Του Πάνου Τριγάζη*
Οι πρόσφατες εξελίξεις στη χώρα μας δεν μας επέτρεψαν να παρακολουθήσουμε από πιο κοντά τη δραματική τροπή που έχει λάβει το ζήτημα του Brexit. Υπενθυμίζω ότι όταν έγινε το σχετικό δημοψήφισμα, πολλοί στην Ελλάδα και την Ευρώπη, μεταξύ των οποίων και αριστεροί, είχαν πανηγυρίσει. Επίσης, πολλοί θεώρησαν ότι η έξοδος της Βρετανίας από την Ε.Ε. θα ήταν κάτι εύκολο: αποφασίζουμε και φεύγουμε, κάτι σαν αυτό με το διαζύγιο. Πρώτος από όλους είχε πανηγυρίσει ο «θείος Σαμ» διά του Ντόναλντ Τραμπ και πολλοί Ευρωπαίοι ακροδεξιοί, όπως η Λεπέν και ο Σαλβίνι.
Από τα χρόνια που σπούδασα και εργάστηκα στο Λονδίνο, θυμάμαι ότι στο νησιωτικό κράτος του Ηνωμένου Βασιλείου υπήρξαν αισθήματα επιφύλαξης ή και δυσπιστίας έναντι της τότε ΕΟΚ. Οριακά και με μεγάλη αποχή είχε περάσει το «ναι» στην ένταξη. Τα χρόνια της Θάτσερ, η «σιδηρά κυρία» είχε κάνει τα πάντα να βάλει φρένο στις διαδικασίες ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, λέγοντας ότι «θέλουμε την Ευρώπη μια ελεύθερη αγορά και τίποτε άλλο». Η στάση αυτή από την αρχιέρεια του νεοφιλελευθερισμού ήταν αναμενόμενη, όπως και οι σημερινοί πανηγυρισμοί των ακροδεξιών για το Brexit.
Οι αριστεροί, που εμπνεόμαστε από ένα αριστερό ευρωπαϊσμό, δεν έχουμε κανένα λόγο να πανηγυρίσουμε, έστω κι αν η απόφαση για Brexit πάρθηκε από τον λαό υπό συνθήκες ανόδου στη Βρετανία του ακροδεξιού και ξενοφοβικού Κόμματος της Ανεξαρτησίας, το οποίο είχε κερδίσει τις ευρωεκλογές του 2014. Η δική μας θέση ήταν παρόμοια με του Κόρμπιν, του οποίου το σύνθημα για το δημοψήφισμα ήταν «Remain and Reform», που σημαίνει να μείνουμε στην Ε.Ε. και να την αλλάξουμε. Δυστυχώς, δεν πέρασε η θέση Κόρμπιν και έκτοτε η χώρα είναι βαθύτατα διαιρεμένη, το ίδιο και το πολιτικό της σύστημα.
Κάποιοι στην Ελλάδα είχαν θεωρήσει την απόφαση για Brexit ως έκφραση της λαϊκής δυσαρέσκειας προς τη νεοφιλελεύθερη Ε.Ε., θεωρώντας θετικό και «αριστερό» το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Συνέβη, δηλαδή, το παράδοξο, το Παλάτι και οι μεγαλοτραπεζίτες του City να συμμαχήσουν με την εργατική τάξη!
Η ηγεσία της Ε.Ε. όφειλε να διαπραγματευτεί την έξοδο της Βρετανίας, που στα χρόνια που ήταν πλήρες μέλος απόλαυσε πολλών δικαιωμάτων και ωφελημάτων. Ωστόσο, εμείς εξακολουθούμε να μη θέλουμε το Brexit, διότι φοβόμαστε ότι εκτός της Ε.Ε. τα δικαιώματα των Βρετανών εργαζομένων δεν θα είναι καλύτερα προστατευόμενα, ενώ την ίδια ώρα ανησυχούμε για τη μετατόπιση της μεγάλης αυτής χώρας πιο κοντά στις ΗΠΑ, κάτι που δεν θα είναι προς όφελος της διεθνούς ειρήνης και της ευρωπαϊκής ασφάλειας.
Ο ΣΥΡΙΖΑ και το Κόμμα Ευρωπαϊκής Αριστεράς πιστεύουμε ότι η Ε.Ε. μπορεί να αλλάξει και να επαναθεμελιωθεί στην κατεύθυνση μιας ενωμένης κοινωνικής, πιο δημοκρατικής, οικολογικής και φιλειρηνικής Ευρώπης. Απορρίπτουμε την ανόητη και αντιεπιστημονική θέση ορισμένων στη χώρα μας ότι «η Ε.Ε. δεν αλλάζει ούτε μεταρρυθμίζεται». Προφανώς, η αποχώρηση μιας μεγάλης δύναμης με ειδικό βάρος στην παγκόσμια σκηνή αποτελεί πλήγμα για την Ε.Ε., αλλά την ίδια ώρα αφαιρεί και ένα εμπόδιο, που μέχρι τώρα ήταν η Βρετανία, για την προώθηση της πολιτικής ενοποίησης, στην κατεύθυνση μιας ομοσπονδιακής Ευρώπης.
Το ερώτημα είναι, αν τελικά το Brexit πραγματοποιηθεί, ποιο μπορεί να είναι το αντίβαρο για την Ε.Ε. στην απώλεια της Βρετανίας. Κατά τη γνώμη μου, στη σημερινή Ευρώπη υπάρχουν ισχυρότατες αλληλεξαρτήσεις, μεταξύ αυτών και μεγάλων χωρών σαν τη Γερμανία και τη Γαλλία με τη Ρωσία. Άλλωστε, η Ρωσία είναι, μετά το 1991, πλήρες μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης, ενώ έχει πρωταγωνιστήσει, αρχικά ως Σοβιετική Ένωση και μεταγενέστερα ως Ρωσία, στη Διαδικασία της ΔΑΣΕ, που σήμερα εκπροσωπεί ο ΟΑΣΕ, δηλαδή, ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη. Ε.Ε. και Ρωσία καλούνται να οικοδομήσουν μια νέα σχέση, που μπορεί να οδηγήσει και σε μια δομή πανευρωπαϊκής πολυδιάστατης συνεργασίας, καθώς και σε ένα πανευρωπαϊκό σύστημα ειρήνης και ασφάλειας με βάση τον ΟΑΣΕ. Μόνο έτσι η Ευρώπη θα καταστεί ο ισχυρότερος πόλος ειρήνης και σταθερότητας για όλο τον κόσμο.
* Ο Π. Τριγάζης είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ
