Live τώρα    
25°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
25 °C
23.2°C25.8°C
2 BF 33%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
23.4°C26.8°C
2 BF 33%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
21 °C
20.0°C24.8°C
2 BF 49%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C21.0°C
2 BF 69%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
25 °C
24.0°C24.9°C
2 BF 33%
10η Εκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης: / Επιτυχία σε ελαφρήν απόκλιση
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

10η Εκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης: / Επιτυχία σε ελαφρήν απόκλιση

Η Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης έκλεισε την πρώτη δεκαετία της. Να μην πάμε μακριά κι ας της ευχηθούμε τουλάχιστον μια δεύτερη δεκαετία - οι κίνδυνοι κατά του ανθόσπαρτου βίου της είναι πολλοί, όπως πολλοί είναι και οι εχθροί της, εσωτερικοί και εξωτερικοί. Όμως πρόκειται για τη σημαντικότερη Έκθεση Βιβλίου στη χώρα μας, το μόνο σοβαρό βιβλιοφιλικό γεγονός σε πανελλαδικό επίπεδο που όχι μόνο συγκεντρώνει το μεγαλύτερο μέρος της βιβλιοπαραγωγής αλλά και μια σειρά εκδηλώσεων που συνδέουν κατά κάποιο τρόπο το ελληνικό βιβλίο με το εξωτερικό.

Το πρόβλημα της Θεσσαλονίκης ως τόπου οργάνωσης της έκθεσης (πάντα σε σχέση με το γεγονός ότι η πολύ μεγάλη πλειοψηφία των εκδοτών κατοικοεδρεύει στην Αθήνα) εξακολουθεί να είναι ένα θέμα που απασχολεί αρκετούς εκδότες, γεγονός όμως είναι ότι η Θεσσαλονίκη έχει πλέον αγκαλιάσει την έκθεση και ότι έχει ανάγκη από τις πολιτιστικές εκδηλώσεις που γίνονται στα πλαίσιά της. Αρκεί να μην γίνεται μέσα Μαΐου: η ζέστη και η θεσσαλονίτικη υγρασία, σε συνδυασμό με την απουσία ή την κακή λειτουργία του κλιματισμού, η γειτνίαση της Χαλκιδικής με τις θάλασσές της αλλά και οι πανελλαδικές εξετάσεις, έδιωξαν πολλούς από την έκθεση. Ήταν στραβό το κλήμα, τόφαγε και η αστοχία του χρόνου.

Τη φετινή καθυστέρηση της Έκθεσης χρεώνεται, βεβαίως, ο υπουργός. Αφού τα έκανε μούσκεμα με το βιαστικό όσο και αδικαιολόγητο κλείσιμο του ΕΚΕΒΙ (το οποίο, εν μέρει, αναγκάστηκε να ακυρώσει ώστε να μην αναγκαστεί να επιστρέψει μερικά εκατομμυριάκια από το πρόγραμμα ΕΣΠΑ που είχε υπογράψει το ΕΚΕΒΙ), ο κ. Τζαβάρας αναγκάστηκε να μετακυλήσει την ημερομηνία που είχε ανακοινωθεί ώστε η έκθεση να μπορέσει να γίνει πραγματικότητα και να μην γίνουμε διεθνώς ρεζίλι.

Έστω όμως καθυστερημένα, έστω και κατά κάποιο τρόπο ακέφαλη (αισθητή η απουσία της Κατρίν Βελισσάρη έστω σε επίπεδο δημοσίων σχέσεων), η έκθεση έγινε, κι αυτό είναι θετικό. Θα έλεγα, μάλιστα, ότι οι οργανωτικές αδυναμίες της δεν ήταν ιδιαίτερα εμφανείς - άλλωστε την έκθεση έστησαν ουσιαστικά τα ίδια άτομα (οι υπάλληλοι του ΕΚΕΒΙ) που την έστηναν όλα αυτά τα χρόνια. Σίγουρα δεν ήταν από τις καλύτερες εκθέσεις των τελευταίων χρόνων αλλά αυτό δεν μπορεί να χρεωθεί μόνο στη ζέστη ή στις παλινωδίες του κ. Τζαβάρα, αλλά και στο γενικότερο κλίμα της κρίσης που μαστίζει τον χώρο του βιβλίου.

Ναι, η 10η Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης θα μείνει πιθανότατα στην ιστορία ως η έκθεση της κρίσης. Παρότι φέτος ήρθαν περισσότεροι εκδότες από πέρυσι, η βιβλιοπαραγωγή ήταν εμφανώς μικρότερη, οι εκδηλώσεις φτωχότερες και οι επισκέπτες λιγότεροι. Όσον αφορά τους τζίρους των πωλήσεων είναι δύσκολο να υπολογιστούν αφού οι τιμές των βιβλίων φέτος ήταν πολύ χαμηλότερες από πέρυσι.

Και είναι φυσικό. Μια έκθεση βιβλίου δεν μπορεί παρά να αντικατοπτρίζει και να εκφράζει το γενικότερο κλίμα της αγοράς του βιβλίου.

Όπως πάντα εδώ στη Θεσσαλονίκη ο κόσμος (κυρίως της Πέμπτης και της Παρασκευής) αγόραζε στη μεγάλη του πλειοψηφία καλά βιβλία: στις εκδόσεις Πόλις, για παράδειγμα, το "χιτ" ήταν το θεωρητικό βιβλίο του Τσβετάν Τοντόροφ "Η λογοτεχνία σε κίνδυνο", ενώ οι άνθρωποι του Καστανιώτη είδαν προς μεγάλη τους έκπληξη να εξαντλείται μέσα σε δύο ώρες το "Οι δικοί μου άνθρωποι" του Εντοάρντο Νέζι, βιβλίο για την κρίση που όμως σε καμιά περίπτωση δεν ανήκει στα ευπώλητα. Επίσης, στην Άγρα τις περισσότερες πωλήσεις έκανε ένα ποιοτικό ελληνικό μυθιστόρημα, το "55" του Θωμά Κοροβίνη. Αντίθετα, υπήρχαν ώρες όπου οι γνωστές και μη εξαιρετέες κυρίες που συνήθως πουλάνε χιλιάδες αντίτυπα από τα ροζ μυθιστορήματά τους, έμεναν μόνες και έρημες, χωρίς κανένας να τις ξεφυλλίζει ή να τις αγοράζει.

Υποτονική η παρουσία της Βρετανίας ως τιμώμενης χώρας. Έδινε την εντύπωση ότι περισσότερο την ενδιέφερε να διαφημίσει τις σπουδές στη Βρετανία παρά τη βιβλιοπαραγωγή της - και, ας μην το ξεχνάμε, μαζί με τη Γερμανία έχει την πιο ενδιαφέρουσα και ζωντανή λογοτεχνία σήμερα στην Ευρώπη. Δεν κατάφερε να φέρει ούτε ένα πραγματικά μεγάλο όνομα (ο πιο γνωστός από τους προσκεκλημένους, ο Τζόναθαν Κόου, ήταν εδώ για τέταρτη φορά, προφανώς κάνοντας τη χάρη στον ελληνικό του εκδοτικό οίκο) και δεν έκανε καμιά σοβαρή προσπάθεια να υπενθυμίσει, έστω εν τη απουσία τους, τις πορείες και τα βιβλία μερικών εξαιρετικών συγγραφέων όπως ο Ισιγκούρο, η Μαντέλ, η Π. Ντ. Τζέημς, ο Σουίφτ, ο Κιουρέισι, ο Ρούσντι. Αντί αυτού, την ώρα των εγκαινίων, δέχτηκε να κλέψει την παράσταση ο Αμερικανός Ίρβιν Γιάλομ ο οποίος μίλησε για τον Σπινόζα μέσω σκάιπ (κι ας ελπίσουμε ότι κάτι κατάλαβαν από Σπινόζα οι παπάδες που ήταν παρόντες στα εγκαίνια...) κόβοντας στα δύο τη σχετική τελετή.

Τι όμως θα θυμόμαστε από αυτή την 10η Έκθεση Βιβλίου;

Νομίζω ότι το πρώτο που θα θυμάμαι ήταν η εξαιρετική παρουσία της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης τη βραδιά των εγκαινίων. Κι όχι μόνο επειδή κάποιος είχε αυτή την ωραία ιδέα, αλλά και επειδή η ορχήστρα ήταν άψογη και έκανε, υπό όχι καλές συνθήκες, μια πολύ καλή εμφάνιση. Το ίδιο συγκινητική ήταν και η παρουσία μιας μικρής ομάδας από βιολιά κι ένα βιολοντσέλο η οποία έπαιζε συνήθως στο περίπτερο που ήταν αφιερωμένο στον Καβάφη. Η μουσική ερχόταν να συντροφέψει τη λογοτεχνία. Μια ανάσα πολιτισμού.

Από τις διάφορες συζητήσεις με γνωστούς συγγραφείς, την τιμητική του είχε ο Δημήτρης Μαρωνίτης σε μια εκδήλωση η οποία κράτησε δύο ώρες και σκιαγράφησε όλη την πορεία του Θεσσαλονικιού φιλόλογου και κριτικού, από τα πρώτα του βήματα ως την πρόσφατη μετάφραση της Ιλιάδας.

Αξιομνημόνευτη και μια απουσία. Ο Άμος Οζ, ο διάσημος σε όλο τον κόσμο Ισραηλινός συγγραφέας, ήταν να έρθει και να παρουσιάσει το νέο του βιβλίο, μια συλλογή εξαιρετικών διηγημάτων με τίτλο "Εικόνες από τη ζωή στο χωριό" (μτφρ. Λουίζα Μιζάν, εκδ. Καστανιώτη). Δυο μέρες πριν πάρει το αεροπλάνο για τη Θεσσαλονίκη, τσακίστηκε στη σκάλα του σπιτιού του, έσπασε έναν οσφυϊκό σπόνδυλο και βρέθηκε στο νοσοκομείο, όπου βεβαίως βρίσκεται ακόμα και σήμερα.

Ο μόνος μη Βρετανός συγγραφέας που ήρθε ήταν ο Βάσκος Μπερνάρντο Ατσάγα, ο οποίος ήρθε να παρουσιάσει το νέο, αξιόλογο μυθιστόρημά του "Ο γιος του ακορντεονίστα" (μτφρ. Στράτος Ιωαννίδης, εκδ. Εκκρεμές).

Τι άλλο θα θυμόμαστε; Το αφιερωμένο στον Καβάφη "θεματικό" περίπτερο της έκθεσης. Από τα ευπρεπέστερα που έχουν στηθεί ποτέ. Δεν κόμιζε καμία γλαύκα στη Θεσσαλονίκη, δεν είχε τίποτα το καινούργιο να πει, κατάφερνε όμως να σου μεταδώσει (ίσως και με τη βοήθεια των βιολιών που αναφέραμε πριν) μια ελαφριά συγκίνηση γι' αυτόν που θα είναι για πάντα ο μεγαλύτερος ποιητής των Ελλήνων. Και για να παραμείνουμε στον Καβάφη, ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η παρουσίαση της δεκαπεντάχρονης αλληλογραφίας των Καβάφη και Φόρστερ, αλληλογραφία που περιλαμβάνεται στο βιβλίο "Φίλοι σε ελαφρήν απόκλιση" σε επιμέλεια Πήτερ Τζέφρεϋ (μτφρ. Κατερίνα Γκίκα, εκδ. Ίκαρος). Την παρουσίαση έκανε ένας ευδιάθετος και αντισυμβατικός (τόσο όσο χρειάζεται) Πάνος Θεοδωρίδης.

Τις τελικά όχι κακές εντυπώσεις από τη φετινή έκθεση ήρθε και πάλι να ταράξει η αμετροέπεια του αναπληρωτή υπουργού. Η επιτυχία της έκθεσης απέδειξε περίτρανα ότι δεν χρειαζόταν το ΕΚΕΒΙ (άρα καλά έκανε που το κατήργησε) είπε ο κ. Τζαβάρας, λες και χωρίς τη βοήθεια των παιδιών του ΕΚΕΒΙ (που εξακολουθούν να εργάζονται σε ένα καθεστώς που κινείται μεταξύ ύπαρξης και ανυπαρξίας) θα είχε στηθεί αυτή η έκθεση. Κι επειδή το πρόγραμμα του ΕΣΠΑ διαρκεί (από ό,τι λέγεται) ως το 2015, θα έλεγα στον κ. υπουργό να είναι προσεκτικός στις δηλώσεις του διότι, με αυτά και με άλλα, τον βλέπω του χρόνου αντί να τρέχει από περίπτερο σε περίπτερο σφίγγοντας με θέρμη όποιο χέρι βρίσκει μπροστά του (ακόμα και στενών συνεργατών του!) να κουβαλάει καταλόγους, να κλείνει ραντεβού, να μεταφέρει αφίσες, να ρυθμίζει τα των ξενοδοχείων, να αλληλογραφεί με ξένους συγγραφείς, να συντονίζει τα ασυντόνιστα. Σε εκείνη την περίπτωση, με το δίκιο του θα έχει να υπερηφανεύεται ότι τα έκανε όλα μόνος του!

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL