Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
15.8°C19.3°C
1 BF 59%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
16 °C
11.6°C19.0°C
2 BF 64%
ΠΑΤΡΑ
Αραιές νεφώσεις
15 °C
12.0°C15.9°C
2 BF 67%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
16.8°C19.7°C
2 BF 63%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
11 °C
10.9°C15.7°C
0 BF 82%
ΔΙΑΒΑΣΑΜΕ / Αναζητώντας τις απαρχές του Κέντρου
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΔΙΑΒΑΣΑΜΕ / Αναζητώντας τις απαρχές του Κέντρου

Μανόλης Κούμας

Γεώργιος Καφαντάρης

Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων

Αθήνα 2012, σ. 330

Το ιστοριογραφικό είδος της βιογραφίας, ιστορικής ή πολιτικής, δεν καλλιεργήθηκε ιδιαίτερα στην ελληνική ακαδημαϊκή βιβλιογραφία. Πολλοί παράγοντες συνέτειναν σε αυτό, ανάμεσα στους οποίους οι περιορισμένες, παλαιότερα, αρχειακές διαθεσιμότητες, αλλά και μια τάση, ιδιαίτερα στον χώρο της Αριστεράς, να υποβαθμίζεται η συμβολή της προσωπικότητας στη διαμόρφωση της ιστορικής πορείας χάριν της ανάδειξης του ρόλου των «μαζών», των μεγάλων κοινωνικών κινήσεων.

Οι συνθήκες αυτές, αν και πλέον έχουν παραμεριστεί σε μεγάλο βαθμό, οδήγησαν, αφενός, σε μια συντριπτική κυριαρχία στον ισχνό αυτό ιστοριογραφικό χώρο βιογραφικών δοκιμίων που αφορούν προσωπικότητες του αστικού χώρου, αφετέρου δε, στην καλλιέργεια ενός είδους «αγιογραφικής» προσέγγισης του έργου και της πολιτείας του εκάστοτε βιογραφούμενου.

Έτσι, η καθιέρωση εκ μέρους των εκδόσεων του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων μιας σειράς πολιτικών βιογραφιών, η συγγραφή των οποίων ανατίθεται σε δόκιμους ιστορικούς, έρχεται να καλύψει ένα κενό στην ελληνική βιβλιογραφία. Μετά την βιογραφία του Επαμεινώνδα Δεληγιώργη από τον Ανδρέα Αντωνόπουλο, έρχεται να προστεθεί τώρα και μία ακόμη βιογραφική δοκιμή, από τον Μανόλη Κούμα, για τον πρωθυπουργό και επανειλημμένα υπουργό Γεώργιο Καφαντάρη.

Ο Γ. Καφαντάρης (1873-1946) υπήρξε κορυφαίο στέλεχος της βενιζελικής παράταξης και η πολιτική του σταδιοδρομία ταυτίζεται με τα κρισιμότερα γεγονότα του πρώτου μισού του 20ού αιώνα.

Μέλος του Κοινοβουλίου από το 1905, διαφώνησε με το κίνημα του Στρατιωτικού Συνδέσμου το 1909, αν και μοιραζόταν τα εκσυγχρονιστικά αιτήματα που εξέφραζαν οι κινηματίες. Λίγο αργότερα, θα βρεθεί υπουργός στις κυβερνήσεις του Ελευθερίου Βενιζέλου, τον οποίο θα ακολουθήσει στην κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης κατά την περίοδο του Διχασμού. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, υποδεικνύεται από τον ίδιο τον Βενιζέλο ως πρωθυπουργός, σύντομα όμως οι σχέσεις τους θα διαρραγούν, καθώς ο Καφαντάρης, που υπήρξε σε όλη του την πολιτική σταδιοδρομία μετριοπαθής, θα αισθανθεί ότι ο αρχηγός των Φιλελευθέρων τον έχει αφήσει έκθετο στις πιέσεις των ακραίων δημοκρατικών. Κατά τη διετία 1926-28 θα συμβάλει στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, με το δεύτερο προσφυγικό δάνειο, την τραπεζική μεταρρύθμιση, την ισοσκέλιση του προϋπολογισμού και τη νομισματική σταθεροποίηση - προσπάθειες που θα ματαιώσει το ξέσπασμα της παγκόσμιας κρίσης ένα χρόνο αργότερα.

Έχοντας ιδρύσει το Κόμμα των Προοδευτικών, στις εκλογές του 1928 θα αρνηθεί να υποστηρίζει τον Βενιζέλο, αναζητώντας μια «τρίτη κατάσταση», μια «κεντρώα» τοποθέτηση ανάμεσα στους ακραίους των δύο παρατάξεων. Όμως η σταδιακή επικράτηση των ακραίων φιλομοναρχικών (Κονδύλης, Μεταξάς) τον έκανε να εμπλακεί στις στρατιωτικές συνωμοσίες που οδήγησαν στο βενιζελικό κίνημα του 1935. Κατά τη δικτατορία Μεταξά θα συλληφθεί και θα εξοριστεί, ενώ στην Κατοχή ενεπλάκη στις διεργασίες στους κόλπους των αστικών κομμάτων προκειμένου να αποφευχθεί η επιστροφή του βασιλιά. Στάση που κατά τα Δεκεμβριανά θα τον φέρει σε σύγκρουση με τον Γ. Παπανδρέου, κάνοντας πολλούς να θεωρήσουν ότι είχε στραφεί προς την πλευρά του ΕΑΜ. Όμως ο Καφαντάρης ήταν τότε εξίσου αντιμοναρχικός όσο και αντικομμουνιστής. Σε άρθρο του που δημοσιεύτηκε λίγες μέρες πριν τον θάνατό του, ενόψει του δημοψηφίσματος που θα έφερνε στην Ελλάδα ξανά τον Γεώργιο Β', ψέγει εξίσου μοναρχικούς και κομμουνιστές, θεωρώντας τους μεν εχθρούς, τους δε «άσπονδους φίλους» της Δημοκρατίας...

Σε αυτά τα τελευταία χρόνια της ζωής του Καφαντάρη εντοπίζει ο συγγραφέας μιαν ακόμη σημαντική συμβολή του στην πολιτική ζωή, που είχε μακροπρόθεσμες συνέπειες για τη χώρα: τις διεργασίες, και με τη δική του συμμετοχή, για τη διαμόρφωση ενός νέου πολιτικού χώρου, του Κέντρου.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL