Live τώρα    
19°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
19 °C
16.2°C20.7°C
2 BF 53%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
17 °C
15.2°C17.7°C
1 BF 74%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.8°C16.6°C
3 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
17 °C
16.0°C18.0°C
2 BF 59%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
15.9°C15.9°C
0 BF 55%
Αννα Ελεφάντη: Ο πολιτισμός, σύμμαχος της Αριστεράς
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Αννα Ελεφάντη: Ο πολιτισμός, σύμμαχος της Αριστεράς

Της Άννας Ελεφάντη

Η σκανδαλώδης άργητα της κυβέρνησης να εξαγγείλει μέτρα ενίσχυσης του πολιτισμού είναι ιδεολογική και όχι αποτέλεσμα κακών χειρισμών. Τροφοδοτείται από το κοινωνικό στερεότυπο που αντιμετωπίζει τον καλλιτέχνη ως άεργο και χομπίστα και όχι ως εργαζόμενο που προσφέρει στην οικονομία της χώρας. Οι πολύχρονες σπουδές, ο μόχθος, η σκληρή δουλειά -πολλές φορές σε συνθήκες ανθυγιεινές- δεν ταυτοποιούν τον καλλιτέχνη ως έναν κρίκο στην αλυσίδα παραγωγής, καθώς το αντικείμενό του δεν είναι «χρηστικό», άρα δεν είναι επάγγελμα, αλλά ούτε και δημόσιο αγαθό.

Η ίδια όμως η Ιστορία μάς διδάσκει το ακριβώς αντίθετο. Η άνθιση των τεχνών και της διανόησης, του πνεύματος σε κάθε του έκφραση, υπήρξε ο καρπός μιας πολιτειακής συνθήκης τέτοιας που στήριζε, τροφοδοτούσε και τροφοδοτούνταν από τον πολιτισμό. Πάνω στην αρχή ότι ο πολιτισμός είναι αναπόσπαστο κομμάτι τής ύπαρξης και της ταυτότητάς τους, οι κοινωνίες έχτισαν τους όρους εκείνους για να μπορεί σήμερα η ανθρωπότητα να περηφανεύεται ότι έχει στην κληρονομιά της τους αρχαίους τραγικούς και φιλοσόφους, το ελισαβετιανό θέατρο, τον ευρωπαϊκό Διαφωτισμό, τη ρωσική πρωτοπορία, το κίνημα του μοντερνισμού κι αμέτρητα άλλα λαμπρά δείγματα της ανθρώπινης δημιουργίας.

Δεν αρκούν τα ίδια μέσα

Στη μεγαλύτερη κρίση που δέχεται ο πολιτισμός στη νεότερή του Ιστορία, τα ίδια μέσα δεν αρκούν. Κι αν τα ατράνταχτα επιχειρήματα περί της αυθύπαρκτης αξίας τού πολιτισμού και της ευθύνης να στηρίζεται από την Πολιτεία ως ένας από τους πλέον ζωτικούς πνεύμονες της κοινωνίας ίσως για την κυβέρνηση είναι ψιλά γράμματα, δεν πρέπει να λησμονούμε ότι ο χώρος της ψυχαγωγίας απασχολεί ένα μεγάλο κομμάτι τής παραγωγικής δύναμης του τόπου, που σήμερα βρίσκεται ανεπανόρθωτα εκτεθειμένη. Οι εργαζόμενοι και οι εργαζόμενες στον χώρο του πολιτισμού και του θεάματος, μια κοινότητα σύνθετη, πολυδιάστατη και με πολλές εργασιακές ιδιαιτερότητες, τούτη την ώρα βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα αύριο επισφαλές, τουλάχιστον για τον επόμενο έναν χρόνο. Κανείς δεν αντιλέγει πως σε ό,τι αφορά τα μέτρα στήριξης του πολιτισμού η σπαζοκεφαλιά είναι για γερούς λύτες, πόσο μάλλον όταν ο κίνδυνος για δεύτερο κύκλο κρουσμάτων μπορεί να τινάξει τον όποιο προγραμματισμό στον αέρα.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, δεν περιμέναμε μια αντιμετώπιση διαχειριστική, αλλά ένα πνεύμα κατ’ αρχάς που να συνδιαλέγεται όχι μόνο με όρους τεχνοκρατικούς και την αγωνία αν θα έχουμε πολιτιστικό ή απολιτιστικό, όπως ειπώθηκε, καλοκαίρι, περιμέναμε μια ματιά που να κοιτά μακριά. Μόνο μια σύνθετη αντίληψη, με ενσυναίσθηση αλλά και αντανακλαστικά ως προς τις ιδιαίτερες ανάγκες τού κάθε κλάδου, θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια λύση. Αντ’ αυτού, το μόνο που θωρήσαμε ήταν την κυρία Μενδώνη να ενδύεται το προσωπείο τής σιδηράς κυρίας και να μας αραδιάζει κάποια νούμερα που στο τέλος της ημέρας δεν ήταν ούτε επαρκή ούτε προς τη σωστή κατεύθυνση.

 

Λάσπη στον ΣΥΡΙΖΑ

Ας μου επιτραπεί μια παρένθεση. Το 2015 ο λαός στράφηκε στον ΣΥΡΙΖΑ με την προσδοκία για κάτι καινούργιο, κυρίως όμως τιμωρητικά προς το υπάρχον πολιτικό κατεστημένο. Εντούτοις, η τετραετία διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, παρά την έξοδο από τα Μνημόνια, παρά τη διευθέτηση του χρέους, παρά τις σημαντικότατες τομές ως προς τη δημιουργία ενός βιώσιμου κοινωνικού κράτους, δεν φάνηκε ισχυρή απέναντι σε ένα καλά οργανωμένο συστημικό μέτωπο που συντεταγμένα αποδομούσε και μάλιστα με τρόπο χυδαίο κάθε νεωτερικότητα. Η λάσπη προς τον ΣΥΡΙΖΑ λειτούργησε με δύο τροχιές. Αφενός να αποκαθηλώσει την αριστερή κυβέρνηση υποβιβάζοντάς τη σε αριστερή παρένθεση. Αφετέρου να ανυψώσει τη Δεξιά, η οποία, έχοντας εκτίσει την «ποινή» της, ούσα στην αντιπολίτευση και μάλιστα ηττημένη από μια αριστερή παράταξη, ήταν πλέον «εξαγνισμένη», άρα έτοιμη να αναλάβει ξανά τα ηνία τής χώρας επαναφέροντας το «οικείο» σε όλους βαθύ κράτος με την υπόσχεση για επιστροφή στο αποκούμπι τής ευταξίας, της νοικοκυροσύνης και της ασφάλειας.

Η θριαμβευτική επιστροφή τής Ν.Δ. στην εξουσία, έχοντας επιπλέον ενσωματώσει στους κόλπους της τα πεδία της Άκρας Δεξιάς, βασίστηκε σε προγραμματικές ασάφειες, εθνικιστικές κορώνες, ακραίο λαϊκισμό και επικοινωνιολογικές φιοριτούρες ακριβώς για να αφήσει το τοπίο θολό, άρα και εύκολα διαχειρίσιμο προς μια κατεύθυνση κατεδάφισης όσων άρχισε να χτίζει ο ΣΥΡΙΖΑ. Με λίγα λόγια, κατεδάφισης του ίδιου του κοινωνικού κράτους.

Απρόθυμη η κυβέρνηση

Αυτή την υπόσχεση της «τάξης» ήρθε να διαρρήξει -αν όχι να ισοπεδώσει- η πανδημία. Στους δύο μήνες που έχουν περάσει αποδείχθηκε ότι η απουσία δημόσιου κοινωνικού κράτους θα μπορούσε να σταθεί καταστροφική για τον τόπο. Ανήμπορη ή, καλύτερα, απρόθυμη η κυβέρνηση να παρουσιάσει ένα οργανωμένο σχέδιο για την επαναλειτουργία της κοινωνίας, επιστρέφει ξανά και ξανά στο αφήγημα της ατομικής ευθύνης, ενώ αφήνει τεράστια κενά στη διαχείριση της κρίσης επιταχύνοντας την ύφεση, που προβλέπεται δεινή.

Την ίδια στιγμή, σπεύδει παρακάμπτοντας ουσιαστικές διαβουλεύσεις με τους αρμόδιους φορείς να περάσει μια σειρά από νομοσχέδια για το περιβάλλον, την Παιδεία, την εργασία, αντιμετωπίζει την προσφυγική κρίση με όρους ξενοφοβικούς, επιδεικνύει το δόγμα «νόμος και τάξη» σε κάθε ευκαιρία επιβεβαιώνοντας στο σύνολο μια πολιτική ατζέντα βαθιά νεοφιλελεύθερη και αναχρονιστική.

 

Η ώρα της Αριστεράς

Είναι για άλλη μια φορά η ώρα τής Αριστεράς να καταδείξει αυτές τις ανισότητες. Το σημαντικότερο όμως είναι να συνεχίσει να αντιπροτείνει συγκεκριμένο σχέδιο και όραμα. Είναι η ώρα τής Αριστεράς να επαναπαρουσιαστεί στην κοινωνία, να ισχυροποιήσει τους δεσμούς εμπιστοσύνης με τον λαό, να ασκήσει αγωνιστική αλλά και δημιουργική αντιπολίτευση, να γίνει η φωνή των ανοιχτών μετώπων της αντιλαϊκής κυβερνητικής πολιτικής.

Σ’ αυτή τη μάχη ο πολιτισμός είναι ο φυσικός σύμμαχος της Αριστεράς. Αριστερά και πολιτισμός υπήρξαν ανέκαθεν αδιάκοποι συνομιλητές, δύο πόλοι αλληλοτροφοδότησης, δημιουργικής αντίθεσης και σύνθεσης, ακριβώς γιατί αμφότεροι δέχονται ως πρωταρχική αξία τον άνθρωπο.

Τούτη την ώρα ο πολιτισμός αιμορραγεί. Στηρίζοντας τον πολιτισμό, στηρίζουμε την πολιτισμική ταυτότητα της χώρας αλλά και την ίδια τη φωνή της Αριστεράς. Η Αριστερά τού πολιτισμού και ο πολιτισμός τής Αριστεράς είναι η ευκαιρία μας να μετατοπιστούμε από το αδιέξοδο και να χαράξουμε για το αύριο νέες διαδρομές, στις οποίες πρωταγωνιστές θα είναι πάλι η δημιουργία, ο δήμος και το συμφέρον του.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL