Της Ελευθερίας Ράπτου
H Σταχτοπούτα δεν είναι μόνο η γνωστή ηρωίδα του παραμυθιού του Μπαζίλ, του Σαρλ Περό και αργότερα της εκδοχής των αδελφών Γκριμ ή των ταινιών του Ντίσνεϊ. Είναι ένας ανθρωπότυπος, μια εκδοχή γυναικείας εικόνας, μια ψυχική ροπή ή υπαρκτική κατάσταση, που διατρέχει τον χωροχρόνο και τους πολιτισμούς. Η προκομμένη και καλή μοναχοκόρη, που κακοπέφτει στα χέρια της μητριάς και των ετεροθαλών αδελφάδων, διατρέχει τις παραδόσεις αλλά και τον σύγχρονο κόσμο.
Στο θέατρο Skrow, η ομάδα Θέατρο Ρετρό παρουσιάζει μια άλλη εκδοχή της Σταχτοπούτας. Η «δικιά» τους Σταχτοπούτα ονομάζεται Γιε-Χσεν και κατάγεται από τη μακρινή Κίνα. Η ιστορία της διαδραματίζεται σε μια μακρινή κινεζική επαρχία, όπου οι άνθρωποι ζουν σε σπίτια σκαμμένα στο βουνό και ο τοπικός στρατιωτικός εκπρόσωπος είναι ο άρχοντας του τόπου.
Το ενδιαφέρον έγκειται στη διαχείριση του αρχετυπικού μύθου με τους όρους της Άπω Ανατολής και ειδικά μέσα από τον αρχαίο και σπουδαίο κινεζικό πολιτισμό. Έτσι λοιπόν, στην παράσταση «Γιε-χσιεν: Η Σταχτοπούτα από την Κίνα» (σκηνοθεσία Αιμίλιος Αλεξανδρής), που έγραψε ο Κινέζος ποιητής Tuan Ch'eng-shih τον 9ο αιώνα, οι ηθοποιοί πειραματίζονται σε έναν εναλλακτικό αφηγηματικό τρόπο, ενώ το κοινό έχει την ευκαιρία να έλθει σε επαφή με την κινεζική θεατρική φόρμα, τη νοηματική συμπύκνωση, χωρίς όμως φορμαλισμούς.
Δύο ηθοποιοί (η Αγγελική Φράγκου, που έχει επιμεληθεί το κείμενο μαζί με την Αγγελική Λάλου, και ο Αλέξανδρος Ζουριδάκης) αναλαμβάνουν να αφηγηθούν σκηνικά την ιστορία. Η Φράγκου και ο Ζουριδάκης παίζουν αντρικούς και γυναικείους ρόλους χιασματικά, πότε είναι αφηγητές και πότε τα σκηνικά πρόσωπα, πότε συνομιλούν ως συντελεστές που βρίσκονται στη διαδικασία της σκηνοθεσίας και πότε απευθύνονται στο κοινό, με φρεσκάδα και πειθαρχία. Η παράσταση εμπλουτίζεται ηχητικά με αναφορές στο κινεζικό λεξιλόγιο, ενώ αυτό που δημιουργεί ανοιχτή επικοινωνία με το κοινό είναι η εκλεπτυσμένη και ρυθμική εκφορά του λόγου σε συνδυασμό με την κίνηση (Μάρθα Κλουκίνα).
Η παράσταση κινείται στη λογική της σκηνικής και ενδυματολογικής λιτότητας. Τόσο στα αντικείμενα όσο και στα κοστούμια χρησιμοποιούνται ορισμένοι έξυπνοι «δείκτες» των ρόλων. Η μινιμαλιστική άποψη ως προς τα σκηνικά και τα κοστούμια λειτουργεί αναλόγως του σκηνοθετικού τρόπου. Στην προκειμένη περίπτωση δεν ενοχλεί, το κοινό εστιάζει περισσότερο στο λόγο και στη χειρονομία, αλλά η ενδυματολόγος (Βιβέτα Στρατηγού) και η σκηνογράφος (Βάλια Παπακωνσταντίνου) θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν περισσότερο τις χρωματικές αντιθέσεις και αρμονίες, να εφοδιάσουν τους ηθοποιούς με σκηνικά αντικείμενα και ρούχα που αφενός να υπηρετούν τη λογική του απέριττου, αφετέρου να «αφουγκράζονται» πότε η παράσταση θέλει ένταση ή καταλλαγή.
Η Κινέζα Γιε-Χσεν είναι μια πειραματική παράσταση για παιδιά που ολοκληρώνεται με πλούσιο θεατρικό παιχνίδι και εγκαινιάζει σαφώς εναλλακτικούς τρόπους παράστασης της κλασικής Σταχτοπούτας.
