Ειδικός στην ελευθερία δεν είμαι. Αν με ρωτούσες θα δίσταζα να σου πω αν είμαι ελεύθερος. Δεν ξέρω πόση είναι η ελευθερία, τι βάρος έχει, αν απέκτησε ποτέ απογόνους. Η ελευθερία, κάποιοι μού λένε, είναι να ανοίγεις τα χέρια σου πάνω σε ένα βουνό, να βουτάς σε μια γαλήνια θάλασσα από ψηλά, να ακούς τους ήχους του δάσους, να κάνεις κούνια-μπέλα σε μια κρεμασμένη από δέντρο ρόδα, να χορεύεις, να κυνηγάς ένα κορίτσι. Για τον καθένα ελευθερία σημαίνει κάτι διαφορετικό μου λένε, να παίζεις μπουγέλο, να ανάβεις φωτιά δίπλα στη θάλασσα, να αγναντεύεις το ηλιοβασίλεμα. Μου λένε πως ελευθερία είναι η προθεσμιακή κατάθεση. Μιλούν γι' απόδοση και ελευθερία. Κι εκεί τελειώνει το μήνυμα. Εκεί τελειώνει και η ελευθερία μου.
Τεμαχίζουμε λοιπόν την ελευθερία σε μικρές καθημερινές ηδονές. Επιλέγουμε (να το βασικό κριτήριο της ελευθερίας) ποιες από αυτές μπορούμε να χαρούμε. Όποιες δεν μπορούμε, δεν πειράζει. Έχουμε την ελευθερία να μην τις επιλέξουμε. Πάντως, εδώ που τα λέμε, οι εν λόγω ηδονές δεν απαιτούν και πολλά για να επιτευχθούν. Η ελευθερία που διαφημίζουν είναι ψηφίδες εύκολων καθημερινών δυνατοτήτων. Εύκολων; Ξέρω έγκλειστους που στερούνται αυτές τις δυνατότητες. Η παρανομία στερεί τη διαφορετικότητα στις επιλογές, τη δυνατότητα, τις μικρές ηδονές της καθημερινότητας. Σκέφτομαι τους έγκλειστους μετανάστες στο στρατόπεδο της Κορίνθου. Πόσες μικρές, τεμαχισμένες ελευθερίες έχουν ξεχασμένοι από την κοινωνία που πριν ένα χρόνο αντιδρούσε στον εγκλεισμό τους και τώρα τους ξέχασε; Μια κοινωνία που έχει την ελευθερία να τους αγνοεί, όχι όμως να νοιάζεται γι' αυτούς. Υπάρχουν και άλλου τύπου έγκλειστοι, με περιορισμένες δυνατότητες επιλογής. Αυτοί οι τελευταίοι μπορούν μονάχα κανάλι προπαγάνδας να επιλέγουν καθισμένοι στον καναπέ του σπιτιού τους.
Μου λένε πως η ελευθερία είναι ένα άυλο προϊόν που αγοράζεται. Μπορείς να την πάρεις κομμάτι-κομμάτι. Αν έχεις να την αγοράσεις, μπορείς. Μου λένε για απόδοση και ελευθερία και μένα ο νους μου πάει στη «γη και ελευθερία», στην «ελευθερία ή θάνατος», στον στίχο «ελευθερία ανάπηρη πάλι σου τάζουν».
Αν είναι να έχουμε όποια ελευθερία επιλέγουμε, εγώ θα προτιμούσα να τις πολλαπλασιάσουμε τις ελευθερίες μας, όχι να τις τεμαχίσουμε. Θα προτιμούσα η ελευθερία μου να μην αγοράζεται και μόνο τα όνειρά μου να έχουν απόδοση. Θα ήθελα την ελευθερία όλων να σκέφτονται, να δημιουργούν, να ερωτεύονται, να μορφώνονται, να επιλέγουν, να ζουν. Αν διαφημίζατε μια τέτοια ελευθερία, μάλλον θα επαναστατούσαμε. Γιατί ωραία είναι η ελευθερία που με αγώνα κατακτιέται.
