Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
15.1°C19.8°C
3 BF 56%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Σποραδικές νεφώσεις
16 °C
14.7°C17.0°C
1 BF 75%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.8°C17.1°C
3 BF 66%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
14.8°C17.5°C
1 BF 58%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
14 °C
13.9°C16.9°C
0 BF 62%
Η Συμφωνία των Πρεσπών, η ζαριά του Ζάεφ και η απουσία της Αθήνας
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Η Συμφωνία των Πρεσπών, η ζαριά του Ζάεφ και η απουσία της Αθήνας

Αυτή τη στιγμή η κατάσταση στα δυτικά Βαλκάνια και πρωτίστως στη Βόρεια Μακεδονία έχει τη στυφή γεύση του αδιεξόδου. Οι πιθανότητες να φέρουν αποτέλεσμα οι πιέσεις στον Γάλλο Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν να ξανασκεφτεί το “όχι” του στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τα Σκόπια, κατά προτίμηση πριν από την προγραμματισμένη σύνοδο κορυφής Ευρωπαϊκής Ένωσης - δυτικών Βαλκανίων τον Μάιο του 2020, είναι πολύ περιορισμένες.

Παρά το γεγονός ότι η συντριπτική πλειονότητα των ευρωπαϊκών θεσμών και των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων επιμένει ότι αυτή η άρνηση ήταν ένα “ιστορικό λάθος”, ένα λάθος που κάνει ακόμη πιο εκρηκτική την ούτως ή άλλως ασταθή γειτονιά της Ευρώπης.

Επιπλέον το γαλλικό “όχι” θέτει σε κίνδυνο και την ιστορική Συμφωνία των Πρεσπών -αν και όχι τις θεμελιώδεις αρχές της-, κάτι που θα πρέπει να απασχολεί και την ελληνική κυβέρνηση, η οποία αφενός δεν είναι σε θέση να πάρει την παραμικρή πρωτοβουλία να πιέσει με τη σειρά της το Παρίσι -και περιορίζεται να θυμίζει ποια είναι η “πάγια θέση” της Αθήνας για την ευρωπαϊκή προοπτική των Βαλκανίων-, αφετέρου δεν μπορεί να αποφασίσει τι ακριβώς είναι οι Πρέσπες.

Ένα “εργαλείο”, όπως υποστηρίζει ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, μια “κακή συμφωνία”, όπως ωρύονται ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Άδωνις Γεωργιάδης και άλλοι πολλοί, ή “μια συμφωνία που πρέπει να τηρηθεί απαρέγκλιτα” (προφανώς μόνο από την άλλη πλευρά), όπως είναι το νέο… μάντρα του Κυριάκου Μητσοτάκη;

Ο Ζάεφ και το erga omnes

Πάντως το μεγάλο ζόρι αυτή τη στιγμή το τραβάει ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας Ζόραν Ζάεφ, αυτός που είχε την τόλμη να συμβιβαστεί και να αλλάξει το όνομα και το σύνταγμα της χώρας του υποσχόμενος στους πολίτες του ότι έτσι θα ανοίξει ο δρόμος όχι μόνο για το ΝΑΤΟ, αλλά και για την Ε.Ε. -και τώρα πρέπει να διαχειριστεί την αθετημένη υπόσχεση. Και δη ενώπιον πρόωρων εκλογών, με την εθνικιστική αντιπολίτευση να τον καταγγέλλει για εθνική μειοδοσία, χωρίς ούτε καν ανταλλάγματα.

Οπότε προσπαθεί να ρίξει μια τελευταία ζαριά, να δείξει στο εξωτερικό ότι η αθέτηση της υπόσχεσης έχει κόστος και στο εσωτερικό της χώρας του ότι του έχουν απομείνει κάποια, έστω μικρά, περιθώρια διαπραγμάτευσης. Τόνισε λοιπόν χθες ο Ζάεφ στο Euronews ότι κάποια σημεία της Συμφωνίας των Πρεσπών δεν μπορούν να υλοποιηθούν μετά το ευρωπαϊκό “όχι”:

«Υπάρχει σύνδεση μεταξύ της εφαρμογής της Συμφωνίας και του ανοίγματος και κλεισίματος των κεφαλαίων ένταξης. Ειδικά για την εσωτερική χρήση (σ.σ.: του ονόματος) σε κάποιες περιπτώσεις. Υπάρχει σύνδεση, διότι οι Έλληνες φίλοι μας το δέχθηκαν πως μπορούμε να τα καταφέρουμε λόγω του μέλλοντος που έχει η Βόρεια Μακεδονία με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και στο πλαίσιο αυτό δεν υπάρχει δυνατότητα υλοποίησης της Συμφωνίας των Πρεσπών».

Ο πρωθυπουργός της γείτονος διευκρίνισε ότι η Βόρεια Μακεδονία δεν περιμένει άμεση ένταξη στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, όμως ένα «ναι» από τους «28» θα αποτελούσε το κίνητρο ώστε και η Βόρεια Μακεδονία και η Αλβανία να συνεχίσουν στον σωστό δρόμο.

“Δεν υπάρχει εναλλακτική για εμάς και το γνωρίζουμε καλά. Αν τα φώτα από τα άστρα στη σημαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σβήσουν, τότε εδώ θα πέσει σκοτάδι. Και στο σκοτάδι θα χάσουμε τους εαυτούς μας. Διότι, αν υπάρξει θετικό έδαφος για ριζοσπαστικοποίηση, για την επάνοδο του εθνικισμού, αυτό θα προκαλέσει μεγάλη ζημιά σε όλα τα Βαλκάνια. Κι όταν τα Βαλκάνια θα έχουν πρόβλημα, τότε η Ευρώπη θα έχει πρόβλημα» κατέληξε ο Ζάεφ.

Η ευρωπαϊκή αμηχανία

Μπροστά σ’ αυτή την πραγματική απειλή, όχι τόσο για την εφαρμογή της Συμφωνίας όσο για την επάνοδο του εθνικισμού στην αιώνια πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης, η -απερχόμενη- Κομισιόν απαντά με αμηχανία.

Η εκπρόσωπός της αντιπαρέρχεται τα δύσκολα, τα περί ανόδου του εθνικισμού, και εκφράζει την άποψη ότι Αθήνα και Σκόπια παραμένουν “δεσμευμένα” ως προς την εφαρμογή της “ιστορικής Συμφωνίας”, η οποία ήταν «σημαντικό επίτευγμα» που αποτελεί ένα «θετικό παράδειγμα» για την περιοχή των Βαλκανίων και την Ευρώπη γενικότερα.

«Εξήραμε το κουράγιο και την αποφασιστικότητα των δύο εμπλεκόμενων πλευρών» είπε και κατέληξε λέγοντας: “Πιστεύουμε ότι οι αρχές παραμένουν δεσμευμένες στη Συμφωνία και είμαστε βέβαιοι ότι θα συνεχίσουν να την εφαρμόζουν καλή τη πίστει”.

Το αυτονόητο

Βέβαια ο Ζάεφ είπε το αυτονόητο: ότι βάσει της Συμφωνίας κάποια βήματα από την πλευρά της Βόρειας Μακεδονίας συνδέονται με το άνοιγμα των ενταξιακών κεφαλαίων. Αυτό σημαίνει ότι πριν από κάθε άνοιγμα κεφαλαίου, όταν κάποτε ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις, διαμορφώνεται το διαπραγματευτικό πλαίσιο -κι εκεί έχουν λόγο όλες οι πλευρές, της Αθήνας συμπεριλαμβανομένης.

Κατόπιν, μέσα σε μια πενταετία από το άνοιγμα κάθε κεφαλαίου, η Βόρεια Μακεδονία πρέπει να αλλάζει τα σχετικά εσωτερικά έγγραφα, για παράδειγμα στη Δικαιοσύνη. Μόνο τότε ολοκληρώνεται η εφαρμογή erga omnes του ονόματος, που έχουν κάνει τώρα σημαία τους διάφορα στελέχη της Ν.Δ., ξεχνώντας ότι οι κυβερνήσεις της Δεξιάς δεν το διεκδίκησαν καν.

Κι αν ο Ζάεφ είχε αποδείξει -με τον σκληρό γι' αυτόν και το κόμμα του τρόπο- ότι “καλή τη πίστει” εφαρμόζει τη Συμφωνία, το VMRO, εάν και εφόσον κερδίσει τις εκλογές του Απριλίου, δεν πρόκειται να δείξει την ίδια καλή θέληση.

Η ιταλική παρέμβαση...

Θα περίμενε, λοιπόν, κανείς από την ελληνική κυβέρνηση να κάνει το παν για να στηρίξει την ευρωπαϊκή προοπτική της Βόρειας Μακεδονίας -και κατ’ επέκταση τον “καλόπιστο” Ζάεφ. Κι όχι να περιορίζεται σε παρεμβάσεις του τύπου "θα παρακολουθούμε στενά την πλήρη ανταπόκριση των γειτόνων μας στις υποχρεώσεις τους" διά στόματος Δένδια.

Αντ’ αυτής, την πρωτοβουλία πήρε η ιταλική κυβέρνηση, που δεν “καίγεται” για τη Συμφωνία, αλλά για τη σταθερότητα στα γειτονικά της Βαλκάνια. Έτσι ο πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε κάλεσε τον Ζάεφ στη Ρώμη για να συζητήσουν την πρόταση της Ιταλίας να τεθεί εκ νέου το θέμα της έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Ε.Ε. με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία τον Νοέμβριο, στη σύνοδο του συμβουλίου υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε.

Το θέμα της έναρξης των διαπραγματεύσεων αναμενόταν να τεθεί και στο αποχαιρετιστήριο δείπνο που παραθέτει η “υπουργός Εξωτερικών” της Ε.Ε. Φεντερίκα Μογκερίνι στους ηγέτες όλων των χωρών των δυτικών Βαλκανίων.

...και η πρωτοβουλία Κοτζιά

Στην Αθήνα, πάντως, αυτό που δεν κάνουν η κυβέρνηση και το υπουργείο Εξωτερικών το προσπαθεί με τις επαφές του ο πρώην υπουργός Εξωτερικών και αρχιτέκτονας της Συμφωνίας των Πρεσπών Νίκος Κοτζιάς.

Όπως είχε προαναγγείλει την περασμένη Τετάρτη, ο Κοτζιάς συναντήθηκε με τους υπουργούς Εξωτερικών της Βουλγαρίας και της Σλοβενίας και τηλεφωνήθηκε με τους ομολόγους τους της Βόρειας Μακεδονίας και της Ουγγαρίας, καθώς και με τους πρώην υπουργούς της Αλβανίας και της Αυστρίας, για να συζητήσουν την κατάσταση όπως έχει διαμορφωθεί μετά το γαλλικό “όχι” και να δουν ποιες πρωτοβουλίες μπορούν να πάρουν. Αρχής γενομένης από μια επιστολή προς τις Βρυξέλλες, με την οποία θα ζητούν την άμεση χορήγηση ημερομηνίας έναρξης των διαπραγματεύσεων με τα Σκόπια και τα Τίρανα.

Ο Κοτζιάς δεν είχε κρύψει στην ομιλία του σε εκδήλωση του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ την πεποίθησή του ότι πρέπει να δημιουργηθεί ένα μέτωπο πίεσης στον Μακρόν, ώστε να αυξηθεί, όπως είχε πει, για τον Γάλλο Πρόεδρο το κόστος της διαπραγμάτευσης.

Αλ. Χαρίτσης: Αυτό είναι το ελληνικό συμφέρον

Ο ΣΥΡΙΖΑ, από την πλευρά του, επιμένει ότι “η ενταξιακή πορεία της Βόρειας Μακεδονίας είναι προς το συμφέρον της Ελλάδας", όπως τόνισε (στον Alpha) ο Αλέξης Χαρίτσης, ο οποίος κάλεσε την κυβέρνηση “να αναλάβει πρωτοβουλίες για την εφαρμογή της Συμφωνίας από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη" και "να σταματήσει να έχει τον ρόλο του παρατηρητή των εξελίξεων".

Ο εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ κάλεσε τον Κυριάκο Μητσοτάκη να μιμηθεί το παράδειγμα της Ιταλίας -και να πάψει να είναι κομπάρσος- ώστε η χώρα να μην χάσει “όσα χτίσαμε στο διπλωματικό επίπεδο”. Ο Χαρίτσης υπενθύμισε ότι η κυβέρνηση Ζάεφ "δεν υπέγραψε απλώς μια συμφωνία, αλλά άλλαξε το σύνταγμα και το όνομα της χώρας. Κάτι που καμία ελληνική κυβέρνηση στο παρελθόν δεν τόλμησε να ζητήσει και το πέτυχε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ".

Πρόσθεσε δε ότι προς το συμφέρον της Ελλάδας είναι και “να αποφευχθούν οι εντάσεις στην περιοχή των Βαλκανίων και να μην επανέλθουν οι ακραίες εθνικιστικές φωνές εντός της γειτονικής χώρας, οι οποίες ανήκουν στο ίδιο ευρωπαϊκό κόμμα με τη Ν.Δ.".

Πηγές της Κουμουνδούρου δεν κρύβουν την ανησυχία τους για την ουσιαστική απουσία της κυβέρνησης της Ν.Δ. στο όλο θέμα, καθώς μετατρέπει ξανά την Ελλάδα σε κομπάρσο των κρίσιμων διεθνών εξελίξεων μόνο και μόνο για να διατηρήσει τις εσωτερικές ισορροπίες της και να μην έχει εσωκομματικές αντιδράσεις. Η κυβέρνηση της Ν.Δ. δεν εγκαλείται μόνο για την αδράνειά της, αλλά και για τις παλινωδίες της, καθώς, ενώ στελέχη της ασκούν κριτική στη στάση της Γαλλίας, την ίδια στιγμή αναπαράγουν τα επιχειρήματά της για διασύνδεση της υποψηφιότητας της Βόρειας Μακεδονίας με την Αλβανία.

Ο ΣΥΡΙΖΑ υπογραμμίζει, πάντως, ότι δεν πρόκειται να μείνει αδρανής σε αυτές τις εξελίξεις κι ότι θα αξιοποιήσει τα διπλωματικά κεκτημένα της περιόδου της διακυβέρνησής του και θα αναλάβει όλες τις απαραίτητες διεθνείς πρωτοβουλίες για να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή προοπτική της γειτονικής χώρας.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL