Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.2°C21.2°C
3 BF 71%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ασθενής ομίχλη
17 °C
13.6°C19.4°C
2 BF 78%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
17.7°C19.4°C
3 BF 67%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
25 °C
22.7°C24.8°C
6 BF 33%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
17 °C
16.8°C18.5°C
0 BF 82%
Ο αγροτουρισμός ως βασική συνιστώσα του νέου μοντέλου τουριστικής ανάπτυξης
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ο αγροτουρισμός ως βασική συνιστώσα του νέου μοντέλου τουριστικής ανάπτυξης

Του Χρήστου Αναστασόπουλου*

Η δραματική επίπτωση της υγειονομικής κρίσης στον τουρισμό ενίσχυσε σημαντικά την αμφισβήτηση του υφιστάμενου μοντέλου ανάπτυξής του αναδεικνύοντας σε όλο τους το εύρος τις παθογένειες και τα όρια του μαζικού τουρισμού και κατέστησε πλέον αδήριτη την ανάγκη αναθεώρησης της τουριστικής πολιτικής της χώρας μας, μέσω της υιοθέτησης μιας άλλης φιλοσοφίας, ενός διαφορετικού τρόπου προσέγγισης.

Στην κατεύθυνση αυτή απαιτείται ένα μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης με επίκεντρο τον άνθρωπο και την αειφορία, η εφαρμογή του οποίου θα έχει αποτέλεσμα μια ήπια, βιώσιμη, πράσινη και δίκαιη ανάπτυξη. Το γεγονός πως η ρητορική αυτή συνιστά κοινό τόπο, χρησιμοποιούμενη ακόμα και από όσους δεν την ενστερνίζονται, καταδεικνύει τη δυναμική της, διότι προκύπτει ως απόρροια εξαναγκασμού τους να «συμπλεύσουν», έστω και επικοινωνιακά, με το ρεύμα, με την τάση που αντικειμενικά επιτάσσουν οι καιροί και οι κοινωνίες.

Μοντέλο επαφής με τη φύση

Ο αγροτουρισμός, υπό τη διευρυμένη έννοιά του και στην ολιστική διάστασή του -και όχι υπό τη στενή έννοια που συνήθως προσεγγίζεται ή και νομοθετικά, ενίοτε, οριοθετείται- προβάλλει σχεδόν αβίαστα ως βασική συνιστώσα του ζητούμενου μοντέλου.

Αναδύεται αυθόρμητα ως επιλογή, διότι η φιλοσοφία του συνάδει μοναδικά με το επιθυμητό αξιακό πλαίσιο και η ανάπτυξή του επιφέρει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα -ανεξάρτητα από το αν θα θεωρηθεί, σύμφωνα με τον Λεωνίδα Παπακωνσταντινίδη (1993), ένα μεθοδολογικό εργαλείο ανάπτυξης μικρών και μειονεκτικών τόπων είτε μια μοναδική ευκαιρία μιας εναλλακτικής θεώρησης της συνολικής τουριστικής μας πολιτικής.

Ο αγροτουρισμός, λοιπόν, αναπτύσσεται σε μη αστικό περιβάλλον, στην ύπαιθρο, παρέχοντας υπηρεσίες φιλοξενίας και εστίασης σε χώρους ενοποιημένους ή γειτνιάζοντες με αγροτικές εγκαταστάσεις. Ο επισκέπτης έρχεται σε επαφή με τη φύση, με το ιδιαίτερο για κάθε περιοχή οικοσύστημα, με τον πολιτισμό, με τα τοπικά ήθη και έθιμα, την τοπική κουζίνα και γαστρονομία.

Έτσι αξιοποιεί τη δυνατότητα συμμετοχής σε αγροτικές και κτηνοτροφικές ασχολίες, σε αθλητικές δραστηριότητες, σε πολιτιστικά δρώμενα και σε γευσιγνωσίες. Επισκέπτεται αρχαιολογικούς χώρους, μοναστήρια, μουσεία και οινοποιεία. Παρακολουθεί μαθήματα τοπικής μαγειρικής, παραδοσιακών χορών και κατασκευής προϊόντων χειροτεχνίας. Επί της ουσίας έρχεται σε επαφή με όλα εκείνα τα στοιχεία που συνθέτουν τη μοναδικότητα του τουριστικού προϊόντος μιας περιοχής.

Ο αγροτουρισμός ανταποκρίνεται στην αρχέγονη ανάγκη του ανθρώπου για επαφή με τη φύση και στη διαρκώς αυξανόμενη τάση του για αναζήτηση αυθεντικών εμπειριών και διαδραματίζει σημαντικό επιμορφωτικό ρόλο.

Απάντηση στη "μονοκαλλιέργεια"

Αφορώντας και συμπαρασύροντας σε αναπτυξιακή τροχιά και τους τρεις τομείς της οικονομικής δραστηριότητας, ο αγροτουρισμός απαντά αποτελεσματικά στο πρόβλημα της ανισόρροπης διάρθρωσης της οικονομίας μας, η οποία χαρακτηρίζεται από έναν υπερμεγέθη τριτογενή τομέα, αλλά και δημιουργεί τις προϋποθέσεις απομάκρυνσης από τη «μονοκαλλιέργεια» του τουρισμού, που, όπως κάθε μονοκαλλιέργεια, καθιστά την οικονομία ευάλωτη στις μεταβολές των παραγόντων που την επηρεάζουν, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την τρέχουσα περίοδο της πανδημίας.

Έτσι ο αγροτουρισμός συνταιριάζει ιδανικά τον αγροτικό με τον τουριστικό τομέα, οι οποίοι κατά κοινή ομολογία αποτελούν τους βασικούς πυλώνες οικονομικής ανάπτυξης της χώρας μας. Δίνοντας τη δυνατότητα της συμπληρωματικής απασχόλησης, της ενίσχυσης του αγροτικού εισοδήματος ή και της δημιουργίας αυτοτελούς εισοδήματος, ο αγροτουρισμός δημιουργεί τις προϋποθέσεις συγκράτησης του αγροτικού πληθυσμού στις εστίες του και επανάκαμψης κατοίκων από τα αστικά κέντρα, στην κατεύθυνση μιας πιο ισόρροπης παρουσίας του πληθυσμού στο χώρο.

Έτσι, ταυτόχρονα, το μοντέλο του αγροτουρισμού απαντά στο φάσμα της διατροφικής επισφάλειας, το οποίο επισημαίνουν τόσο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τροφίμων όσο και σε πρόσφατη έκθεσή του U.N. Habitat και προσφέρεται ως λύση στο απαραίτητο, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, εγχείρημα ανάσχεσης έως το2050 της εντεινόμενης αστικοποίησης και της αποτροπής του κινδύνου της συνεπαγόμενης επισιτιστικής επισφάλειας, λόγω εγκατάλειψης της πρωτογενούς παραγωγής.

Ως εκ τούτου ο αγροτουρισμός αποκαθιστά, στο μέτρο του εφικτού, όσα αρνητικά αποτελέσματα δημιουργεί η αλόγιστη τουριστική ανάπτυξη και αναδεικνύει, προβάλλει και προστατεύει, εν είδει θεματοφύλακα, το φυσικό, αρχιτεκτονικό, λαογραφικό και πολιτισμικό κεφάλαιό μας. Παράλληλα, τόσο στην αμιγή όσο και στη σύνθετη μορφή του, ο αγροτουρισμός συνδυάζεται ιδανικά με τα υπόλοιπα είδη εναλλακτικού - θεματικού τουρισμού και δύναται να αποτελέσει τη βάση ανάπτυξής τους μέσω ολοκληρωμένου σχεδιασμού για κάθε τόπο με γνώμονα τη μοναδικότητα του τουριστικού του προϊόντος.

Επέκταση της τουριστικής περιόδου

Επανατοποθετεί τη χώρα στο παγκόσμιο τουριστικό στερέωμα, εξαλείφοντας τους σημερινούς περιορισμούς στα επίπεδα του τόπου και του χρόνου, που προέκυψαν ως φυσικά επακόλουθα της επιλογής να είναι ως προορισμός συνυφασμένος με τη θάλασσα, τον ήλιο, τα νησιά και το καλοκαίρι.

Αντίθετα, λοιπόν, με ό,τι ισχύει σήμερα, ο αγροτουρισμός επεκτείνει τα όρια του χώρου όπου αναπτύσσεται η τουριστική δραστηριότητα και επενεργεί διασταλτικά στη χρονική διάρκεια της τουριστικής περιόδου. Ως αποτέλεσμα της δυνατότητας ανάπτυξής του στο σύνολο της ελληνικής υπαίθρου, νησιωτικής και μη, και της διασποράς σε όλη τη διάρκεια του έτους, μεταξύ άλλων, των αγροτικών ασχολιών, των πολιτισμικών δρώμενων και των αθλητικών δραστηριοτήτων αφορά και τις τέσσερις εποχές του χρόνου και τις 365 ημέρες του.

Συνεπάγεται την ενεργοποίηση του ενδογενούς δυναμικού της περιοχής στην οποία αναπτύσσεται και έχει ως θετική κοινωνική επίδραση την ανάπτυξη στα μέλη της κοινότητας του αισθήματος της συμμετοχής στα κοινά και της συλλογικότητας μεταξύ τους.

Επιπρόσθετα η εμπειρία της πανδημίας κατέδειξε πως οι μικρής κλίμακας μονάδες, όπως αυτές που τον χαρακτηρίζουν, εμφανίζονται περισσότερο ευέλικτες να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα και είναι περισσότερο κατάλληλες στην περίπτωση που η μείωση του συγχρωτισμού επιβάλλεται από την πολιτεία ή και επιδιώκεται από τους πολίτες.

Συμπερασματικά είναι προφανές από τα παραπάνω ότι ο αγροτουρισμός οδηγεί σε μια ανάπτυξη που δεν ταυτίζεται μόνο με την οικονομική μεγέθυνση, αλλά αφορά μια «... μακροχρόνια διαδικασία κοινωνικού - οικονομικού - πολιτικού - πολιτιστικού μετασχηματισμού, με στόχο την εξασφάλιση μιας ποιοτικά ανώτερης ανθρώπινης ζωής σε όλα τα επίπεδα...» (Hirschman,1958) και μπορεί να αποτελέσει ένα πολύ ισχυρό συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας μας, αρκεί να υπάρξει η πολιτική βούληση προς την κατεύθυνση αυτή.

* Ο Χρήστος Αναστασόπουλος είναι οικονομολόγος, MSc, δημοτικός σύμβουλος Δήμου Καλαμάτας και μέλος του Συντονιστικού Γραμματείας του Τμήματος Τουρισμού του ΣΥΡΙΖΑ

Στηρίξτε την έγκυρη και μαχητική ενημέρωση. Στηρίξτε την Αυγή. Μπείτε στο syndromes.avgi.gr και αποκτήστε ηλεκτρονική συνδρομή στο 50% της τιμής.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL