Να θυμηθούμε την καταστροφή πολιτισμικών θησαυρών από τους Φράγκους κατά την κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης το 1204 και να κάνουμε ένα άλμα για τη συστηματική καταστροφή μνημείων στη Συρία και το Ιράκ, στην αρχή από τους Ταλιμπάν και στη συνέχεια από το ISIS.
Κορυφαία πράξη τους η ανατίναξη αγαλμάτων του Βούδα στην κοιλάδα Μπαμπιγιάν του Αφγανιστάν. Παράλληλα βέβαια, σε τέτοιες κακουργηματικές πράξεις, ανθεί και η σχετική αρχαιοκαπηλία. Το τερπνόν δηλαδή μετά του ωφελίμου!
Σύσσωμη η ανθρωπότητα, όλος ο πολιτισμένος -με ή χωρίς εισαγωγικά- κόσμος είχε εκφράσει τον αποτροπιασμό του. Έως ότου εμβρόντητοι ακούμε τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλτ Τράμπ, να προειδοποιεί το Ιράν, ότι στην πολεμοχαρή διένεξή τους βάζει στις απειλές του και την καταστροφή ιστορικών και πολιτισμικών στόχων του Ιράν, του αρχαίου δηλαδή περσικού πολιτισμού!
«Πολύ γρήγορα και πολύ σκληρά» απείλησε πως θα δράσει αν υπάρξει αντίδραση των Ιρανών για τον θάνατο του στρατηγού Κασέμ Σολεϊμανί. «Τους επιτρέπεται να σκοτώνουν τους ανθρώπους μας» δήλωσε ο Τραμπ στους δημοσιογράφους. «Τους επιτρέπεται να βασανίζουν και να ακρωτηριάζουν τους ανθρώπους μας, τους επιτρέπεται να χρησιμοποιούν οδικές βόμβες και να ανατινάζουν τον κόσμο μας και δεν μας επιτρέπεται να αγγίζουμε τους πολιτιστικούς χώρους τους; Δεν πάει έτσι».
Θα περιμέναμε από την «πολιτισμένη Δύση» να τοποθετηθεί με βάση την ιστορία της, την ηθική και κυρίως το δίκαιο. Αλίμονο όμως ο αμείλικτος πλανητάρχης αντιμετωπίζει με παιδικό πείσμα την περίσταση. Οι νόμοι φαίνεται πως είναι καλοί μόνο όταν τον συμφέρουν. Όμως στη Χάγη το 1954 υιοθετήθηκε η Σύμβαση για την Προστασία Πολιτιστικών Αγαθών σε περίπτωση πολέμου. Η μαζική καταστροφή πολιτισμικών μνημείων κατά τον πρόσφατο τότε Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο επέβαλε την δημιουργία της Σύμβασης αυτής.
Μάλιστα, καταστροφές που επαναλήφθηκαν τις δεκαετίες 1980 και 1990 επέβαλαν την ανάγκη βελτιωτικών τροποποιήσεων της Σύμβασης της Χάγης. Έτσι λοιπόν έχουμε μια αναθεώρηση της Σύμβασης το 1991 και την υιοθέτηση ενός «Δεύτερου Πρωτοκόλλου» το 1999. Πώς είναι δυνατόν λοιπόν ο ηγέτης μιας υπερδύναμης που μετά βδελυγμίας είχε καταδικάσει τα εγκλήματα φανατικών τζιχαντιστών κατά της πολιτισμικής ανθρωπότητας, να απειλεί πως θα τους μιμηθεί εάν και όποτε το κρίνει αναγκαίο;
Θετική έκπληξη η αντίδραση του Βρετανού πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον. Ήταν ο πρώτος που υποστήριξε το αυτονόητο. Προειδοποίησε τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ ότι κάθε προσπάθεια να στοχεύσει ιρανικές πολιτιστικές τοποθεσίες θα ήταν παράβαση του Διεθνούς Δικαίου. «Υπάρχουν διεθνείς συμβάσεις που εμποδίζουν την καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς» ανέφερε ο εκπρόσωπός του. Στη συνέχεια Ευρωπαίοι ηγέτες εξέδωσαν την περασμένη Κυριακή το βράδυ δήλωση που ζητά από τις ΗΠΑ και το Ιράν να δείξουν «απόλυτη αυτοσυγκράτηση και υπευθυνότητα».
«Υπάρχει τώρα μια επείγουσα ανάγκη για αποκλιμάκωση» ανέφεραν σε κοινή δήλωση ο Τζόνσον, η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ και ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν.
Το Ηνωμένο Βασίλειο κάλεσε επίσης τον Τραμπ να απομακρυνθεί από τον πόλεμο με το Ιράν. Ο υπ. Εξωτερικών Ντόμινικ Ράαμπ, δήλωσε ότι η σύγκρουση με το Ιράν «δεν εμπίπτει σε κανένα από τα συμφέροντά μας» και προέτρεψε «όλα τα μέρη να αποσυρθούν». Ως αποτέλεσμα αυτής της στάσης της Βρετανίας φαίνεται πως η κρίση έχει τεντώσει τις σχέσεις μεταξύ των δύο συμμάχων. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο κατηγόρησε το Ηνωμένο Βασίλειο και άλλους Ευρωπαίους συμμάχους ότι «δεν βοηθούν» κατά τη διάρκεια της κρίσης.
Η αντίδραση των Ευρωπαίων ηγετών δίνει παρήγορα σήματα πως ο ευρωπαϊκός πολιτισμός έχει αντανακλαστικά που ενεργοποιούνται όταν χρειάζεται. Τα πολιτιστικά αγαθά, που αποτελούν κτήμα ολόκληρης της ανθρωπότητας, θα πρέπει να μένουν έξω από διαφορές, συρράξεις και πολεμικές συγκρούσεις. Θα πρέπει να προστατεύονται από όλους γιατί ανήκουν σε όλους όσοι ζουν στην παρούσα ιστορική στιγμή, αλλά και σε όσους θα έρθουν να ζήσουν σ’ αυτή τη γη στο μέλλον.
Και η χώρα μας με τον σπουδαίο πολιτισμικό της πλούτο τον ρόλο παίζει σε όλη αυτή την ιστορία; Η Ελλάδα με τις χιλιάδες αρχαιότητες σε ξένα μουσεία, με το σαράκι της αρχαιοκαπηλίας και της κακοποίησης αυτής της κληρονομιάς ακόμα και από εμάς τους ίδιους, πού είναι αυτές τις στιγμές; Είναι απούσα. Τραγικά απούσα άλλη μια φορά.
Αφήνει απλώς τον Βρετανό πρωθυπουργό, που κρατά φυλακισμένα στο Βρετανικό Μουσείο τα γλυπτά του Παρθενώνα, να δίνει μαθήματα πολιτισμικού ήθους και δικαιοσύνης. Και να παίρνει τα εύσημα.
* Ο Πάνος Σκουρολιάκος είναι βουλευτής Ανατολικής Αττικής και τομεάρχης Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ
