Του Δημήτρη Σεβαστάκη
Ορισμένες σκέψεις με πρόφαση την καλή συνέντευξη του σ. Ευκλείδη: Νομίζω η ρήση Γ. Στρέικ είναι πλεονασμός. Ο δανεισμός είναι «από το μέλλον»; Κάθε δανεισμός αποτελεί προσυλλογή χρημάτων που προβλέπεται ότι θα κερδηθούν στο μέλλον. Αν ο δανεισμός συνδέεται με μέτρα, ρυθμίσεις του οικονομικού και κοινωνικού παρόντος, όπως συμβαίνει στη χώρα μας τα πολλά τελευταία χρόνια, τότε διευρύνεται η επενέργεια του δανειστικού χρόνου. Δεσμεύονται το οικονομικό μέλλον, οι μελλοντικές εργασιακές και σωρευτικές αποδόσεις, δεσμεύεται το παρόν, με ζώσες, ενεργές ρυθμίσεις, έχει δεσμευτεί και το παρελθόν αφού θα εξακολουθήσει η αποπληρωμή σε βάθος χρόνου - τα παιδιά θα πληρώνουν αυτό που έλαβες κατά το δικό τους παρελθόν. Ο δανεισμός είναι ολοχρονικός. Δεν είναι λογιστικό, ταμειακό τέχνασμα, αλλά πολιτιστική δομή. Ενώ γίνεται κριτική προς την αναπαραγωγή του δανεισμού, οικοδομείται όλη η λογική και οικονομική δεοντολογία στον δανεισμό. Απλώς πιο ισομοιρασμένο.
Οι παραλλαγές οικονομικών πολιτικών που ασκήθηκαν στη χώρα μας ήταν δανειοκεντρικής τεχνοτροπίας, με διαφοροποιήσεις ως προς την κοινωνική μέριμνα και ευαισθησία. Πού ακριβώς τοποθετούνται οι αριστερές «αξίες» σε μια τέτοια ανελαστική υποδομή; Κάθονται στο ράφι ως δηλωτικά στοιχεία του επιθυμητού εαυτού; Αμόλυντες, και άχραντες; Μήπως χρειάζονται επανερμηνεία, ανασυγκρότηση;
Η επιφύλαξη «στην αδιάβαστη και καταστροφική» μετατόπιση προς την Κεντροαριστερά: αν εννοείται η υιοθεσία ενός σοσιαλδημοκρατικού ενδύματος που θα δίνει άλλοθι σε μια δεξιά νεοφιλελεύθερη πολιτική, τότε συμφωνώ. Αν όμως εννοείται ένα δογματικό τυπικό, με το οποίο αντιδράς στα πολιτιστικά και πολιτικά χαρακτηριστικά των δυνάμεων που προσχώρησαν και στεγάζονται ή είναι ακροατές του ΣΥΡΙΖΑ, τότε, νομίζω, υπάρχει διαφορά. Τα κόμματα αναμορφώνονται από τη συλλογική επιθυμία που υποστασιοποιούν. Επηρεάζονται από το κοινό τους. Δεν συμμορφώνονται απαραιτήτως. Η δυναμική σχέση με το κοινό δεν μπορεί πλέον να θεμελιώνεται σε έναν κούφιο δικαιωματισμό (π.χ. την εκφώνηση μιας οικονομικής απαίτησης από αυτές που αδρανοποίησαν το συνδικαλιστικό κίνημα στον τρεϊντγιουνισμό) ή ρητορικά φυσεκλίκια, αλλά να στηρίζεται και στο γεγονός, ότι πρόκειται για πολίτες με αντιφατική αυτοθεώρηση, που οφείλουμε να υποδεχτούμε (σ.σ.: το κάνουμε ήδη από το 2012). Αλλά δεν καταλαβαίνω πώς γίνεται η πρόσκτηση, π.χ. σε ένα θάλαμο ιδεολογικού κενού, ώστε να είναι μεν εκλογικά ενεργοί, αλλά ιδεολογικά αδρανείς;
Ως ανασυγκροτούμενο πολιτικό υποκείμενο, θέλουμε να αναμορφώσουμε τις αξιωματικές του μεσαίου κοινού με στοιχεία ενός προωθημένου ριζοσπαστισμού. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ παγώσει ως ένα μεταμοντέρνο εκθετήριο, παρατακτήριο ιδεών (ή αναφορών) με οικονομικό ψαχνό (αυτό που μας επιβάλλεται) έναν, έστω πιο ήπιο, νεοφιλελευθερισμό, τότε νομίζω δεν θα μας βγει. Και δεν πρέπει να μας βγει. Γιατί η συγκεντρωτική διοργάνωση που περιφραστικά ονομάζουμε νεοφιλελευθερισμό στη χώρα μας (ο τροχονόμος ευρωπαϊκών δανεικών) μπορεί να παράγει μορφές και κόμματα, αλλά δεν παράγει αγαθό. Οικονομικό, πολιτικό, πολιτιστικό αγαθό.
Στο κείμενο προτείνεται να μοιραστεί δίκαια το κόστος λειτουργίας του κοινωνικού κράτους. Εκείνο όμως στο οποίο πάσχει και μερικοποιείται το εγχείρημα είναι: 1) το αρχείο - ποιος είναι φτωχός και αναγκεμένος και ποιος, κρύβοντας εισόδημα, του παίρνει τη θέση, 2) ο τρόπος και η ποιότητα δημιουργίας (προσώρας εισροής) κεφαλαίων στη χώρα. Η «αποεμπορευματοποίηση» των κοινωνικών αγαθών περνάει και μέσα από μια τέτοια εξυγίανση, αλλά κυρίως την ανατροπή του τρόπου παραγωγής αξίας. Ήτοι προϋποθέτει αλλαγή του κράτους, συγκρούσεις με κεκτημένα, εγωισμούς, κυκλώματα, αυτά που ορίζουν τη βιωσιμότητα του διαφορετικού κυβερνητικού υποδείγματος.
Αν δούμε τον ΣΥΡΙΖΑ ως μείγμα ενός εμπειρισμού με αμετακίνητο συμβολικό σύστημα, φοβάμαι πως καταλήγουμε σε μια απλή προσαρμοστικότητα, εγκλωβιζόμαστε στο μεταμοντέρνο μιας διπλής οντότητας. Γιατί το ζητούμενο δεν είναι μόνο να συγκεντρώνεις χρήματα ή να τα μοιράζεις διαφορετικά, αλλά να αποπειραθείς ένα νέο τύπο παραγωγής που δεν θα εισάγει απλώς οικολογικό πρότυπο, πρότυπα δικαιωμάτων, ανθρωπισμού, διεθνισμού κ.λπ. αλλά θα κτίζεται σε αυτά, ανασυστήνοντάς τα.
