Των Άγγελου Μανταδάκη και Μαρίας Σιγαλού*
Η φετινή χρονιά είναι αφιερωμένη από την παγκόσμια κοινότητα των φυσικών επιστημόνων στη διακεκριμένη φυσικό, εβραϊκής καταγωγής, Hedwig Kohn (5 Απριλίου 1887 - 26 Νοεμβρίου 1964). Φέτος συμπληρώνονται 132 χρόνια από τη γέννησή της.
Η Hedwig Kohn καταγόταν από την Πολωνία και έζησε για πολλά χρόνια στις ΗΠΑ (Βόρεια Καρολίνα). Έγινε διάσημη για την εμμονή της στον αντιφασιστικό αγώνα και μάλιστα, λόγω της συμμετοχής της σε αυτόν, εκτοπίστηκε από την Πολωνία στην Αμερική.
Πριν την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ήταν μια από τις τρεις γυναίκες που είχαν γνώσεις ώστε να διδάσκουν Φυσική σε πανεπιστημιακό επίπεδο. Ξεκίνησε ως εργαζόμενη σε περιοδικό επιστημονικού ενδιαφέροντος, όπου έπαιρνε συνεντεύξεις από ειδικούς και διάσημους. Το ναζιστικό κόμμα της χιτλερικής Γερμανίας διέταξε την απόλυσή από το περιοδικό, τόσο της ίδιας της Kohn όσο και των άλλων δύο γυναικών συναδέλφων της, καθώς και οι τρεις ήταν Εβραίες.
Η Kohn μαζί με τις άλλες δύο συναδέλφους της ήταν οι μόνες που απέκτησαν μεταδιδακτορικό δίπλωμα στη Φυσική σε ολόκληρη τη Γερμανία πριν τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Αυτό αποτέλεσε γεγονός - πρόκληση για το φασιστικό κατεστημένο της εποχής, που το διέπνεαν ρατσιστικές και φαλλοκρατικές αντιλήψεις.
Η Kohn εστίασε στον ποσοτικό προοδευτισμό της έντασης του φωτός αναπτύσσοντας τις σχετικές μεθόδους, λαμβάνοντας δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και αφήνοντας πίσω ένα έργο που καθοδήγησε τους νεότερους επιστήμονες μέχρι τη δεκαετία του '80.
Η Kohn γεννήθηκε στο Βρότσλαβ, την ιστορική πολωνική πόλη, και ήταν κόρη εμπόρου. Το 1907 έγινε η δεύτερη γυναίκα που προήρχετο από το τμήμα Φυσικής του τοπικού πανεπιστημίου. Το 1933, έτος μαύρο για τη Γερμανία και την Ευρώπη, οι ναζί απαγόρευσαν σε οποιονδήποτε Εβραίο να κατέχει θέση στο Δημόσιο. Τα τέλη της δεκαετίας του '30 βρήκαν την Kohn άνεργη, να δυσκολεύεται ακόμα και να βγάλει τα στοιχειώδη για την επιβίωσή της.
Μάλιστα, παραλίγο να πέσει θύμα του Ολοκαυτώματος, ωστόσο της προσφέρθηκαν προσωρινές θέσεις σε τρία κολέγια γυναικών στις ΗΠΑ, με τη βοήθεια του Rudolf Ladenburg, της Lise Meitner, της Hertha Sponer και πολλών άλλων. To 1940 κατόρθωσε να ταξιδέψει στις ΗΠΑ, όπου δίδαξε στο πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας.
Η Kohn αποτελεί το σύμβολο του αντιφασιστικού αγώνα και της χειραφέτησης της γυναίκας, που σήμερα έχει ιδιαίτερη σημασία στην Ευρώπη, καθώς ο νεοφασισμός και ο ρατσισμός χτυπούν την πόρτα μας απειλητικά.
* Ο Άγγελος Μανταδάκης και η Μαρία Σιγαλού είναι εκπαιδευτικοί.
