Της Άννας Βουγιούκα για τη στήλη The Φ word
Είναι σεξισμός να ταυτίζεις τους άνδρες με την εγκράτεια και τους επιστημονικά τεκμηριωμένους περιορισμούς της ελευθερίας στον δημόσιο χώρο και τις γυναίκες με την απουσία κατανόησης αυτού του λόγου (και Λόγου), την ελαφρότητα και την ανοησία, διότι το μόνο που τις απασχολεί είναι η έξοδος και η καλοπέραση;
Και τι ειρωνεία αλήθεια, όταν μέσω του σποτ, ένας άνδρας που είναι στερεοτυπικά ταυτισμένος με τη δημόσια σφαίρα και την ελεύθερη οικειοποίηση του δημόσιου χώρου και των πλατειών, απευθύνεται στις γυναίκες σαν να μην υπήρξαν ποτέ έμφυλοι περιορισμοί, προϋποθέσεις και όροι για την ελεύθερη κυκλοφορία τους!
Μπορούν να χαρακτηριστούν σεξιστικά, αναρωτιέται ο πρωταγωνιστής του σποτ που αποσύρθηκε, «τα όπλα που χρησιμοποιεί κάθε φύλο για την επιβίωσή του» εφόσον κατά τη γνώμη του για να περάσει ένα μήνυμα σε περιορισμένο χρόνο «προφανώς και θα καταφύγεις σε στερεότυπα»;[1]
Επομένως μπορούμε κι εμείς να υποθέσουμε ότι η επιβίωση των ανδρών στηρίζεται στην υποτίμηση των γυναικών, στην ταύτισή τους με το μη λογικό/ ανορθολογικό και το ανούσιο ή και με συναισθήματα και επιθυμίες ανεξέλεγκτες, καθώς σε άλλο σημείο αναφέρεται σε «περιρρέουσα υστερία» επαναφέροντας στο προσκήνιο τις κατά τη γνώμη του συναισθηματικά δυσανάλογες αντιδράσεις, που αν και δεν αναγνωρίζονται πλέον ως ψυχιατρικές/ ψυχολογικές διαταραχές, συνεχίζουν να συνδέονται με την μήτρα (υστέρα) και τις γυναίκες.
Αν και στην ίδια συνέντευξη σε άλλο σημείο αναγνωρίζεται εμμέσως ότι δεν μπαίνουν «κάτω από την ομπρέλα της χαζής όλες οι γυναίκες», άρα ναι υπάρχουν και εξαιρέσεις, ευτυχώς, όπως και ότι «είναι απολύτως θεμιτό σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο να κυνηγάς την ισότητα», ευχαριστούμε για την άδεια, υπάρχει ένα «αλλά», ένα όριο, που τίθεται από το πατριαρχικό σύστημα: μέχρι πού θα φτάσετε; Και εντέλει αυτά τα «ελαφρά» όντα, έχουν δικαίωμα να είναι πολίτισσες, να διεκδικούν πολιτικά, να παρεμβαίνουν πολιτικά, να απαντούν σε νεοσυντηρητικούς αυτοματισμούς της δήθεν κοινής λογικής, με σταθερά και αξιακά προσανατολισμένη πολιτική στάση;
«Ο σεξισμός δεν είναι απλώς αγένεια ή λεκτική απρέπεια. Είναι λόγος μίσους και σεξιστική μνησικακία, που βρίσκεται στην καρδιά κάθε ακροδεξιάς κουλτούρας» (Αθανασίου, 2015).[2] Είναι πολιτική πράξη παρά την άποψη του υφυπουργού παρά τω πρωθυπουργώ που θεωρεί ότι εναγωνίως επιχειρήθηκε «η πολιτικοποίηση μιας καμπάνιας που αφορά την υγεία όλων μας και δεν χωράει στο στενό κοστούμι των identity politics» προδίδοντας άγχος, για τι ακριβώς άραγε, το δικαίωμά μας στην αξιοπρέπεια και στον σεβασμό, και «αδυναμία κατανόησης του νέου περιβάλλοντος στο οποίο ζούμε»[3], στο οποίο δε χωράνε πολυτέλειες περί ισότητας;
Και στο «αφελές» ερώτημα αν θα πρέπει να καταργήσουμε την οποιαδήποτε αναφορά στο φύλο και να αναφερόμαστε αποκλειστικά σε «άφυλα όντα ή σαλιγκάρια»,[4] η απάντηση είναι η εξής:
Σεξισμός είναι οποιαδήποτε ενέργεια, χειρονομία, οπτική παρουσίαση, προφορικός ή γραπτός λόγος, πρακτική ή συμπεριφορά βασισμένη στην ιδέα ότι ένα πρόσωπο ή μια ομάδα προσώπων είναι κατώτερα λόγω του φύλου τους, η οποία συντελείται στη δημόσια ή ιδιωτική σφαίρα, είτε διαδικτυακά είτε όχι, με σκοπό ή αποτέλεσμα να:
· παραβιάζεται η εγγενής αξιοπρέπεια ή τα δικαιώματα ενός προσώπου ή μιας ομάδας προσώπων, ή
· καταλήγει σε σωματική, σεξουαλική, ψυχολογική ή κοινωνικοοικονομική βλάβη ή πόνο σε ένα άτομο ή σε μια ομάδα ατόμων, ή
·δημιουργεί ένα εκφοβιστικό, εχθρικό, εξευτελιστικό, ταπεινωτικό ή προσβλητικό περιβάλλον, ή
·αποτελεί εμπόδιο στην αυτονομία και στην πλήρη πραγμάτωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από ένα πρόσωπο ή μια ομάδα προσώπων, ή
·να διατηρεί και να ενισχύει τα στερεότυπα φύλου.
Σύσταση Συμβουλίου της Ευρώπης(2019) Προλαμβάνοντας & Καταπολεμώντας τον Σεξισμό.[5]
Και ναι θα συνεχίσουμε να βγάζουμε γλώσσα απέναντι σε κάθε έκφραση του machismo/ηγεμονικού ανδρισμού, της επιθετικής αρρενωπότητας και του κυρίαρχου πατριαρχικού μοντέλου, ιδιαιτέρως (αλλά όχι μόνο) όταν προέρχονται και αναπαράγονται από θεσμικούς φορείς και την πολιτεία.
Και ναι θα συνεχίσουμε να υψώνουμε ανάστημα και φωνή σε κάθε αντιφεμινιστικό κοινωνικό νεοσυντηρητισμό που μας επιτρέπει να αρθρώνουμε λόγο και πολιτική στάση στον δημόσιο χώρο μόνο υπό προϋποθέσεις.
Και ναι θα συνεχίσουμε να αντιστεκόμαστε σθεναρά, με κάθε ευκαιρία στις πολλαπλές μορφές σεξισμού, στο “mansplaining” και στους μάτσο λόγους που επιχειρούν να μας εξηγήσουν με τρόπο συγκαταβατικό, προστατευτικό και υπεραπλουστευμένο τι συμβαίνει και ποια είναι τα «σοβαρά» θέματα, επειδή θεωρούν ότι οι συνομιλήτριές τους δεν έχουν γνώση ή και εργαλεία κατανόησης, και επομένως δικαιούνται μέσω της υπερβολικής τους αυτοπεποίθησης να αναλάβουν τον πατερναλιστικό σωφρονισμό μας.
Η Άννα Βουγιούκα είναι κοινωνική επιστήμονας & ερευνήτρια, μέλος της Γραμματείας του Τμήματος Φεμινιστικής Πολιτικής/ Φύλου του ΣΥΡΙΖΑ.
*οι απόψεις που εκφράζονται αφορούν την συντάκτρια του σχολίου
________________________________
[1] Συνέντευξη στη Lifo, 11/5/2020: https://www.lifo.gr/articles/mediac_articles/281899/xristos-loylis-pira-meros-se-ena-lathos
[2] Αθανασίου Αθηνά (2015) Λιτότητα εναντίον ισότητας. Βιβλιοκριτική για το συλλογικό έργο Γυναίκες και Λιτότητα: Η οικονομική κρίση και το μέλλον της ισότητας των φύλων, σε επιμέλεια Μ. Καραμεσίνη, J. Rubery. ΧΡΟΝΟΣ 32 (12.2015) http://chronosmag.eu/index.php/ths-l-s.html
[3] https://www.lifo.gr/now/greece/281737/koronoios-i-katerina-lexoy-sto-neo-spot-kata-toy-synostismoy
[4] Συνέντευξη στη Lifo, 11/5/2020, ο.π.
[5] ΣΥΣΤΑΣΗ CM / Rec (2019) 1 Προλαμβάνοντας και Καταπολεμώντας τον Σεξισμό, που εγκρίθηκε από την Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης 27/03/2019. https://search.coe.int/cm/Pages/result_details.aspx?ObjectId=09000016809e17ab Βλέπε επίσης: ΣτΕ, Σεξισμός: Δες τον. Κατονόμασε τον. Σταμάτησέ τον. #StopSexism https://www.coe.int/el/web/human-rights-channel/stop-sexism
Στηρίξτε την έγκυρη και μαχητική ενημέρωση. Στηρίξτε την Αυγή. Μπείτε στο syndromes.avgi.gr και αποκτήστε ηλεκτρονική συνδρομή στο 50% της τιμής.
