Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
23 °C
21.3°C24.2°C
3 BF 38%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
22.3°C24.7°C
4 BF 37%
ΠΑΤΡΑ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.0°C23.8°C
2 BF 58%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
19 °C
18.6°C21.0°C
2 BF 75%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
22 °C
21.9°C23.4°C
3 BF 35%
Το τέρας, απέναντι
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Το τέρας, απέναντι

Του Λέανδρου Πολενάκη

Η παράσταση της “Ιταλικής νύχτας”, του γερμανόφωνου Έντεν Φον Χόρβατ (1901-1938), έργου πολιτικού με όλη την ουσία της λέξης, γραμμένου το 1931 αλλά πάντα επίκαιρου, στη β' σκηνή του θεάτρου της Οδού Κεφαλληνίας, μου δίνει σήμερα την ευκαιρία να μιλήσω ανοιχτά, χωρίς περιστροφές, για όσα αποτρόπαια συμβαίνουν στην Ευρώπη και ειδικά στην Ελλάδα. Για την τεχνητή αναβίωση του ναζισμού ως βραχίονα χειραγώγησης και εξανδραποδισμού των λαών, που προωθούν με πακτωλούς χρημάτων οι διεθνείς πολυεθνικοί οικονομικοί κολοσσοί με συγκεκριμένη ταυτότητα και όνομα, πίσω από το ανώνυμο προσωπείο των αγορών. Με πρόσχημα πάντα μια αμφιλεγόμενη “ανάπτυξη”, ξεπλένοντας το μαύρο χρήμα τους από το εμπόριο ναρκωτικών, όπλων, λευκής σαρκός και άλλες συναφείς δραστηριότητες. Με τη συνέργεια ενός άθλιου τύπου, ο οποίος χαϊδεύει τα ζωώδη ένστικτα μιας κοινωνίας αφιονισμένης από το δηλητήριο που εμέσσουν καθημερινά οι κυρίαρχοι των ΜΜΕ με τα μίσθαρνα όργανά τους. Είδαμε, ανάμεσα σε άλλα, πρόσφατα, να χαρακτηρίζεται ως “ήρωας” και “Έλληνας πατριώτης” (!) ένας άνανδρος διεθνής τυχοδιώκτης, στυγνός δολοφόνος αθώων παιδιών και γυναικών… Και να υιοθετείται αυτό από πρόθυμους πολιτικάντηδες αλλά και από εκπροσώπους της Εκκλησίας! Πότε άλλοτε είδαμε τέτοιο ξεπεσμό;

Για όλα αυτά μας μιλάει προφητικά το έργο του Χόρβατ με τρόπο “μπρεχτικό”, με σύντομες, καίριες και πυκνές εικόνες: για τη διαδικασία της αλλοτρίωσής μας μέσα από τη συνήθεια, και για τη σταδιακή μας εξομοίωση με το “τέρας απέναντι”. Για το πώς οι κατακτήσεις του Δυτικού πολιτισμού, με όλα όσα έχουμε να του προσάψουμε, μπορεί να γίνουν “καπνός” μέσα σε χρονικό διάστημα μικρότερο της μιας γενιάς, επειδή ακριβώς υπήρξαν άριζες, επιφανειακές. Και για το πώς οι κατακτήσεις του “Διαφωτισμού”, με όλα τα εγγενή ελαττώματά του, να σβήσουν και αυτές, σαν ποτέ να μην υπήρξαν.

Το έργο μάς “δείχνει” πώς η ανοησία, η έλλειψη ανακλαστικών και η αφέλεια των σοσιαλιστών στη Γερμανία του 1918, σε συνδυασμό με την κακοήθεια και την εγκληματικότητα των οργανωμένων ακροδεξιών, επέτρεψαν από κοινού στο ναζιστικό θηρίο να ανδρωθεί και να κυριαρχήσει, μολύνοντας ολόκληρο το κοινωνικό σώμα.

Ο Χόρβατ μέχρι τώρα συνήθως παιζόταν στην Ελλάδα ως ένα ακόμη δείγμα του γερμανικού εξπρεσιονισμού ή μια αθώα, λίγο ή πολύ, μπουρλέσκα παρωδία του παρακμιακού οπερετικού κοινωνικού κλίματος της πολυεθνικής Βιέννης του μεσοπολέμου. Περίπου ως ομιλούσα γκροτέσκα κοινωνική γελοιογραφία ενός Γκέοργκ Γκρος ή κάτι τέτοιο. Με εξουδετερωμένο ή αμβλυμένο, έστω απωθημένο στο βάθος, το πολιτικό στοιχείο.

Η παράσταση που σκηνοθέτησε στη β' σκηνή του “Θεάτρου της οδού Κεφαλληνίας” ο νεότατος (μόλις τριάντα δύο ετών), Παντελής Φλατσούσης στην ωραία μετάφραση του ίδιου και σε δόκιμη δραματουργία της Παναγιώτας Κωνσταντινάκου, μετά τον πρόσφατο, υποσχόμενο Μπύχνερ της ίδιας ομάδας (“Λεόντιος και Λένα”), είναι ένα μεγάλο βήμα προς την ωριμότητα. Ο σκηνοθέτης βλέπει τι υπάρχει πίσω από την επιφάνεια του θολού καθρέφτη, για να το ανασύρει στην επιφάνεια και να το φέρει σε πρώτο πλάνο. Το κάνει καθαρά, χωρίς προσχήματα και αμφιταλαντεύσεις. Δεν σταθμεύει στο γκροτέσκο των μορφών που είναι πάντα μια εύκολη λύση, αρνείται τους συμβολισμούς κάθε είδους και επιλέγει ένα δύσκολο ύφος μη “ρεαλιστικού”, μη αμιγώς γνωσιολογικού, αν μπορούμε να το ονομάσουμε έτσι, πραγματισμού: της διχασμένης κάθετα, σαν από αιφνίδια τσεκουριά, τραγικής εικόνας του ανθρώπου σήμερα. Για να ξυπνήσει μέσα μας τον έλεο και το φόβο. Όντως, μια τραγωδία.

Η ισοδύναμη νεανική ομάδα των ηθοποιών, μοιρασμένη σε οκτώ ρόλους και δύο “ημιχόρια”, παράγει έντονο έργο δουλεύοντας εσωτερικά με πειθαρχία και πάθος. Ο Αντώνης Αντωνόπουλος, ο Γιάννης Δενδρινός, η Κατερίνα Λάττα, η Θεανώ Μεταξά, ο Δημήτρης Μηλιώτης, ο Προμηθέας Νεραττίνι - Δοκιμάκης, η Μαριάνθη Παντελοπούλου, ο Βασίλης Σοφός. Με τα δόκιμα σκηνικά της Δανάης Ελευσινιώτη, κοστούμια της Βασιλείας Ροζάνα, τα βίντεο του Γιάννη Μπερερή μέρος της σκηνοθετικής άποψης, και τους φωτισμούς του Νίκου Βλασσόπουλου, την ωραία μουσική σύνθεση του Ανρί Κεργκομάρ.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL