Της Μάνιας Ζούση
"Οι δράκοι είναι έκπτωτοι ήρωες, εκπροσωπούν το παλιό ήθος" ομολογεί ο γνωστός εικαστικός Τάσος Μαντζαβίνος μιλώντας για την έκθεση που οργάνωσε από κοινού με τον Άγγελο Δεληβορριά έναν χρόνο πριν εκείνος φύγει από τη ζωή. Ο δράκος της ελληνικής τέχνης, μέσα από τα παραμύθια και τις εικονογραφήσεις, έτσι όπως τον φαντάστηκε ο ίδιος ο ζωγράφος, θα εγκατασταθεί από τον επόμενο Νοέμβριο στην Πινακοθήκη Γκίκα της οδού Κριεζώτου! Λίγο νωρίτερα, το «Τσίκι - τσίκι» του Ακριθάκη, μια από τις πιο αναγνωρίσιμες τεχνικές του, θα παρουσιαστεί στο κτήριο της Κουμπάρη, δίνοντας τη σκυτάλη στο "Νησί των θησαυρών" του Μανώλη Χάρου. Οι πολλαπλές εικόνες του εαυτού του Γιάννη Βαρελά θα εγκαινιάσουν τον Σεπτέμβριο τη νέα φθινοπωρινή περίοδο του Μουσείου Μπενάκη.
Έκθεση του Τάσου Μαντζαβίνου
Η φωλιά των δράκων στην Κριεζώτου
Γιατί τα φίδια να μη γίνουν δράκοι, αναρωτήθηκε ο Τάσος Μαντζαβίνος όταν στην τελευταία του έκθεση εμπνεύστηκε από το παλιό παιδικό επιτραπέζιο παιχνίδι, το φιδάκι! Η σκέψη έγινε πράξη και τώρα όλα είναι έτοιμα για την εγκατάσταση των δράκων του στην Πινακοθήκη Γκίκα του Μουσείου Μπενάκη στην οδό Κριεζώτου τον προσεχή Νοέμβριο. Με ένα ισχυρό αποτύπωμα να τον ακολουθεί στην εικαστική του διαδρομή από το πρώτο του έργο, ο Τάσος Μαντζαβίνος, με τον βαθιά ιδιωματικό και αναγνωρίσιμο κόσμο του, γεμάτο πρόσωπα, δέντρα, καράβια, τάματα και δράκους, ένα σύμπαν από ζωγραφική και κατασκευές, «όρθιες ζωγραφιές», όπως τις ονομάζει ο ίδιος, και υλικά το ξύλο και τον τσίγκο, μεγάλωσε με παραμύθια και ήρωες του Καραγκιόζη. Αγαπημένη του τεχνική παραμένει μια μορφή εμπνευσμένη από το θέατρο σκιών.
Στις 7 Νοεμβρίου θα εγκαινιαστεί η έκθεσή του «Εγώ και ο δράκος» που θα διαρκέσει έως τις 4 Ιανουαρίου. "Οι δράκοι είναι έκπτωτοι ήρωες, εκπροσωπούν το παλιό ήθος" λέει μιλώντας γι' αυτήν την έκθεση που οργάνωνε από κοινού με τον Άγγελο Δεληβορριά έναν χρόνο πριν εκείνος φύγει από τη ζωή. «Αναφέρομαι στον δράκο της ελληνικής τέχνης μέσα από τα παραμύθια, τις εικονογραφήσεις και τις ζωγραφιές. Ο Ιάσωνας σκοτώνει έναν δράκο για να πάρει το χρυσόμαλλο δέρας. Το ίδιο κάνει και ο Άγιος Γεώργιος. Ο δράκος με ανθρώπινες ιδιότητες, που έχει καταγραφεί σαν κάτι πάρα πολύ οικείο, ο εξανθρωπισμένος, καλός δράκος. Μάλιστα, υπάρχει ένα παραμύθι όπου ο δράκος λέει στη δράκαινα: 'Σύρε φέρε τον παπά για να γίνει ο γάμος'. Θυμίζει τους θεούς στην αρχαία ελληνική μυθολογία, που είναι παρόντες δίπλα στους ανθρώπους» σχολιάζει ο γνωστός εικαστικός.
Ο Μαντζαβίνος θα μας ξαναγνωρίζει το μυθικό πλάσμα, όπως το έζησε στον Καραγκιόζη, σε μια μεταψυχαναλυτική και μετακαφκική ερμηνεία, εξηγεί ο επιμελητής της έκθεσης Γιώργος Μυλωνάς. Μιας έκθεσης με κατασκευές από τσίγκο, ξύλο και άλλα υλικά που έχει συλλέξει από το Μοναστηράκι, «τα οποία μεταμορφώνονται σε δράκους που ξεπηδούν από τα βάθη του ψυχικού κόσμου».
Ο δημοφιλής δημιουργός, με πίστη, αγάπη και αφοσίωση, φιλοτεχνεί τα έργα του με το πινέλο, το κοπίδι, το στρώσιμο με το χέρι, τα ξυσίματα και τις γραμμές πάνω από το χρώμα, αποκαλώντας τα χαϊδευτικά «κεντήματα». Και, επιχειρώντας να πλάσει εικαστικά τη μορφή της κρυμμένης ύπαρξης, συνομιλεί με τη γενιά του '30, απολύτως συντονισμένα στο πνεύμα του Άγγελου Δεληβορριά, στον οποίο και αφιερώνεται η έκθεση, αρωγός της οποίας είναι η Πινακοθήκη Γιώργου Ν. Βογιατζόγλου.
Το «Τσίκι - Τσίκι» του Αλέξη Ακριθάκη
Έργο του Αλέξη Ακριθάκη
"Η ζωγραφική δεν είναι γνώση, αλλά παρατήρηση της ζωής μέσα από έναν ελεύθερο τρόπο. Αλλά το σημαντικό είναι να φτάσεις πέρα από τη ζωγραφική» έλεγε ο Αλέξης Ακριθάκης, που, καθώς συμπληρώνονται ογδόντα χρόνια από τη γέννησή του και είκοσι πέντε από τον θάνατό του, το Μουσείο Μπενάκη οργανώνει στο κτήριο της οδού Κουμπάρη από τις 25 Σεπτεμβρίου έως και τις 17 Νοεμβρίου την έκθεση με τίτλο «Τσίκι - Τσίκι», πρώτη οργανωμένη παρουσίαση της ομότιτλης σειράς έργων του καλλιτέχνη αφιερωμένη σε μία από τις πιο αναγνωρίσιμες τεχνικές του, το «τσίκι-τσίκι», όπως την αποκάλεσε χαρακτηριστικά ο Κώστας Ταχτσής στα μέσα του '60. Τα έργα της αυτά φιλοτεχνήθηκαν από τα μέσα της δεκαετίας του '60 έως τα μέσα της δεκαετίας του '70. Παρουσιάζονται ακόμα έργα που θεωρούνται ιδιαίτερης σημασίας για τη δημιουργία, την εξέλιξη και τη διαφοροποίηση της χαρακτηριστικής τεχνοτροπίας. Την επιμέλεια έχουν η κόρη του Χλόη Ακριθάκη και ο Αλέξιος Παπαζαχαρίας.
"Το νησί των θησαυρών" του Μανώλη Χάρου
Εμπνευσμένος από κλασικά αριστουργήματα, μύθους και αστυνομικές νουβέλες, ο Μανώλης Χάρος δημιούργησε μια σειρά έργων που παρουσιάζονται για πρώτη φορά με τίτλο «Το νησί των θησαυρών», σε μια έκθεση που εγκαινιάζεται στο Μουσείο της οδού Κουμπάρη στις 3 Δεκεμβρίου και διαρκεί έως τις 26 Ιανουαρίου. Η έκθεση χωρίζεται σε τέσσερις ενότητες και περιλαμβάνει περίπου πενήντα δισδιάστατα έργα μεικτής τεχνικής (ζωγραφική, χαρακτική) και μία κατασκευή τριών διαστάσεων. Οι τίτλοι των έργων είναι όλοι λέξεις ή φράσεις από πηγές που είναι για τον δημιουργό η υπόγεια αναφορά στο νησί των δικών του θησαυρών. Οι ήρωες των λέξεων και των παραμυθιών είναι ξεναγοί για τα έργα, τα οποία προσκαλούν τον θεατή να μετέχει στη σκέψη του δημιουργού και τη φαντασιακή λειτουργία της έμπνευσης.
Πρωταγωνιστικό ρόλο έχουν οι αρχετυπικές φιγούρες του πειρατή, του εύζωνα, του στρατιώτη και του καουμπόι αλλά και οι στιγμές - φράσεις της κλασικής λογοτεχνίας που βοηθούν τον θεατή να ανακαλύψει την πορεία σκέψης του δημιουργού και τα σημεία αναφοράς ενός έργου ζωής. Την έκθεση επιμελείται η ιστορικός τέχνης Ελένη Αθανασίου.
Οι πολλαπλές εικόνες του εαυτού του Γιάννη Βαρελά
Έργο του Γιάννη Βαρελά
Η έκθεση «Anima Ι» του Γιάννη Βαρελά διερευνά τις πολλαπλές εικόνες του εαυτού διαμέσου μύθων και μεταμορφώσεων, οραμάτων και φαντασμάτων, στην Πειραιώς 138 από τις 11 Σεπτεμβρίου έως τις 17 Νοεμβρίου. Ο καλλιτέχνης επιλέγει για μοντέλα πρόσωπα από τον περίγυρό του, φίλους και γείτονες, τους απεκδύει και τους ενδύει για να τους φωτογραφίσει στο εργαστήριό του, συμπεριλαμβάνοντας αντικείμενα καθημερινής χρήσης από τις Ιστορικές Συλλογές του Μουσείου Μπενάκη, όσο και φαινομενικά ασήμαντα ή τετριμμένα αντικείμενα από τις περιπλανήσεις του. Η φωτογραφική εικόνα μεταφέρεται στον καμβά, όπου μεταμορφώνεται και διαθλάται από τη ζωγραφική. Η επιμέλεια είναι των Γιώργου Τζιρτζιλάκη και Πολύνας Κοσμαδάκη.
Η Σαντορίνη των ζωγράφων
Ογδόντα τέσσερις από τους εκατόν ογδόντα πίνακες με θέμα τη Σαντορίνη του συλλέκτη Δημήτρη Τσίτουρα παρουσιάζονται στην έκθεση με τίτλο «Το τοπίο της Σαντορίνης στην ελληνική ζωγραφική του 20ού αιώνα», που εγκαινιάζεται στις 30 Σεπτεμβρίου στην οδό Πειραιώς, με διάρκεια έως τις 3 Νοεμβρίου. Η συλλογή, με έμφαση στους Έλληνες ζωγράφους του 20ού αιώνα, αναδεικνύει τοπία που το φως και τα χρώματά τους μάγεψαν και συνεχίζουν να γοητεύουν περιηγητές και καλλιτέχνες.
Ο Ιωάννης Δεσποτόπουλος και το Bauhaus στο Ωδείο Αθηνών
Με αφορμή τη συμπλήρωση εκατό χρόνων από την ίδρυση του Μπαουχάους, παρουσιάζεται στο Ωδείο Αθηνών από 10 Οκτωβρίου έως 7 Δεκεμβρίου, η έκθεση «Από το κτήριο στην κοινότητα: ο Ιωάννης Δεσποτόπουλος και το Μπάουχάους».
Ο Δεσποτόπουλος είναι ο μοναδικός Έλληνας αρχιτέκτονας ο οποίος έζησε για δύο χρόνια στη Βαϊμάρη κατά την εποχή του Μπαουχάους και υπήρξε από τους πρώτους που μίλησαν για την ιδεολογική, πολιτική και κοινωνική διάσταση της αρχιτεκτονικής, που εφάρμοσε στην πρότασή του για το Πνευματικό Κέντρο Αθηνών το 1959 και στο κτήριο του Ωδείου Αθηνών. Η έκθεση, σε επιμέλεια Λουκά Μπαρτατίλα, παρουσιάζει πτυχές της διαδρομής του αρχιτέκτονα και άγνωστα στοιχεία, ενώ θα συνοδεύεται από παράλληλες εκδηλώσεις.
Εγκαταστάσεις και φωτογραφία
Μια σκηνή Βεδουίνων στην αυλή του Μουσείου Ισλαμικής Τέχνης και ένας αιγαιοπελαγίτικος ανεμόμυλος στο πολιτιστικό κέντρο Katara στην Ντόχα θα φιλοξενούν δύο βιωματικές εγκαταστάσεις με τίτλο «Aegean Desert», που παρουσιάζονται από τις 8 Οκτωβρίου έως τις 19 Ιανουαρίου. Έχοντας μελετήσει τους παραλληλισμούς ανάμεσα στην έρημο του Κατάρ και στο Αιγαίο Πέλαγος, ο πρίγκιπας Νικόλαος δημιούργησε αυτές τις εγκαταστάσεις σε επιμέλεια Μαριλένας Κουτσούκου, που υπογραμμίζουν την ομορφιά και την ιδιαιτερότητα των εναλλασσόμενων αυτών τοπίων.
«Μια καταγραφή» του Βασίλη Βρεττού
Το φωτογραφικό οδοιπορικό του Βασίλη Βρεττού «23.07.18», μια ενδελεχής καταγραφή στον καμένο τόπο της παιδικής του ηλικίας και του ενήλικου βίου του, παρουσιάζεται στην Πειραιώς 138 από 10 Οκτωβρίου έως και 8 Δεκεμβρίου σε επιμέλεια Ίριδας Κρητικού. Λίγο καιρό μετά την καταστροφική πυρκαγιά της 23ης Ιουλίου στο Μάτι και στον Νέο Βουτζά, ο Βασίλης Βρεττός επισκέπτεται και φωτογραφίζει τα σπίτια φίλων, γνωστών και αγνώστων, οι περισσότεροι από τους οποίους μετρούν όχι μόνο εκτεταμένες, αλλά και ανθρώπινες απώλειες.
Φωκίων Ζησιάδης: Φωτογραφίζοντας τους παγετώνες
«Παγετώνες από τη γένεση στην εξαΰλωση» είναι ο τίτλος της φωτογραφικής έκθεσης του Φωκίωνα Ζησιάδη από 16 Οκτωβρίου έως και 17 Νοεμβρίου στην Πειραιώς 138, αποκαλύπτοντας, μέσα από το σκηνικό του Βόρειου Παγωμένου Ωκεανού, την άρρηκτη δομή των παγόβουνων. Η επιμέλεια είναι του Σταύρου Καβαλλάρη.
Η Καζαμπλάνκα της Μελίτας Ευαγγελάτου
Τη ζωή στην Καζαμπλάνκα και στα λιμάνια του Ατλαντικού αποτυπώνουν οι φωτογραφίες της Μελίτας Ευαγγελάτου, μέρος των οποίων αποτελούν την έκθεση «Casablanca», από 13 Νοεμβρίου έως 1η Μαρτίου στο Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης.
Ζωγραφική και ταπισερί
Η έκθεση «Υφάνσεις. Ζωγραφική και ταπισερί στην Ελλάδα από το 1960 έως σήμερα» εγκαινιάζεται στις 21 Νοεμβρίου και διαρκεί έως τις 16 Φεβρουαρίου στο Μουσείο Μπενάκη της Πειραιώς. Μια έκθεση που αφορά τη σύζευξη ζωγραφικής και ύφανσης και τη δημιουργία μιας παράλληλης οπτικής πάνω σε έργα Ελλήνων καλλιτεχνών και τις αντίστοιχες ταπισερί και τα χειροποίητα hand tufted χαλιά που δημιουργήθηκαν σε διαφορετικές χρονικές περιόδους, σε επιμέλεια Ειρήνης Οράτη και Κωνσταντίνου Παπαχρίστου.
Ο μεγάλος αγνοημένος Christian Zervos
Έναν από τους μεγάλους «αγνοημένους» της Ιστορίας της Τέχνης φιλοδοξεί να γνωρίσει στο κοινό η έκθεση στην Πειραιώς με τίτλο «Christian Zervos & Cahiers d'art», από 9 Δεκεμβρίου έως και την 1η Μαρτίου. Ο Zervos διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του πολιτιστικού κλίματος στο Παρίσι του Μεσοπολέμου μέσω του περιοδικού του «Cahiers d' Art», από το 1926 έως το 1960, και ιδιαίτερα μέσω της αρχαιοελληνικής τέχνης -ειδικότερα της προϊστορικής- καθώς και του επαναπροσδιορισμού των αρχαίων πολιτισμών και των αρχαϊκών μορφών μέσα στο πλαίσιο του μοντερνισμού.
