τη σχέση ισορροπίας με το περιβάλλον που έχει κατακτήσει (το «Honeyland» είναι ταυτόχρονα υποψήφιο και στην κατηγορία Διεθνούς Ταινίας).
Τα Όσκαρ δεν προσπάθησαν ποτέ να υπερβούν τα όριά τους με κάποιες «τολμηρές» επιλογές. Το αντίθετο. Ωστόσο, το γεγονός ότι ο αμερικανικός κινηματογράφος αντλεί πλέον το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων του εκτός ΗΠΑ έχει επιβάλει έναν ιδιότυπο "διεθνισμό", που αντανακλάται και στους ανθρώπους που τον παράγουν...
Πώς ξεκίνησαν
Η Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου δημιουργήθηκε τον Μάιο του 1927 με προσωπική επίβλεψη κυρίως των παραγωγών, αλλά και ορισμένων σκηνοθετών. Ήταν ένα είδος «αριστοκρατικού συνδικαλισμού» προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ανερχόμενη εκείνη την εποχή επιρροή των συνδικάτων του Χόλιγουντ. Αρχικά η Ακαδημία «εκπροσωπούσε» de facto τους εργαζόμενους στον χώρο του κινηματογράφου έναντι των στούντιο για τις αμοιβές τους - κυρίως τους ηθοποιούς, αντί της προϋπάρχουσας ένωσης Actors Equity. Και ενώ τα κατάφερε να παραμερίσει την τελευταία, το γεγονός ότι τα επόμενα χρόνια συνομολόγησε με τους παραγωγούς οριζόντιες περικοπές στους μισθούς σαν μέτρο αντιμετώπισης της μεγάλης οικονομικής κρίσης, διεύρυνε τη (δικαιολογημένη) καχυποψία εναντίον της. Τον Ιούλιο του 1933 ένας μεγάλος αριθμός ηθοποιών αποχώρησε από την Ακαδημία για να δημιουργήσει τη Screen Actors Guild, η οποία εκπροσωπεί μέχρι σήμερα τα συμφέροντα των ηθοποιών. Η πρώτη απονομή έγινε τον Μάιο του 1929, στη διάρκεια μιας συνεστίασης 250 ατόμων, και αφορούσε την περίοδο 1927-1928. Ουσιαστικά ήταν μια εκδήλωση αφιερωμένη στις βωβές ταινίες, ένα είδος αποχαιρετισμού σε μια εποχή που έφευγε...
«Στιγμές» στο χρονολόγιο των Όσκαρ
1939 Είναι η πρώτη χρονιά που Ακαδημία χρησιμοποιεί το προσωνύμιο «Όσκαρ» για τα βραβεία της. Αν και δεν έχει επιβεβαιωθεί, ο μύθος για την προέλευση του ονόματος λέει πως η βιβλιοθηκονόμος της Ακαδημίας Μάργκαρετ Χέρικ είχε δηλώσει ξαφνιασμένη πως το επίχρυσο αγαλματίδιο έμοιαζε με τον θείο της Όσκαρ...
1940 Η Χάτι ΜακΝτάνιελ γίνεται η πρώτη Αφροαμερικανή ηθοποιός η οποία κερδίζει Όσκαρ, το βραβείο Δεύτερου Γυναικείου Ρόλου, για τη συμμετοχή της στο «Όσα παίρνει ο άνεμος». Στην τελετή κάθεται σε ξεχωριστό τραπέζι για Αφροαμερικανούς, σχεδόν αθέατη, στην άκρη της αίθουσας...
1971 Επιτέλους η Ακαδημία βραβεύει τον Όρσον Γουέλς έπειτα από πολλά χρόνια απόρριψης. Αλλά πρόκειται για ένα «ειδικό», τιμητικό Όσκαρ. Στη σκηνή ανεβαίνει για να το παραλάβει ο σκηνοθέτης Τζον Χιούστον, ο οποίος δηλώνει πως ο Γουέλς βρίσκεται στο εξωτερικό... Στην πραγματικότητα ο Όρσον Γουέλς εκείνη τη στιγμή είναι σε ένα μπαράκι του Λος Άντζελες και παρακολουθεί την τελετή από την τηλεόραση.
1973 Ο Μάρλον Μπράντο κερδίζει το Όσκαρ για τον ρόλο του Βίτο Κορλεόνε στον «Νονό», αλλά μποϊκοτάρει την τελετή. Έχει στείλει τη νεαρή Ινδιάνα Σασίν Λιτλφέδερ (Μικρό Φτερό) που ανεβαίνει αντί για εκείνον στη σκηνή με παραδοσιακό φόρεμα των Απάτσι και βγάζει λόγο για την καταπάτηση των δικαιωμάτων των Ινδιάνων. Λίγους μήνες μετά η «Μικρό Φτερό» θα ποζάρει γυμνή για το “Playboy”...
1979 Τα μέλη της Ακαδημίας βραβεύουν το μετριότατο οικογενειακό δράμα «Κράμερ εναντίον Κράμερ» αφήνοντας στην άκρη το αριστουργηματικό «Αποκάλυψη τώρα» του Φράνσις Φορντ Κόπολα.
2000 Μία εβδομάδα πριν την τελετή απονομής, τα 55 αγαλματίδια που είχαν ετοιμαστεί εξαφανίζονται έπειτα από διάρρηξη στον χώρο όπου φυλάσσονταν. Τελικά τα 52 από αυτά θα τα βρει λίγο αργότερα ένας κάτοικος του Λος Αντζελες στους σκουπιδοτενεκέδες της γειτονιάς του.
