Του Λέανδρου Πολενάκη
Συνεχίζω και σήμερα με τις υπόλοιπες παραστάσεις του Διεθνούς Φεστιβάλ 2019 της Κλαϊπέντα (Λιθουανία).
“Τα παιδιά μιας σκύλας”, σε σκηνοθεσία του Εϊμούντας Νεκρόσιους. Το έργο βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Σαούλιους Σαλτένις. Τρίωρη παράσταση, τοιχογραφία επικών διαστάσεων με επάλληλες επιζωγραφήσεις, που περιέχουν ανάμεικτα στοιχεία: από το ιστορικό παρελθόν της Λιθουανίας, από ντόπιους μύθους, θρύλους, προλήψεις, μαγικές αγροτικές τελετές, μαγεία, χωρία της Βίβλου και σκηνές του σύγχρονου αστικού βίου με εικόνες αισθητικής και καλλιτεχνικής πληρότητας. Ένα συμβολιστικό σκηνικό εικαστικό - συμφωνικό ποίημα με εξαιρετικούς “σωματικούς” ηθοποιούς, εκπληκτική μουσική (Αντάνας Γιεσένκα), σκηνογραφίες, κοστούμια, φωτισμούς (Μάριους Νεκρόσιους), με “φόντο” το παλαιό ζήτημα της διασπασμένης λιθουανικής ταυτότητας. Η λύση που προτείνει ο σκηνοθέτης είναι μία: “Κάντε τέχνη”.
Το "Stabat Mater", σε σκηνοθεσία και σκηνογραφία της Εγκλέ Καζιχαϊτέ. Μια φρέσκια ματιά πάνω στο κλασικό έργο του Στρίντμπεργκ: “Ο πελεκάνος”
Το "Stabat Mater", σε σκηνοθεσία και σκηνογραφία της Εγκλέ Καζιχαϊτέ. Μια φρέσκια ματιά πάνω στο κλασικό έργο του Στρίντμπεργκ: “Ο πελεκάνος”, που, με τη σειρά του, είναι μια “προσαρμογή δωματίου” του αρχαιοελληνικού μύθου των Ατρειδών, με δεσπόζον ένα μνημειακό μητρικό κυριαρχικό “Υπερεγώ” (Κλυταιμνήστρα) που εξαφανίζει τον “πατέρα” και καταδικάζει σε μαρασμό, θάνατο από πείνα, υλική και συναισθηματική, τα παιδιά της. Η παράσταση απευθύνεται σε ένα κοινό παιδευμένο θεατρικά, που κατέχει τα κλειδιά για να το προσλάβει, αλλά και σε κάθε ευαισθητοποιημένο, αποσυνάγωγο της τηλοψίας, κοινό.
Ξεκινώντας από μια φράση του ίδιου του έργου, η σκηνοθέτιδα τολμηρά υποκαθιστά το κείμενο με τη σωματική γλώσσα μιας έξοχης ομάδας νέων ηθοποιών που εκτελούν ένα σύγχρονο χορευτικό δρώμενο, στο μεταφορικό πεδίο της ενδοοικογενειακής μάχης για επικράτηση, κάτω από την εμβληματική μουσική του Περγκολέζε. Με θέμα διαχρονικό τη μοιραία μετάπτωση σε “δαίμονα” μιας αρχαϊκής γυναικείας δοτικής ψυχής, όταν της στερούν με τη βία τα χέρια, που είχε μόνο για να χαϊδεύει ή να προσφέρει, και τη φυλακίζουν σε ένα αλλότριο, ανδρικό, ξένο σώμα-ρόλο. Επιστρέφει τώρα, ως ο άσαρκος, σύγχρονος, ανδρόγυνος “Άλιεν” εκδικητής, μια “μέδουσα” από τιτάνιο ή νίκελ, που μεταμορφώνει με τη σειρά της σε αδρανή ύλη όλους όσους την αντικρίζουν. Ωραία, συνθετική δουλειά, που άμποτε να φιλοξενούσαμε και εμείς στα δικά μας Φεστιβάλ.
"Θεραπείες" είναι ο τίτλος μιας “περφόρμανς” βασισμένης στο ομώνυμο έργο της Μπιρουτέ Καπουστινκαϊτέ, που διαδραματίζεται στους διαδρόμους μιας γυναικολογικής κλινικής. Μια “ανθρώπινη κωμωδία”, με συναισθήματα μεικτά, που φωτίζονται εναλλάξ από τη σκηνοθεσία (Κυρίλας Γκλουσάεβας), με συμμετοχή, για πρώτη φορά, όλων των “Μεγάλων Κυριών” του Θεάτρου της Λιθουανίας που εκπροσωπούν ποικίλες σχολές. Στον κοινό προθάλαμο ενός “θεραπευτήριου” όπου οι κοινωνικές ανισότητες χάνουν τη σημασία τους, οι διαφορές “ψευτίζουν” και όλοι καλούνται να αντιμετωπίσουν τον “μεγάλο άγνωστο”. Μέχρι να ανακαλύψουν την τεράστια σημασία τού να μπορείς να κοιτάζεις τον άλλον πρόσωπο με πρόσωπο. Μια “ιλαροτραγωδία της ύπαρξης” αφιερωμένη εξαιρετικά στους πάσχοντες και τους απέλπιδες του κόσμου αυτού.
"Η πύλη" (νορβηγική παραγωγή σε σύλληψη, σκηνοθεσία, σκηνικά Γιο Στρόμγκρεν), ένα θέαμα βασισμένο στην κίνηση και στον χορό, που μας εισάγει στην επαναλαβανόμενη “αμαρτία” της Ιστορίας, στο διαχρονικό φαινόμενο της προσφυγιάς και στο “ανείπωτο” δράμα των ανθρώπων δίχως δικό τους λόγο.
"Τέλειο ζευγάρι," διασκευή ενός λίγο γνωστού έργου του Ιονέσκο. (“Δύο σε παραλήρημα”), όπου τα τρία γεροντικά συζυγικά ζεύγη του πρωτοτύπου, που φλυαρούν αναμασώντας πάντα τα ίδια, μειώνονται από τον σκηνοθέτη-διασκευαστή (Πάουλους Ιγκναταβίσιους), σε ένα. Υπονομεύοντας, όμως, έτσι, την κεντρική ιδέα του έργου που σαρκάζει, με εργαλείο την επαναληπτικότητα, τα κούφια αστικά στερεότυπα. Οι καλοί ηθοποιοί σώζουν το πράγμα.
"Το Βιβλίο του Ιώβ", μια μεταφορά στη σκηνή του ομώνυμου βιβλίου της Παλαιάς Διαθήκης από τον Εϊμούντας Νεκρόσιους, η καλύτερη και πληρέστερη παράσταση του Φεστιβάλ και μία από τις δραστικότερες πολιτικά που έχω δει τα τελευταία χρόνια. Μια ιδιοφυής και τολμηρή αναγωγή στις “Δίκες της Μόσχας” και στο ασύλληπτο δράμα των ανθρώπων που έπεσαν στα χέρια του ζηλωτή “Ζώντος Θεού”, μαρτύρησαν για την πίστη τους, πάλεψαν και έμειναν πιστοί στον εαυτό τους. Ένα σχεδόν δίωρο θέαμα, με φόρμα και περιεχόμενο σφιχταγκαλιασμένα, μια γροθιά στο στομάχι, με τον εκπληκτικό πολυ-ηθοποιό Ρεμίχιους Βικαΐτις. Μακάρι να βλέπαμε κάτι τέτοιο και στα δικά μας φεστιβαλικά ακρογιάλια...
