Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.4°C21.6°C
2 BF 69%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ασθενής ομίχλη
19 °C
15.6°C20.8°C
2 BF 70%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
17.7°C19.8°C
4 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
25 °C
22.5°C24.8°C
2 BF 34%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
21 °C
20.9°C22.3°C
3 BF 46%
Ευγενία Μπογιάννου: Μου προκαλεί φρίκη η ανεξέλεγκτη νομιμοποιημένη αστυνομική βία
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ευγενία Μπογιάννου: Μου προκαλεί φρίκη η ανεξέλεγκτη νομιμοποιημένη αστυνομική βία

«Πρόθεσή μου ήταν να μιλήσω για τη νεότητα. Για την ατίθαση, αμείλικτη νεότητα που τρέχει με χίλια έχοντας μια ζηλευτή άγνοια κινδύνου» λέει η Ευγενία Μπογιάνου για το καινούργιο μυθιστόρημά της «Φανή» (εκδ. Μεταίχμιο), του οποίου η κυκλοφορία συνέπεσε σχεδόν με την καραντίνα λόγω του κορωνοϊού. Δίνοντας φωνή σε ένα εικοσάχρονο κορίτσι της γενιάς του Γρηγορόπουλου, η συγγραφέας καταγράφει μια πορεία ενηλικίωσης, παράλληλα όμως ιχνογραφεί μια σκληρή περίοδο, η αυλαία της οποίας άνοιξε με τη δολοφονία ενός παιδιού και η πορεία της σφραγίστηκε από τη μεγάλη οικονομική κρίση.

Με το βλέμμα στραμμένο σ’ αυτή τη γενιά, σ’ αυτό το πρόσφατο παρελθόν που έρχεται να συναντήσει το παρόν, που σφραγίζεται από την πρωτόγνωρη συνθήκη της πανδημίας του κορωνοϊού κι έρχεται να συναντήσει ακόμα μια οικονομική κρίση, η Ευγενία Μπογιάνου μιλάει για την ηρωίδα της, για τον κόσμο γύρω μας έτσι όπως διαμορφώνεται σήμερα, για τη λογοτεχνία και τις δικές της προσπάθειες να ανασάνει αυτές τις δυσοίωνες μέρες, για τους φόβους και τις ανησυχίες της. «Μου προκαλεί φρίκη η ανεξέλεγκτη νομιμοποιημένη αστυνομική βία... Με τρομάζουν ιδιαίτερα οι, ολοένα αυξανόμενοι, μικροί καθημερινοί φασισμοί που έρχονται να συμπληρώσουν μια μεγάλη ακροδεξιά στροφή της κοινωνίας» λέει.

* Γιατί αποφάσισες να δώσεις φωνή σε μια εικοσάχρονη κοπέλα που ενηλικιώνεται στην περίοδο της βαθιάς κρίσης;

Πρόθεσή μου ήταν να μιλήσω για τη νεότητα. Για την ατίθαση, αμείλικτη νεότητα που τρέχει με χίλια, έχοντας μια θαυμαστή, ζηλευτή θα έλεγα, άγνοια κινδύνου. Μια ηλικία δύσκολη και όμορφη, «ανοιχτή» σε λάθη, επιρρεπή σε παλινδρομήσεις, βυθισμένη πολλές φορές σε διλήμματα. Η νεότητα στα γενικά της γνωρίσματα είναι πάντα ίδια, το ιστορικό σκηνικό στο οποίο διαδραματίζονται τα γεγονότα αλλάζει και αναγκαστικά καθορίζει τα χαρακτηριστικά της αφήγησης. Η περίοδος της βαθιάς κρίσης, όπως λέτε, είναι πίσω μας, αλλά όχι τόσο ώστε να πάψει να επηρεάζει και το, επισφαλές από όποια πλευρά κι αν το δεις, παρόν μας. Πολύ περισσότερο που η γενιά της Φανής, η οποία το 2012 ήταν 20 χρόνων, βαριά τραυματισμένη από τα ερείπια που άφησε πίσω της η σχεδόν δεκάχρονη οικονομική κρίση, σκοντάφτει τώρα πάνω στην υγειονομική κρίση, η οποία δεν ήταν ορατή στον ορίζοντα όταν γραφόταν το βιβλίο. Είναι δηλαδή μια γενιά που μπαίνει στην ωριμότητα χωρίς να έχει γνωρίσει την υποτιθέμενη ευημερία, αλλά μόνο τις συνέπειες ενός, άνευ όρων και ορίων, «πανηγυριού». Θεώρησα πολύ ενδιαφέροντα όλα αυτά τα στοιχεία και θέλησα να τα χρησιμοποιήσω ως ενεργό περιβάλλον στην ιστορία μου.

* Ήταν εύκολο να αποδώσεις τα χαρακτηριστικά ενός κοριτσιού που ανήκει στη γενιά του Γρηγορόπουλου;

Δεν είναι εύκολο να αποδώσεις τα χαρακτηριστικά ενός εικοσάχρονου κοριτσιού ούτως ή άλλως. Υπάρχει ο κίνδυνος να γίνεις σχηματικός. Να γράψεις για καρικατούρες και όχι για πραγματικούς ανθρώπους. Δυσκολεύτηκα αρκετά να βρω το τόνο και τον ρυθμό της αφήγησης. Όπως και τη θερμοκρασία της γλώσσας. Τώρα όσον αφορά τη συγκεκριμένη γενιά, σίγουρα έπαιξε ρόλο το γεγονός ότι έχω και η ίδια παιδιά που ανήκουν ηλικιακά σ’ αυτή και που ο Δεκέμβριος του 2008 τα αφύπνισε επηρεάζοντας σε μεγάλο βαθμό την πολιτική τους συνείδηση. Καθώς γραφόταν το βιβλίο, συζητούσα μαζί τους, ιδιαιτέρως με την κόρη μου, που πολλές φορές οι παρατηρήσεις της υπήρξαν καθοριστικές.

* Πού αναζήτησες τους κώδικες της Φανής; Είναι ένα κορίτσι της διπλανής πόρτας;

Είναι ένα κορίτσι που μεγάλωσε κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες. Δεν είναι ούτε εξαίρεση, ούτε όμως και κανόνας. Άλλωστε, ποια είναι εντέλει τα χαρακτηριστικά του ανθρώπου της διπλανής πόρτας; Πεποίθησή μου είναι πως δεν γνωρίζουμε τι κρύβεται πίσω από τις κλειστές πόρτες. Η Φανή είναι ένα κορίτσι αντιπροσωπευτικό μιας γενιάς που μεγάλωσε σε συγκεκριμένη εποχή, με συγκεκριμένη ιδεολογία και με αξιακό σύστημα που κινείται στους δρόμους της Αριστεράς.

* Στο βιβλίο καταρρίπτεις το στερεοτυπικό μοντέλο της οικογένειας, αλλά και την έννοια της μονογονεϊκής οικογένειας που έχουμε στον νου μας βάζοντας την ηρωίδα σου να μεγαλώνει με τον πατέρα της. Είναι και η μητρότητα ένα στερεότυπο;

Είναι στερεοτυπική η εικόνα που έχουμε για την αγία οικογένεια. Το μοντέλο μαμά και μπαμπάς είναι ωραίο και ιδανικό, αλλά, κατά τη γνώμη μου, δεν είναι το μόνο ωραίο και το μόνο ιδανικό. Πιστεύω πως μια συνθήκη αγάπης, αποδοχής και κατανόησης της όποιας διαφορετικότητας είναι η ιδανική συνθήκη. Από κει και πέρα, στο βιβλίο θέλησα να κάνω μια αντιστροφή. Στη θέση του ανύπαντρου γονιού, αντί για το πιο συνηθισμένο που αφορά μια ανύπαντρη μητέρα, θέλησα να μιλήσω για έναν ανύπαντρο πατέρα. Γιατί όχι; Πολλά έχουν γραφτεί για τη μητρότητα και λίγα για την πατρότητα. Και μάλιστα την πατρότητα κάτω από ιδιαίτερες συνθήκες. Σίγουρα δεν έχω τις απαντήσεις, αλλά μου αρέσει να ρωτάω. Πρωτίστως τον εαυτό μου.

* Ωστόσο, η ραχοκοκαλιά της «Φανής» εστιάζει στο δίλημμα έρωτας ή ιδεολογία. Δεν είναι μεγάλο βάρος για ένα παιδί 20 ετών;

Η Φανή μπαίνει στον έρωτα με τον τρόπο που μπαίνει ένας εικοσάχρονος. Δίχως αμφιβολίες και δίχως δεύτερες σκέψεις. Κι αν υπάρχουν δεύτερες σκέψεις, είναι καλά κρυμμένες σε μια πτυχή του μυαλού. Όταν καταλαβαίνει με τι άνθρωπο έχει να κάνει, χάνει το έδαφος κάτω από τα πόδια της. Κι εκεί αρχίζουν τα διλήμματα. Πίστευε ότι είναι αδιαπραγμάτευτων πεποιθήσεων. Είναι έτσι όμως; Η επιθυμία είναι εξουσιαστική. Έχει τους δικούς της κώδικες και τις δικές της απαιτήσεις. Πρέπει να επιλέξεις. Από τη μία ο πόθος κι από την άλλη οι αξίες σου. Δύσκολα πράγματα. Τελικά όμως δεν μπορείς παρά να γίνεις αυτό που είσαι.

* Σε τρομάζει ο φασισμός ως μητέρα παιδιών περίπου στην ηλικία της ηρωίδας σου;

Σαφώς και με τρομάζει. Και ως μητέρα παιδιών, και ως άνθρωπο που βλέπει μια κοινωνία να εκφασίζεται μέρα με τη μέρα. Με τρομάζουν ιδιαίτερα οι, ολοένα αυξανόμενοι, μικροί καθημερινοί φασισμοί οι οποίοι έρχονται να συμπληρώσουν μια μεγάλη ακροδεξιά στροφή της κοινωνίας.

* Η καταστολή, το δόγμα νόμος και τάξη, ποιες σκέψεις και αντιδράσεις ενεργοποιεί σε έναν συγγραφέα;

Μου προκαλεί φρίκη όλη αυτή η ανεξέλεγκτη νομιμοποιημένη αστυνομική αυθαιρεσία που βλέπω γύρω μου. Κοιτάξτε τι έγινε τις προάλλες με τους συλληφθέντες στη διαμαρτυρία για τις διαδηλώσεις. Να δεχτώ, για την οικονομία της συζήτησης, ότι έγιναν συλλήψεις. Αλλά γιατί αυτά τα παιδιά ήταν χτυπημένα; Αντίσταση κατά της αρχής; Εδώ γελάει κανείς. Καμιά αντίσταση παιδιών με T-shirts και βερμούδες δεν νομιμοποιεί αυτού του είδους και του μεγέθους την καταστολή. Όμως το χειρότερο όλων είναι μια κοινωνία που αποδοκιμάζει, με το γνωστό, που παραπέμπει σε άλλες εποχές, «κάτι θα έκανε κι αυτός». Ως συγγραφέας τώρα το μόνο που έχει κανείς είναι την πένα του.

* Can you breathe;

Η ανάσα είτε σε πραγματικό είτε σε συμβολικό επίπεδο ήταν πάντοτε αιτούμενο και πρόβλημα διεκδίκησης. Η ίδια η ζωή είναι ένα πρόβλημα διεκδίκησης. Άνθρωποι πέθαναν από ασφυξία και άνθρωποι πέθαναν από την ασφυξία της απελπισίας. Οπότε ναι, όλα τα φαινόμενα που απειλητικά μας περιτριγυρίζουν, από τον Τραμπ και τον ρατσισμό μέχρι την ασυδοσία του νεοφιλελευθερισμού και την κατασταλτική χυδαιότητα, μου δημιουργούν αίσθημα ασφυξίας. Και φυσικά την ανάγκη να διεκδικήσω την ανάσα μου.

* Το γράψιμο λειτουργεί και ως ανάσα;

Το γράψιμο είναι ο τρόπος μου να μιλήσω για όλα όσα αγαπώ και για όλα όσα με πονάνε. Με όρους λογοτεχνικούς. Θα απαντήσω στην ερώτησή σας λέγοντας πως το γράψιμο είναι ένας τρόπος να υπάρχω. Ο μόνος που γνωρίζω.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL