Live τώρα    
22°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
22 °C
20.2°C23.5°C
2 BF 43%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
20 °C
16.6°C22.9°C
2 BF 45%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
17.1°C21.5°C
2 BF 64%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C21.1°C
1 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
17.9°C17.9°C
0 BF 59%
Το αλλόκοτο και η πραγματικότητα
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Το αλλόκοτο και η πραγματικότητα

«Όσο ταπεινά κι αν είναι», είπε δείχνοντας το πτηνό, «πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι πετούν καλύτερα από εμάς», διαβάζουμε στην προμετωπίδα του βιβλίου του Στάθη Ιντζέ «Η Μήνα και άλλες ιστορίες». Η φράση ανήκει στον απαράμιλλο Γαλλοαργεντίνο στιλίστα Adolfo Bioy Casares, φίλο και συνοδοιπόρο του Μπόρχες, και προϊδεάζει, με τον πιο εύστοχο τρόπο, γι’ αυτό που πρόκειται να ακολουθήσει.

Ποιητής, πεζογράφος, μεταφραστής, εκδότης (οι όψιμες εκδόσεις Ενύπνιο, με τους λίγους προς το παρόν, αλλά εκλεκτούς τίτλους, είναι δικό του δημιούργημα, αλλά και λίγο παλιότερα οι εκδόσεις Θράκα), ο Στάθης Ιντζές με τη "Μήνα" βρίσκεται στην πιο καλή του στιγμή, καθώς μας παραδίδει μια σειρά από εξαιρετικά, μικρά σε μέγεθος κείμενα, με έντονο το στοιχείο του φανταστικού, όπου έρχεται να μας θυμίσει τη μαγεία και τη δύναμη του διηγήματος. Εκεί όπου μία παράγραφος, μία πρόταση ή και μία λέξη πολλές φορές μπορεί να περικλείει συγκίνηση, σοφία, λοξή ματιά, που σε άλλη περίπτωση θα χρειαζόταν να χυθεί πολύ μελάνι για να ειπωθεί. Εκεί όπου χτυπάς και φεύγεις. Αφήνοντας στίγμα ευδιάκριτο. Αφήνοντας τον αναγνώστη μόνο του, έκπληκτο πολλές φορές, ώσπου να καταλάβει τι του συνέβη. Ακριβώς αυτό κάνει ο Ιντζές. Το σκηνικό και η ατμόσφαιρά του κουβαλάνε κάτι από τον μυστικισμό της ελληνικής υπαίθρου.

Η φαντασία συγχέεται με την αλήθεια

Οι ήρωές του είναι πλάσματα αλλόκοτα, παραμυθητικά, στα όρια ανάμεσα σε πραγματικότητα και φαντασία. Πλάσματα που λες και δεν βολεύονται μέσα στο στενό πλαίσιο του κόσμου τούτου και ζητάνε να αναπνεύσουν σ’ ένα σύμπαν λίγο πιο «ανοιχτό», που μόνο οι ίδιοι αντιλαμβάνονται ως τέτοιο, αλλά που ακόμη κι αυτό λίγη σημασία έχει. Όπως δεν έχει καμιά σημασία αν η καθημερινότητα είναι αλλόκοτη ή αν το αλλόκοτο δίνει νέα πνοή σε μια πεζή κατά τα άλλα καθημερινότητα. Η φαντασία συγχέεται με την αλήθεια. Τα όρια μεταξύ τους μπερδεύονται. Όλα είναι αλληλένδετα, μαγικά, ανεξήγητα. Νεκροί και ζωντανοί πάνε αντάμα. Κατοικούνε θαρρείς μέσα στο ίδιο κορμί. Η τρελο-Δημητρό -μια ηρωίδα που είναι λες και βγαίνει κατευθείαν από τις σελίδες του Παπαδιαμάντη, όπως και η άλλη, το αλαφροΐσκιωτο το Χαρουκλό, σ’ ένα από τα ωραιότερα διηγήματα του βιβλίου- καταβροχθίζει ένα μικρό κορίτσι και από τότε χάνει τη μιλιά της. «Ήταν μουγκή, δεν άρθρωνε λέξεις, παρά έβγαζε μονάχα κάτι ασυνάρτητες κραυγές που στ’ αυτιά μας έμοιαζαν απόκοσμες - μια πρώτης τάξεως απειλή για να φοβίζουν οι μανάδες τα μικρά παιδιά όταν δεν έτρωγαν το φαγητό τους. Οι μεγάλοι μας ορμήνευαν να μην πλησιάζουμε ποτέ εκείνο το σπίτι γιατί κάποια στιγμή στο παρελθόν, καταπώς έλεγαν, η γυναίκα αυτή είχε καταβροχθίσει ένα μικρό κορίτσι κι από τότε είχε χάσει τη μιλιά της». Παραμένει έτσι, μόνη κι αποσυνάγωγη, τρομακτική στην όψη για όποιον την αντικρίζει. Αλλά για όποιον την κοιτάζει ακόμη πιο προσεκτικά, μέσα στις κόρες των ματιών της, καθρεφτίζονται τα μάτια του μικρού κοριτσιού. Ποιου άραγε; Ίσως εκείνου που καταβρόχθισε, αλλά σίγουρα κι εκείνου που κάποτε υπήρξε.

Τα ομότιτλο με τη συλλογή διήγημα είναι υπόδειγμα πυκνότητας και συσσωρευμένης έντασης. Το τίμημα για να δεις τη Μήνα, το τίμημα της αξόδευτης περιέργειας είναι μεγάλο. Υπάρχει ένα τεράστιο χάσμα ανάμεσα στο άστυ και το χωριό, ανάμεσα στο εδώ και το εκεί, το οποίο ο Ιντζές «χτίζει» και δίνει μέσα από μία και μόνο εικόνα μεγάλης δύναμης και άρτιου αποτελέσματος.

Ακόμη κι εκεί, όπως στις «Παιδικές αμαρτίες», όπου η αφήγηση είναι ρεαλιστική, ενώ ξέρει να γίνεται τρυφερός, κρατάει μια εντύπωση μη αναμενόμενης τροπής για το τέλος, που δίνει έναν εντελώς προσωπικό τόνο στη ματιά του.

Ήρωες λοξίες και αποσυνάγωγοι

Εικόνες μεγάλης δύναμης, πάντρεμα του μεταφυσικού με το πραγματικό, της φαντασίας με την αλήθεια, της ζωής με τον θάνατο, γλώσσα δουλεμένη μέχρι τελικής πτώσεως, αλλά μην δίνοντας την εντύπωση καμιάς επιτήδευσης, αντιθέτως κρατώντας την αβίαστη ροή του παραμυθιού, ήρωες λοξίες και αποσυνάγωγοι, αλλά αναγνωρίσιμοι και βαθιά συγκινητικοί μέσα στην ανημποριά και την απλοϊκότητά τους, ατμόσφαιρα παραμυθητική, απρόσμενο τέλος, εντελώς ιδιοσυγκρασιακή γραφή είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά του έργου του Ιντζέ, που νομίζω πως η μικρή φόρμα του ταιριάζει απολύτως.

Στάθης Ιντζές, «Η Μήνα και άλλες ιστορίες»

Εκδ. Κίχλη

48 σελ. Τιμή: 7 ευρώ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL