Του Λέανδρου Πολενάκη
Το έργο του νέου θεατρικού συγγραφέα Νίκου Δημητρόπουλου “Σκέτη κοροϊδία” (με υπότιτλο “Απαγωγή της συμφοράς”) θα μπορούσε ενδεχομένως να χαρακτηριστεί ως μια μαύρη κωμωδία. Τουλάχιστον, έτσι ξεκινάει.
Ένας ταλαιπωρημένος πελάτης μιας τυχάρπαστης επιχείρησης εμπορίας κινητών, έτοιμης να “σκάσει κανόνι” κατά το κοινώς λεγόμενο και να φάει τα χρήματα των συνδρομητών της (τι είχες Γιάννη, τι είχα πάντα;), επισκέπτεται το κατάστημα για να διαμαρτυρηθεί για την εξαπάτησή του και “πέφτει” επάνω σε έναν υπό απόλυση υπάλληλο, εξίσου ταλαίπωρο, απλήρωτο και αγανακτισμένο.
Αρχίζει ανάμεσα στους δύο ένας καυγάς... για το τίποτα, που εξελίσσεται σε μια απαγωγή - φάρσα, δίνοντας την ευκαιρία στον συγγραφέα να αναπτύξει έναν λόγο αστείο και σοβαρό ταυτόχρονα μέχρι σκληρότητας, που αγγίζει ολόκληρη τη σύγχρονη νεοελληνική ζωή μας, όπως την κάναμε από τη μεταπολίτευση και μετά, όταν για άλλα ξεκινούσαμε, να ανορθώσουμε τον ελεύθερο βίο μας με πολλά όνειρα, και αλλού καταλήξαμε: ξαναβιδώθηκαν στην παλιά τους θέση πρόσωπα και πράγματα γνωστά, με απλώς αλλαγμένα (όχι πάντα) ονόματα.
Ο διάλογος ανάμεσα σε “εκείνον” και σε “εκείνον”, που σε πρώτο επίπεδο θυμίζει σε πολλά σημεία, χωρίς να το αντιγράφει, το ομώνυμο αμίμητο κλασικό πρότυπο του Κώστα Μουρσελά, ίσως λίγο και τα πρόσωπα της πικρής κωμωδίας του Τσικληρόπουλου “Ώχ τα νεφρά μου”, γίνεται κάποιες στιγμές σπαρακτικός.
Ιδίως όταν απογυμνώνει το ρημαγμένο και λεηλατημένο εσωτερικό τοπίο των δύο ηρώων, που, ταπεινοί, ασήμαντοι, δαιμονικοί και γελοίοι συνάμα, αντιμετωπίζουν τη ζοφερή τους μοίρα των κουρδιστών ανθρώπων.
Αναφέρθηκα, όχι τυχαία, στην κλασική πλέον σειρά του Μουρσελά “Εκείνος και Εκείνος”, με τον Διαμαντόπουλο και τον Μιχαλακόπουλο, που, επί χούντας, “τότε”, μας παρηγορούσε για τα δεινά αναπαράγοντας κωμικά τα “οικεία κακά”, βγάζοντας γλώσσα έξυπνα στη λογοκρισία.
Η διαφορά του τότε με το τώρα, κολοσσιαία, συνίσταται στο ότι τα “οικεία κακά” (και γελοία) του τότε σήμερα μας έχουν γίνει απλώς οικεία. Ούτε καν γελοία. Μια συνήθεια σκέτη δηλαδή, για να κοροϊδεύουν εμάς τους ίδιους. Ακριβέστατος ο τίτλος του έργου. Ο συγγραφέας γνωρίζει για τι μιλάει.
Μας έφαγε η υπερβολική νεοελληνική “εξυπνάδα” και μας βγήκε ξινό το εύκολο γέλιο, γίναμε κουρδιστά ανθρωπάκια. Το έργο του Δημητρόπουλου γυρίζει, όχι απροσδόκητα, αλλά κάπως άτσαλα οφείλω να πω, με χαλαρούς ρυθμούς, φυγόκεντρους προς το τέλος. Το επεισόδιο της “Μεξικάνας” π.χ. δεν ήταν αναγκαίο, μόνο του το έργο πήγαινε εκεί, σε ένα “σκαριμπικό” υπαρξιακό φαρσικό δράμα, με πυροβολισμούς και πτώματα.
Ο γνωστός έγκριτος συγγραφέας Βασίλης Κατσικονούρης, που σκηνοθετεί στο θέατρο “Αλεξάνδρεια” (και επιμελείται τη μουσική), βλέπει σωστά το έργο ως λυπημένο με ψήγματα γέλιου, όχι αντίστροφα, καλύπτει κατά το δυνατόν τις αδυναμίες και τονίζει καίρια τις αιχμές του, ως μια σκληρή και οδυνηρή τραγικωμωδία των καιρών μας.
Δεν μένει, όμως, σε μια επιδερμική, επιπόλαιη επικαιρότητα. Βρίσκει τα σημεία - κλειδιά, χρησιμοποιεί τη σάτιρα ως αιχμηρό εργαλείο, σκαλίζει και βρίσκει συμπεριφορές κάτω από την επιφάνεια, στάσεις και σκέψεις, νοοτροπίες που σιγοβράζουν και τρομάζουν... Δανείζομαι τα ίδια τα λόγια του σκηνοθέτη από το πρόγραμμα.
Η καθοδήγηση και η απόδοση των δύο ηθοποιών είναι περισσότερο από άρτια, ο Βασίλης Βλάχος δίνει δαιμόνια... σε μπουφόνικο στυλ τον κουρδισμένο υπάλληλο, που γίνεται εναλλακτικά από θύμα θύτης, και ο Πανάγος Ιωακείμ δαιμονικά σε ύφος γκροτέσκο τον... κατ’ αντίθετη φορά κουρδιστό πελάτη - εισβολέα, που από θύτης γίνεται θύμα.
Τα σκηνικά και τα κοστούμια της Ματίνας Γεωργά και του Δημ. Παπασπύρου “μιλάνε”, οι φωτισμοί του σκηνοθέτη και του Γιάννη Ζέρβα λειτουργικοί.
