Live τώρα    
15°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
15 °C
12.0°C16.5°C
1 BF 69%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
14 °C
11.5°C16.0°C
0 BF 65%
ΠΑΤΡΑ
Αραιές νεφώσεις
14 °C
7.0°C15.5°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
12.8°C15.8°C
2 BF 80%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
5 °C
4.9°C12.9°C
0 BF 100%
"Διόνυσος Άναξ": Ζωγραφίζοντας το χάος
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

"Διόνυσος Άναξ": Ζωγραφίζοντας το χάος

Ο Χ. Κατσατσίδης με το έργο “Ανάφη”, 2015-2017, λάδι σε καμβά, 3Χ4 μέτρα

“Διόνυσος Άναξ”, τιτλοφορείται η έκθεση ζωγραφικής του Χαράλαμπου Κατσατσίδη που φιλοξενείται στο Κέντρο Μεσογειακών Ψηφιδωτών Δίου, από τις 15.7 έως τις 30.8.2019, στο πλαίσιο του 48ου φεστιβάλ Ολύμπου. Βασική έμπνευση αποτελεί ο μύθος και το πρόσωπο του Βάκχειου Διόνυσου, ενός Διονύσου που παρουσιάζεται ως προστάτης των τεχνών και ιδιαίτερα της ζωγραφικής. Τα έργα, επιβλητικά, υποβάλλουν τον θεατή σε μια κατάσταση μέθεξης στο δρώμενο και την ιστορία του Διονύσου, το σημείο τομής ενός βιώματος και ενός τρόπου ζωγραφικής που εξέρχεται από το βίωμα και διεκδικεί τον χώρο του. Ίσως ένα από τα πιο αξιοπρόσεκτα χαρακτηριστικά της έκθεσης είναι η συνεργασία δύο ζωγράφων: του Χαράλαμπου Κατσατσίδη και του Θόδωρου Δασκαλάκη, ο οποίος επιμελείται την έκθεση, και μας μιλάει γι' αυτήν.

Συνέντευξη στη Μαργαρίτα Καρκαγιάννη

* Κύριε Δασκαλάκη, είστε γνωστός τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό για το έργο σας, έργο πλούσιο και πολυσχιδές. Είστε μάλιστα ένας από τους λίγους Έλληνες ζωγράφους που έχουν κεντροευρωπαϊκές καταβολές. Απ’ όσο γνωρίζω γεννηθήκατε και σπουδάσατε στη Γερμανία. Τι είναι αυτό που σας κινητοποίησε στο έργο του Χ. Κατσατσίδη ώστε να αναλάβετε την επιμέλεια της έκθεσης “Διόνυσος Άναξ”;

Καταρχάς η αγάπη μου για το έργο του Χ. Κατσατσίδη καθώς και η εικοσαετής γνωριμία μας. Τα έργα και η γλώσσα του Χ. Κατσατσίδη μού ήταν πάντα πολύ οικεία. Είχα συναντήσει τη γλώσσα αυτή νωρίτερα στην Ευρώπη και την Αμερική. Αυτή απαντάει αποτελεσματικά στο ερώτημα για την ουσία της ζωγραφικής σήμερα.

* Στο κείμενό σας που συνοδεύει την έκθεση ορίσατε ως έργο του Χ. Κατσατσίδη το χάος και ως ουσία του την αγάπη. Πώς συνδέονται, κατά τη γνώμη σας, το χάος και η αγάπη στη ζωγραφική και ποιος είναι ο συνδετικός κρίκος;

Το χάος απαντάται στη ζωή μ’ ένα τρόπο διαφορετικό απ’ ό,τι στο βίωμα της δημιουργίας. Στην καθημερινή ζωή το χάος εισβάλλει ως αδιάλλακτο δεδομένο - είμαστε ανήμποροι μπροστά του. Αντίθετα, στην εμπειρία της δημιουργίας το χάος είναι εύπλαστο, μπορεί κανείς να προσθέσει και να αφαιρέσει, να προσπαθήσει να δαμάσει μέρος του ή να το αφήσει ελεύθερο, απροσδιόριστο. Όμως η λειτουργία του χάους στη ζωγραφική είναι πρωτίστως εσωτερική. Προϋπάρχει μια εσωτερική συμπύκνωση, η οποία εκρήγνυται, ξεσπάει σε μια ρέουσα έκταση, μια κατάσταση εκστατική από την οποία ξεπηδά ο έρωτας.

* Και η αγάπη;

Η αγάπη είναι ο άλλος πόλος. Είναι το συστατικό όλης της πλάσης. Οι συχνότητες, τα χρώματα, η αλληλεπίδραση, ο αέρας ανάμεσά τους. Το πάντρεμα και το ταίριασμα. Η αντίθεση που συναρπάζει.

* Πώς αποτυπώνονται αυτά τα στοιχεία στο έργο του Χ. Κατσατσίδη.

Ο Κατσατσίδης δίνεται σε όλα αυτά με τον δικό του τρόπο. Συνάμα είναι ίσως ο πιο υπομονετικός ζωγράφος που γνωρίζω. Δίνει χρόνο, ίσως και χρόνια, μέχρι να επιτύχει αυτό που ο ίδιος ονομάζει «κούρδισμα του έργου στον χρόνο». Αναγνωρίζει μια έγκυρη κατάσταση, την οποία θα διορθώσει αν αυτό απαιτείται από την εξέλιξη της εμπειρίας και του έργου. Ταυτόχρονα, τα έργα που παρουσιάζονται στην έκθεση αποπνέουν μια τόλμη, είναι ένα τολμηρό εγχείρημα τόσο στην έκταση -την έκταση των έργων- όσο και στο περιεχόμενο. Η κίνηση και η τοποθέτηση του περιεχομένου στο έργο καταλήγει σε μια δραματουργία που παραπέμπει στα μεγάλα fresco της Αναγέννησης.

* Τι σημαίνει για σας «έγκυρη κατάσταση» και με ποια έννοια επιδέχεται διόρθωση;

Μια «έγκυρη κατάσταση» είναι μια, ας πούμε, αρμονική εναπόθεση στοιχείων και επιπέδων, νοητών και μη, επάνω σε όλη την επιφάνεια ενός έργου όταν αυτά αναπτύσσονται συμπληρώνοντας το ένα το άλλο. Εκεί γεννιέται καμιά φορά κάτι που το ονομάζουμε μαγεία. Επομένως είναι μια κατάσταση η οποία λειτουργεί για το έργο του κάθε ζωγράφου διαφορετικά, δεν γίνεται και αλλιώς. Είναι στο χέρι του θεατή να αφεθεί και να εμπλακεί στον κόσμο αυτό. Καμιά φορά ο ζωγράφος εντοπίζει λάθη και δυσλειτουργίες σε ένα έργο του. Αυτό μπορεί να συμβεί μετά από χρόνια. Εναπόκειται στην σχέση που έχει αναπτύξει κανείς με τα έργα του το εάν θα προχωρήσει να τα διορθώσει. Ο Κατσατσίδης είναι ένας από αυτούς τους ζωγράφους. Τέτοιου τύπου διορθώσεις απαιτούν, εκτός των άλλων, μια γερή δόση θάρρους.

* Μιλώντας για έγκυρες καταστάσεις και διορθώσεις αποκομίζει κανείς την εντύπωση ότι προϋπάρχει ένα σχέδιο που πραγματοποιείται σταδιακά. Όμως η συζήτησή μας ξεκίνησε από το χάος. Είπατε νωρίτερα ότι έργο του Χ. Κατσατσίδη είναι το χάος. Πώς συνυπάρχουν αυτά τα δύο; Το σχέδιο και το χάος;

Μα το σχέδιο κι αν είναι κομμάτι του χάους! Ο Κατσατσίδης, όπως οι περισσότεροι ευφυείς ζωγράφοι, ξεκινάει τα έργα του από και με ένα σχέδιο. Η πρόσθεση στο χάος δεν είναι μια τυχαία πράξη. Είναι η κατεξοχήν υπόθεση του ζωγράφου. Προϋπόθεση, η άνευ όρων υπακοή στη φύση.

* Μιλώντας για υπακοή στη φύση, θα ήθελα να σας ρωτήσω ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, η σχέση ζωγράφου και φύσης. Στο συνοδευτικό κείμενο της έκθεσης, γράψατε ότι προνόμιο της ζωγραφικής είναι η επέκταση της φύσης υπό το φως της συνείδησης. Αν δεχτούμε τη ρήση του Χέγκελ ότι η γνώση είναι κάτι που έρχεται μόνο εκ των υστέρων -η γλαύκα που απλώνει τα φτερά της το δειλινό-, θα μπορούσε να πει κανείς ότι η λειτουργία αυτή της ζωγραφικής, η επέκταση της φύσης υπό το φως της συνείδησης, είναι συμπληρωματική της φιλοσοφίας.

Μπορεί, εάν όμως η φιλοσοφία ας πούμε των Καντ και Χέγκελ ώς σήμερα δημιούργησε, με την καλή έννοια, πιο πολλά προβλήματα απ’ ό,τι έλυσε, τότε η ζωγραφική φαίνεται να προηγείται του έρωτα της σοφίας.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL