Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.2°C21.2°C
3 BF 71%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ασθενής ομίχλη
17 °C
13.6°C19.4°C
2 BF 78%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
17.7°C19.4°C
3 BF 67%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
25 °C
22.7°C24.8°C
6 BF 33%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
17 °C
16.8°C18.5°C
0 BF 82%
"Σαμψών και Δαλιδά" στη Μετροπόλιταν Όπερα της Νέας Υόρκης
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

"Σαμψών και Δαλιδά" στη Μετροπόλιταν Όπερα της Νέας Υόρκης

Ο -σικελικής καταγωγής- Γάλλος τενόρος Roberto Alagna και η Λεττονή καλλονή, μεσόφωνος Elïna Garanča

Του Κυριάκου Π. Λουκάκου

Δεν θα κουρασθούμε να επισημαίνουμε τη χαρακτηριστική άνεση με την οποία επικρίνονται πιστές αναβιώσεις όπερας με επίκληση δήθεν ελλειμματικής εμβάθυνσης στα έργα. Κι όμως, συχνά όχι μόνον οι παρτιτούρες αλλά και τα ίδια τα κείμενα, αν εγκύψουμε φυσικά σε αυτά, παρέχουν ψυχαναλυτικό βάθος που δυσχερώς πιστώνουμε στην εποχή της δημιουργίας τους. Σε ιστορική φάση ευρείας διαθεσιμότητας της γνώσης μάλιστα, η ατομική μελέτη οφείλει να μην παρακάμπτεται. Η νέα παραγωγή της Μετ για τη βιβλική όπερα του Camille Saint - Saens «Σαμψών και Δαλιδά» από τον εκ Broadway ορμώμενο (έναν ακόμη) Darko Tresnjak, με φαντασμαγορικής πολυχρωμίας σκηνικά και κοστούμια του Alexander Dodge, απογοητεύει μόνο για την οπτική αστοχία εντυπωσιασμού στην τελική σκηνή κατάρρευσης του φιλισταϊκού ναού. Κατά τα λοιπά, η απευθείας δορυφορική προβολή της σαββατιάτικης μεσημβρινής παράστασης του Θεάτρου (21/10/2018), στην αίθουσα «Αλεξάνδρα Τριάντη» του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, δεν ενισχύει επιφυλάξεις για την τυπικά αμερικανική τόλμη στην επιλογή έντονων χρωμάτων και ευρημάτων, που επίσης αβασάνιστα συχνά αντιμετωπίζονται ως «κιτς».

Βασισμένη στον Βολταίρο, η συγκεκριμένη λυρική δημιουργία δεν προοριζόταν για το αυστηρό Αρχιδουκικό Θέατρο της Βαϊμάρης, όπου κατέληξε να λάβει το σκηνικό βάπτισμα, στα 1877, ταις πρεσβείαις του Φραντς Λιστ και μετά τις παρισινές «κλειστές θύρες», αλλά για τη θεατρική ατμόσφαιρα των λυρικών θεάτρων της γαλλικής πρωτεύουσας, τα οποία την υποδέχθηκαν μεν θριαμβευτικά, ως εισαγόμενη όμως και με 13 ολόκληρα χρόνια καθυστέρηση (Θέατρο «Εδέμ» στα 1890, Οπερά στα 1892). Σε αυτά τα θέατρα κυριαρχούσαν συνθήκες που άνετα δικαιολογούν «ροζ» ενδυματολογικές (και όχι μόνο) παραπομπές στην εικονογράφηση του «αμαρτωλού» ειδωλολατρικού κόσμου. Ως ακόμη σημαντικότερο όμως, επειδή αναφέρεται στον πυρήνα του έργου, αξιολογούμε το γεγονός ότι ο εκ Μαρτινίκας (Κρεολός) λιμπρετίστας Ferdinand Lemaire, συγγενής του συνθέτη εξ αγχιστείας, αποδέχθηκε την ανάθεση μόνον αφού έπεισε τον Σαιν - Σανς να συνθέσει όπερα και όχι ορατόριο, όπως αρχικά σκόπευε. Μια ιδέα που παρέσυρε τον μουσουργό σε τέτοιο βαθμό, ώστε να ασχοληθεί πρώτα με την ολοκλήρωση της αισθησιακής και ελάχιστα βιβλικής β’ πράξης, το κέντρο βάρους του μελοδράματος. Για να επανέλθουμε όμως στον εισαγωγικό προβληματισμό μας, ακριβώς η έλλειψη σκηνοθετικών ακκισμών στην υπό συζήτηση παράσταση της Μετ επιτρέπει να αναδυθεί η υπαρκτή σαφήνεια του κειμένου σε σχέση με το τάχατες ασαφές κίνητρο της Δαλιδάς, αυτό που μετατρέπει το πάθος της για τον Σαμψών σε μίσος. Είναι ένα παιχνίδι ισχύος με μοιραία την άρνηση του άνδρα να υποκύψει στον έλεγχο της γυναίκας, αποκαλύπτοντάς της το μυστικό του. Αυτή η ρητή παραδοχή όμως, κατά την αντιπαράσταση της Δαλιδάς με τον Αρχιερέα του Νταγκόν, προοιωνίζεται χωρίς περιστροφές τον απροκάλυπτα ψυχαναλυτικό «Πύργο του Κυανοπώγωνα» του Μπάρτοκ του 1911!

Ο Βρετανός αρχιμουσικός Sir Mark Elder οδήγησε κυριαρχικά την έξοχη χορωδία και ορχήστρα, εξαίροντας ισότιμα την αριστοτεχνική σύνθεση και τη δύναμη της μουσικής δραματουργίας (πρβλ. αντί άλλων το σκοτεινό εναρκτήριο πρελούδιο και την επισημότητα των χορωδιακών). Διατηρούμε σημειακή επιφύλαξη για την επάρκεια φωνητικού όγκου τού εν άλλοις δοκίμου Γάλλου βαρυτόνου Laurent Naouri ως Αρχιερέα, τουλάχιστον σε σύγκριση με τους στέρεους βαθυφώνους Elchin Azizov (Αμπιμελέχ) και Dmitry Belosselskiy (γερο - Εβραίος). Η όπερα μολαταύτα στηρίζεται στο επώνυμο ζεύγος του τίτλου της και εδώ οι επιδόσεις υπήρξαν εμβληματικές στη σύνθεση οπτικής, ηχητικής και υποκριτικής εντέλειας. Σε αυτό τουλάχιστον το matinee ο -σικελικής καταγωγής Γάλλος- τενόρος Roberto Alagna άρθρωσε καθαρά και ηρωικά το κείμενο, ενώ ανταποκρίθηκε στη δραματική εξαγγελία χωρίς διακριτές απώλειες λυρικής πλησμονής στον θερμό, εισέτι νεανικό ήχο του. Πλάι του, η Λεττονή καλλονή, μεσόφωνος Elïna Garanča, σκιαγράφησε τη Δαλιδά ως femme fatale κινηματογραφικής περιωπής, στο απόγειο θάλλουσας ερμηνευτικής ωριμότητας, κυριολεκτικά στο ύψος του βορβορώδους και αινιγματικού αισθησιασμού της μεγάλης μουσικής που εκλήθη να αναδείξει...

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL